Suy nghĩ giản đơn

 Bà giám đốc than thở với tôi: "Làm ăn bây giờ khó quá. Tôi nghỉ cho khỏe, kiếm chuyện khác làm". Rồi bà nói thêm phải chi hồi trước nghe lời tôi, quan tâm chọn lựa công nhân có tay nghề, trả lương khá để họ làm việc hết mình thì đâu đến nỗi.

Chuyện đã rồi, tôi không muốn nhắc lại nhưng chính vì bất đồng này mà ngày xưa tôi đã ra đi. Hồi đó, trả lời lý do vì sao tuyển nhân viên với tiêu chí chỉ cần học hết bậc tiểu học, bà giám đốc nói thẳng: "Tuyển mấy đứa ít học cho dễ dạy". Không nói ra nhưng ai cũng biết giám đốc công ty chúng tôi xuất thân từ một người buôn bán phế liệu, nhờ công việc làm ăn thuận tiện nên từ cơ sở thu mua ve chai phát triển thành công ty chuyên sản xuất đồ nhựa gia dụng. Công ty có gần 100 công nhân, đa phần là bà con, em cháu của giám đốc ở quê lên.

Những ngày đầu, quy mô sản xuất nhỏ, máy móc thô sơ, công nhân tuyển vào chỉ cần hướng dẫn qua loa là có thể vận hành. Sau này, thị trường cạnh tranh gay gắt, công ty phải đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại nhưng máy móc nhập về không có người điều khiển nên phải trùm mền. Tiếc tiền, giám đốc thuê chuyên gia nước ngoài nhưng lợi bất cập hại: giá thuê quá mắc nên chỉ cầm cự được vài tháng rồi lại thôi. Có người mách nước cho giám đốc tuyển công nhân kỹ thuật tốt nghiệp từ mấy trường nghề có tiếng nhưng nhận được câu trả lời: "Tuyển tụi có tay nghề giỏi, tụi nó ăn cắp bí mật công nghệ thì sao?".

Chính vì nỗi lo ấy mà chiếc máy trị giá mấy trăm ngàn USD vẫn không phát huy được tác dụng. Ngày qua ngày, máy không xài nhưng vẫn phải bảo trì tốn kém. Bí quá, giám đốc chỉ đạo cứ đưa máy vào sản xuất nhưng vì trong đội ngũ 100 công nhân, chẳng có được một người hiểu biết về chuyên môn kỹ thuật khả dĩ nắm được nguyên tắc vận hành của chiếc máy ấy. Hậu quả là máy bị hỏng hóc liên tục, chất lượng sản phẩm sa sút, không cạnh tranh nổi với các nhãn hiệu khác. Hồi trước, bà giám đốc còn trông chờ vào thị trường nông thôn nhưng giờ đây, các nhãn hiệu lớn cũng len lỏi về tận vùng sâu, vùng xa nên công ty ngày càng gặp khó trong khâu thị trường. Cuối cùng, sự nghiệp gầy dựng từ gánh ve chai mà bà vẫn tự hào đã sụp đổ.

Chuyện bà giám đốc cũ của tôi không phải là cá biệt. Tôi biết có nhiều người làm chủ nhưng sợ người lao động có trình độ hiểu biết sẽ đòi hỏi quyền lợi này nọ nên từ chối tuyển dụng. Hậu quả là những người lao động có trình độ hạn chế gây thiệt hại cho doanh nghiệp còn nhiều hơn. Bài học này, ai đã trải qua rồi thì sẽ còn nhớ mãi vị đắng của nó…