Xuất khẩu cử nhân: Có giải quyết được tình trạng thất nghiệp?

Không ít, cử nhân, người lao động (NLĐ) đang mong chờ dự án này, tuy nhiên cũng có không ít ý kiến của các chuyên gia, những người làm việc trong lĩnh vực này nghi ngờ tính khả thi của đề án.

Cử nhân, thạc sĩ "hóng" đề án

Ra trường đã lâu nhưng Nguyễn Thị Kim Vui, Thạc sĩ Khoa học môi trường, ĐH Quốc gia Hà Nội vẫn không thể tìm được công việc đúng với ngành mình đã học. Theo Kim Vui, biết nhu cầu tuyển dụng lao động lĩnh vực này không nhiều, tuy nhiên vì niềm đam mê nên Vui vẫn quyết tâm theo học. Tốt nghiệp không tìm được việc làm đúng chuyên môn Vui phải đi làm một công việc trái ngành để đảm bảo cuộc sống.

"Theo thông tin tôi biết thì Đề án đưa lao động có trình độ, kỹ thuật đi làm việc ở nước ngoài của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) đang trong quá trình xây dựng. Chưa có thông tin cụ thể nên không rõ với những ngành học như của tôi có cơ hội để được đi ra nước ngoài làm việc hay không. Tuy nhiên, cá nhân tôi cũng mong muốn đề án sẽ sớm được triển khai để những người đã tốt nghiệp như chúng tôi hiện đang không tìm được việc làm phù hợp có cơ hội để tìm kiếm việc làm tốt hơn", Vui chia sẻ.

Cũng trong tình trạng công việc không ổn định, Lưu Thị Hương Giang, Cử nhân Vật lý, Đại học Sư phạm Thái Nguyên cho biết sẵn sàng đi xuất khẩu lao động nếu đề án sớm được triển khai. Theo Hương Giang, đề án đề cập đến việc xuất khẩu lao động trình độ cao hướng đến một số thị trường mới như Slovakia, Czech...Đây là cơ hội tốt cho số lao động có trình độ đại học, cao đẳng đang thất nghiệp. "Tôi hy vọng đề án sớm được thông qua để không chỉ tìm được việc làm, mà còn có cơ hội làm việc ở nước ngoài, học hỏi và tiếp thu khoa học kĩ thuật hiện đại. Tôi sẵn sàng đăng ký, thậm chí học lại một số kiến thức để có một công việc phù hợp qua con đường xuất khẩu lao động"- chị Giang, bộc bạch.

Trên thị trường lao động thời gian qua, số lượng lao động tốt nghiệp các chuyên ngành xã hội đang có tỷ lệ thất nghiệp cao hơn cả. Chính vì thế không ít các cử nhân đã tốt nghiệp các chuyên ngành này hy vọng không ít vào đề án. Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thạc sĩ Ngôn ngữ học, Đại học Sư phạm Hà Nội chia sẻ, khi chọn ngành học không phải ai cũng nghiên cứu về nhu cầu tuyển dụng lao động, định hướng đầu ra. Chính vì thế với những người đang thất nghiệp như Nguyễn Thị Bích Ngọc thì nếu đề án này sớm được thông qua sẽ là cơ hội lớn. "Nếu lượng lớn lao động có trình độ được đi làm việc ở nước ngoài sẽ nắm bắt chuyên môn nhanh hơn, nâng cao vị thế của lao động Việt Nam. Bên cạnh đó, lớn hơn nữa đó là sẽ giải quyết được vấn đề thất nghiệp đang ngày trở nên bức xúc trong xã hội", Bích Ngọc chia sẻ.

Tạo ra hiệu ứng thiếu hụt lao động trong nước

Được đưa ra từ thời điểm giữa năm 2017, nhưng thực tế đến nay, đề án này của Bộ LĐ- TB-XH vẫn chưa thành hình hài. Theo đại diện Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐ- TB-XH), đơn vị được giao xây dựng đề án thì đến nay dự án chưa được phê duyệt vì sau khi trình dự thảo lấy ý kiến các bộ ngành đã ghi nhận nhiều ý kiến trái chiều. "Chúng tôi sẽ xem xét lại đề án sau đó báo cáo Bộ LĐ- TB-XH và Chính phủ trước khi phê duyệt", đại diện Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết. Tổng kinh phí mà Bộ LĐ-TB-XH tính toán để thực hiện đề án này là hơn 1.300 tỷ đồng, trong đó giai đoạn 1 là 431,9 tỉ đồng, giai đoạn 2 là 873,7 tỉ đồng. Kinh phí lấy từ ngân sách Trung ương.

Trong nước cũng đang thiếu nguồn lao động có trình độ cao

Đề cập đến tính khả thi khi đưa số lượng lớn lao động này ra nước ngoài làm việc, ông Lê Nhật Tân, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Phát triển nguồn nhân lực cho rằng xuất khẩu lao động chất lượng cao chỉ khả thi trong trường hợp các doanh nghiệp (DN) ngoài nước vào Việt Nam đầu tư. Sau một thời gian được đào tạo căn bản, lao động có kỹ năng làm việc, DN đó sẽ đưa những lao động này sang công ty của họ ở nước ngoài làm việc."Theo tôi, chỉ trong những trường hợp như thế nguồn lao động có trình độ này mới phát huy được hiệu quả. Khi ra nước ngoài làm việc lao động này sẽ có thu nhập cao hơn, tay nghề cũng được nâng cao và khi về nước chúng ta sẽ có thêm một nguồn lao động có chất lượng cao thực sự. Với thực tế của đội ngũ lao động vừa ra trường hiện nay mà đưa đi ngay thì rất khó bởi trình độ, kinh nghiệm làm việc ở Việt Nam khác biệt hoàn toàn so với yêu cầu của các nhà tuyển dụng ở nước ngoài", ông Tân nói.

Đánh giá vấn đề ở góc độ khác, TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách Lao động ra nước ngoài cho rằng, nếu đưa số lượng lớn lao động này ra nước ngoài làm việc sẽ tạo ra hiệu ứng thiếu hụt lao động trong nước. Theo quan điểm của ông Thành, việc xuất khẩu lao động trình độ cao có nhiều lợi ích như lao động nâng cao được tay nghề tuy nhiên sẽ tạo ra hiệu ứng thiếu hụt lao động, gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong nước.