Cựu tổng biên tập tạp chí Môi trường - Đô thị và thuộc cấp "chia chác" 5 tỉ đồng cưỡng đoạt ra sao?

Tại kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thái Bình đề nghị truy tố cựu tổng biên tập Tạp chí Môi trường và Đô thị (MT-ĐT) Việt Nam Đồng Xuân Thụ và Nguyễn Thị Ánh Hồng, cựu phó tổng biên tập, cùng 40 thuộc cấp về tội "Cưỡng đoạt tài sản", thể hiện rõ tỉ lệ ăn chia theo cơ chế 50-50.

Quá trình điều tra xác định Chương trình "Cây chổi vàng" được thành lập năm 2017 với tiêu chí tôn vinh những công nhân vệ sinh môi trường trên toàn quốc, xây dựng nhà tình nghĩa cho công nhân vệ sinh môi trường.

Trong quá trình điều hành hoạt động của Tạp chí MT-ĐT, với vai trò là tổng biên tập, Đồng Xuân Thụ đã chỉ đạo các phóng viên của tạp chí đi "soi" các sai phạm của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp để viết bài đăng tải lên web "moitruongvadothi.vn".

Việc này nhằm gây sức ép, buộc các"khổ chủ" phải liên hệ với phóng viên (hoặc phóng viên tự liên hệ) để tìm cách xử lý, xin được gỡ bài, ẩn bài, xóa bài, sửa bài viết hoặc không viết tiếp bài báo khác về sai phạm đó nữa.

Các phóng viên đã yêu cầu cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp phải làm hợp đồng ủng hộ chương trình "Cây chổi vàng", "Vẽ tranh cho thiếu nhi" và nộp tiền để được gỡ bài, ẩn bài, xóa bài hoặc không phản ánh tiếp các sai phạm nữa.

Điển hình, tháng 7-2024, phát hiện sai phạm trong xây dựng khách sạn Phố Biển, tại thị trấn Diêm Điền (huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình), do bà Vũ Thị H. làm chủ, 2 phóng viên Đặng Văn Phục, Vũ Đức Lân đã đăng kí thực hiện viết bài phản ánh sai phạm này với Bùi Văn Toàn, cựu trưởng ban Kinh tế môi trường, và được tổng biên tập Đồng Xuân Thụ duyệt. Sau đó, Phục và Lân thu thập thông tin viết bài. Ngày 8-7-2024, Phục viết bài tiêu đề "Thái Bình: Công trình khách sạn phố biển cải tạo, cơi nới trái phép phá vỡ quy hoạch đô thị", phản ánh việc khách sạn này tự ý xây thêm 5 tầng mà không bị chính quyền địa phương xử lý. Phục gửi bài viết cho Tòa soạn để gửi lên hệ thống CMS của trang web tạp chí và được Thụ duyệt đăng bài.

Khi bà H. liên lạc qua điện thoại thì Phục nói sẽ tiếp tục viết bài phản ánh và yêu cầu bà H. gặp trực tiếp. Sau đó, Phục, Toàn và Lân 3 lần gặp trực tiếp, 8 lần liên lạc qua điện thoại với bà H. cho biết sẽ tiếp tục viết bài phản ánh sai phạm theo yêu cầu của tổng biên tập.

Khi bà H. đề nghị gỡ bài thì các đối tượng yêu cầu phải ủng hộ Chương trình "Cây chổi vàng" với số tiền 100 triệu đồng. Cực chẳng đã, bà H. buộc phải đồng ý chuyển vào tài khoản ngân hàng của Công ty CP Quảng cáo báo chí - truyền hình Việt Nam. Liền đó, Phục gửi cho bà H. văn bản hợp đồng "Cây chổi vàng" và yêu cầu bà ký vào hợp đồng. Phục cho biết đây chỉ là hình thức, cứ ký vào thì Phục sẽ có trách nhiệm gỡ bài báo.

Trưa 17-7, sau khi chuyển khoản 100 triệu đồng, bà H. thông báo cho Phục biết. Đến 14 giờ cùng ngày, Thụ đã chỉ đạo Nguyễn Thị Ánh Hồng, phó tổng biên tập, gỡ bài phản ánh sai phạm của bà H. khỏi trang web "moitruongvadothi.vn".

Tuy nhiên, do bà H. chưa ký vào hợp đồng Chương trình "Cây chổi vàng", chiều 18-7, Thụ cho đăng lại bài báo trên và chuyển trả cho bà H. 100 triệu đồng. Chiều 20-7, gặp bà H. tại nhà riêng ở xã Đông Thọ, TP Thái Bình, Toàn cho biết "lý do trả lại tiền là do bà H. chưa ký vào hợp đồng Chương trình "Cây chổi vàng", việc gỡ bài bị "Công an soi" rồi yêu cầu bà H. phải mang tiền lên tạp chí theo hướng dẫn của Toàn.

Sau khi các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp nộp tiền, Đồng Xuân Thụ chỉ đạo kế toán là Cao Thị Thu Hường tính tỉ lệ phần trăm hưởng lợi, rồi chia lại cho các ban, văn phòng đại diện. Sau đó, các ban, văn phòng đại diện chia lại số tiền hưởng lợi cho phóng viên đã thực hiện bài viết..

Với cơ chế này, các ban Kinh tế môi trường, Media, Điện tử, các văn phòng đại diện và phóng viên của tạp chí MT-ĐT Việt Nam đã tỏa đi khắp nơi trong cả nước, "soi" tìm các công trình sai phạm trong các lĩnh vực đất đai, môi trường, khoáng sản, giao thông, xây dựng... Sau đó viết bài, đe dọa hoặc liên hệ làm việc, gây sức ép buộc các cá nhân, đơn vị, doanh nghiệp phải ủng hộ chương trình "Cây chổi vàng" với số tiền từ 10 triệu đồng đến 300 triệu đồng.

Cơ quan điều tra xác định các bị can đã cưỡng đoạt tài sản của 82 cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp với số tiền 5.069.800.000 đồng.

Điển hình vào giữa năm 2024, sau khi đăng 9 bài liên tiếp về vi phạm xây dựng, đất đai của hộ ông Phạm Tiến V. (ở khu Nhân Cầu 1, thị trấn Hưng Hà, Thái Bình), phóng viên Nguyễn Ngọc Tuyên, Nguyễn Tất Triển cùng Bùi Văn Toàn, cựu trưởng ban Kinh tế môi trường, đã cưỡng đoạt được 250 triệu đồng.

Trong đó, 50 triệu đồng là tiền "cảm ơn" anh em phóng viên. 200 triệu đồng còn lại, ông V. chuyển ủng hộ Chương trình "Cây chổi vàng". Thụ đã duyệt chi cho ban Kinh tế môi trường 100 triệu đồng. Khi Cao Thị Thu Hường (kế toán của Tạp chí MT-ĐT) chuyển vào tài khoản cá nhân của Toàn 100 triệu đồng, Toàn giữ lại 50 triệu để chi tiêu sinh hoạt của ban Kinh tế, còn lại chuyển cho Tuyên, Triển chia nhau…

Hay như vụ chiếm đoạt của Công ty cổ phần Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh số tiền 108 triệu đồng, Cao Thị Thu Hường đã chuyển cho Toàn 50 triệu đồng, còn 58 triệu đồng tạp chí giữ lại.

Vụ chiếm đoạt của Công ty TNHH Vĩnh Tài số tiền 300 triệu đồng. Hường đã chuyển lại số tiền doanh nghiệp ủng hộ chương trình "Cây chổi vàng" cho Nguyễn Thanh Tâm, trưởng văn phòng Tây Nguyên, 150 triệu đồng, tạp chí giữ lại 150 triệu đồng.

Cũng theo kết luận điều tra, các ban Điện tử, Media, văn phòng Bắc Trung Bộ, văn phòng Đà Nẵng, các phóng viên thường trú tại các tỉnh cũng là những mắt xích quan trọng trong đường dây cưỡng đoạt tài sản do Đồng Xuân Thụ chỉ đạo.

Cơ quan điều tra xác định cựu tổng biên tập Đồng Xuân Thụ phải chịu trách nhiệm với toàn bộ số tiền liên quan đến việc mà các phóng viên đã chiếm đoạt của các bị hại trong vụ án là hơn 5 tỉ đồng.

Với vai trò phó tổng biên tập và thủ quỹ, Nguyễn Thị Ánh Hồng đã giúp Đồng Xuân Thụ trong việc điều hành công việc của tạp chí, ký giấy giới thiệu cho các phóng viên; xóa, ẩn, gỡ, đính chính bài viết; thu chi, chia các khoản tiền mà phóng viên chiếm đoạt. Bà Hồng phải chịu trách nhiệm với toàn bộ số tiền mà các phóng viên đã chiếm đoạt của các bị hại là hơn 5 tỉ đồng.

Ông Bùi Văn Toàn, cựu trưởng ban Kinh tế môi trường, tiếp nhận các ý kiến chỉ đạo của ông Thụ, sau đó chỉ đạo phóng viên đi tìm kiếm, thu thập thông tin tài liệu sai phạm và sử dụng thông tin này để đe dọa viết bài phản ánh. Từ đó, gây sức ép buộc các tổ chức, cá nhân phải nộp tiền ủng hộ Chương trình "Cây chổi vàng", hợp đồng quảng cáo, vẽ tranh cho thiếu nhi. Ông Toàn phải chịu trách nhiệm về số tiền hơn 2,8 tỉ đồng chiếm đoạt trong 42 vụ cưỡng đoạt.