Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền

Đảng ta đã sớm thừa nhận vai trò và tăng cường thực hiện công tác phân cấp, phân quyền, cải cách hành chính, nhất là đối với những đô thị trung tâm, trọng điểm, đặc biệt là TP HCM.

Ngày càng chú trọng công tác cải cách hành chính

Đến nay, chính quyền đô thị ở các thành phố được xây dựng theo từng quy trình, cách thức khác nhau. Theo đó, TP HCM không tổ chức HĐND ở cả cấp phường và quận; tập trung xây dựng chính quyền một cấp (các đại biểu Quốc hội sẽ thực hiện vai trò giám sát, đại diện cho cử tri thành phố, bảo đảm quyền đại diện và phát huy tính dân chủ của người dân)…, tạo nên những sắc thái mới, đạt nhiều kết quả tích cực trong quản lý nhà nước trên địa bàn.

Bên cạnh đó, với số lượng huyện, quận, phường tham gia thí điểm không tổ chức HĐND theo Nghị quyết 26/2008/QH12 của Quốc hội trong giai đoạn 2009 - 2016 là nhiều nhất cả nước, việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị ở TP HCM đã có đầy đủ cơ sở pháp lý và thực tiễn để áp dụng chính thức mà không cần phải thông qua thí điểm. Đây là những bước đi nhằm cụ thể hóa chính sách đa dạng hóa mô hình tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với địa bàn nông thôn, đô thị, hải đảo và các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Công tác cải cách thủ tục hành chính ngày càng được chú trọng thực hiện hiệu quả. Công tác cải cách tổ chức bộ máy chính quyền cũng được tiến hành đồng bộ, thống nhất.

Đặc biệt, TP HCM vừa thực hiện các quy định chung vừa có một số cơ chế đặc thù riêng; được linh hoạt sử dụng trái phiếu chính quyền địa phương cùng các hình thức vay nợ từ các tổ chức trong nước và quốc tế trong phạm vi tổng mức dư nợ vay không quá 90% số thu ngân sách mà thành phố được hưởng.

Mặt khác, chính quyền TP HCM cũng được phép đa dạng hóa các nguồn tài trợ theo phương thức đối tác công - tư (PPP). Cụ thể, HĐND TP HCM có thẩm quyền, đề xuất Chính phủ xem xét, trình Quốc hội quyết định thí điểm mức thuế hoặc thuế suất không quá 25% đối với các loại hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường; được hưởng 100% mức thu tăng thêm từ việc điều chỉnh mức thu; 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản công gắn liền trên đất theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Phân định thẩm quyền giữa trung ương - địa phương

Trong thời gian tới, cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện và triển khai thực hiện việc phân định thẩm quyền giữa trung ương và địa phương theo hướng đa dạng hóa mô hình tổ chức theo lãnh thổ, bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương, "việc gì, ở cấp nào có điều kiện và khả năng thực hiện tốt nhất thì phân giao đầy đủ quyền hạn và những điều kiện cần thiết cho cấp đó giải quyết"; góp phần phát huy tính năng động, sáng tạo của TP HCM trong khuôn khổ pháp luật.

Cần nghiên cứu, xây dựng mô hình chính quyền cấp vùng để bảo đảm nhu cầu liên kết, phối hợp và kiểm soát cấp độ vùng; góp phần điều phối nguồn lực một cách có hiệu quả, khắc phục tình trạng phá vỡ quy hoạch tổng thể, địa phương chủ nghĩa, cục bộ địa phương, tạo thuận lợi nhiều hơn trong phát triển tại TP HCM - điểm động lực phát triển toàn miền Nam.

Cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện vị trí việc làm ở từng cơ quan, đơn vị; xây dựng và triển khai khung năng lực cán bộ, công chức, viên chức gắn với thực hiện các chủ trương về biên chế; đẩy nhanh xây dựng chính quyền số. Bên cạnh đó, cần thực hiện tổ chức lại bộ máy của UBND cấp quận theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp; tập trung quản lý đội ngũ công chức chính quyền phường theo phân cấp, bảo đảm thực sự tinh thông, chuyên nghiệp, liêm khiết…

TP HCM cần chú trọng thực hiện tốt trách nhiệm giải trình hai chiều. Theo đó, giải trình với chính quyền trung ương (hướng lên trên) và giải trình đối với nhân dân địa phương - những người chịu ảnh hưởng trực tiếp từ quá trình xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách.

Mọi việc thành bại đều do cán bộ. Cán bộ là cái gốc của công việc. Kiểm tra, uốn nắn không phải là làm cho người ta khó khăn, không phải làm ảnh hưởng đến các hành động. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu, giảm thiểu số lượng các đơn vị hành chính gắn với tinh giản biên chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị. Mọi quyết định của chính quyền cấp trên đối với chính quyền cấp dưới phải thể hiện được vai trò, trách nhiệm của cấp ủy cùng cấp; phải thể hiện được mối quan hệ Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ và chính quyền tổ chức thực hiện. Đặc biệt, tránh tâm lý vì thực hiện mô hình chính quyền đô thị mà coi nhẹ, giảm vai trò lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức Đảng cùng cấp.