Để AI vào cuộc sống an toàn

Việc Công ty OpenAI tung ra thị trường ứng dụng AI ChatGPT hồi cuối năm 2022 gây "bão toàn cầu" đã bật công tắc cho làn sóng ứng dụng AI rộng khắp thế giới. AI đang ngày càng được ứng dụng sâu rộng hơn trong mọi khía cạnh và lĩnh vực đời sống xã hội.

Đặc biệt, xu hướng AI hiện nay là AI tạo sinh. Công nghệ AI đã vượt qua mức độ tổng hợp, phân tích và xử lý dữ liệu rồi đưa ra dự đoán để có thể suy luận, sáng tạo và tự học theo con người. Đại học York (Anh) nhận định: Trong những năm gần đây, AI đã len lỏi vào cuộc sống hằng ngày, phổ biến đến mức nhiều người vẫn không nhận thức được tác động của nó cũng như sự phụ thuộc vào nó. Trong các hoạt động thường ngày, AI thúc đẩy phần lớn những việc chúng ta làm. Khi thức dậy, nhiều người phải cầm ngay điện thoại di động hoặc máy tính xách tay để bắt đầu ngày mới với các tính năng hỗ trợ ra quyết định, lập kế hoạch và tìm kiếm thông tin.

Tại Việt Nam, AI hiện được nhiều công ty công nghệ trong nước phát triển, ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như ngân hàng, y tế, giáo dục, thương mại điện tử… Ông Vũ Hà Văn, giáo sư toán học tại Đại học Yale (Mỹ) - Giám đốc Khoa học của Công ty VinBigdata (Tập đoàn Vingroup), đã nhấn mạnh hiện có nhiều mô hình AI tạo sinh nhưng hầu hết đó là những mô hình có sẵn của các công ty nước ngoài. Vì vậy, Việt Nam cần mô hình AI tạo sinh riêng. Bởi lẽ, có 3 vấn đề cần quan tâm. Đó là bảo đảm độ bảo mật an toàn dữ liệu - không ai muốn dữ liệu của mình chạy qua một phần mềm bên ngoài; cung cấp thông tin chính xác hơn liên quan đến tính bản địa; tập trung vào nội dung mang tính đặc thù (văn hóa, quốc gia, ngành nghề, công ty…).

Để đáp ứng nhu cầu thực tế của mình, mỗi tổ chức, mỗi doanh nghiệp cần có trợ lý ảo AI riêng cho mình. Trợ lý AI này sẽ giúp làm những công việc mang tính chất dữ liệu và trả lời người có yêu cầu, đặc biệt là nhanh, chính xác và thay cho rất nhiều người. Mỗi trợ lý ảo AI riêng phải có đặc thù của tổ chức, thông hiểu các dữ liệu và hoạt động của tổ chức. Giải pháp tối ưu là các doanh nghiệp lớn có đủ điều kiện xây dựng những nền tảng trợ lý AI có khả năng tùy biến theo nhu cầu khách hàng. Đồng thời, phải xác định mục đích cụ thể của việc ứng dụng AI trong từng trường hợp, bảo đảm xây dựng AI tuân thủ những nguyên tắc AI an toàn và có trách nhiệm như nhiều nước đang thực hiện. Vì vậy, Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng hành lang pháp lý, quy định quản lý AI.

AI không chỉ là một xu hướng toàn cầu mà chính là một thành tố nền tảng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và công cuộc chuyển đổi số. Về mặt kinh tế, AI là một yếu tố cạnh tranh và một thị trường tiềm năng. Chậm trễ ứng dụng AI là bỏ lỡ thời cơ và đứng bên ngoài đoàn tàu đang tăng tốc. Do đó, cần chiến lược phát triển AI một cách an toàn và có lợi tối đa.