Đề xuất tăng thẩm phán Toà án nhân dân Tối cao lên 23 đến 27 người

Theo tờ trình được Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí trình bày tại phiên họp, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống Tòa án theo hướng không tổ chức TAND cấp cao, TAND cấp huyện; thành lập TAND khu vực; chuyển các TAND sơ thẩm chuyên biệt thành các Tòa chuyên trách trong TAND khu vực.

Như vậy, mô hình tổ chức hệ thống tòa án gồm: TAND tối cao; TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; TAND khu vực. Dự thảo luật bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn phúc thẩm các vụ án hình sự mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị.

Cơ quan soạn thảo cũng đề nghị tăng số lượng Thẩm phán TAND tối cao từ 13 đến 17 người lên thành từ 23 đến 27 người để đảm bảo đủ nguồn nhân lực giải quyết kịp thời, chất lượng đối với khối lượng công việc giám đốc thẩm, tái thẩm tăng thêm từ TAND cấp cao chuyển về để đáp ứng chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội.

Đối với TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định về nhiệm vụ xét xử sơ thẩm của TAND cấp tỉnh theo hướng TAND cấp tỉnh sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của luật. Bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định của TAND khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị theo quy định của luật.

Sửa đổi, bổ sung quy định về cơ cấu tổ chức của TAND cấp tỉnh theo hướng gồm Ủy ban Thẩm phán, các Tòa chuyên trách, bộ máy giúp việc; đồng thời, giao Chánh án TAND tối cao quyết định thành lập và quy định nhiệm vụ, quyền hạn của bộ máy giúp việc của TAND cấp tỉnh.

Cơ cấu lại các TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương thành TAND khu vực. Sửa đổi, bổ sung quy định về cơ cấu tổ chức của TAND khu vực theo hướng bổ sung quy định tại một số TAND khu vực thành lập Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ, phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa chuyên trách này do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Về phía cơ quan thẩm tra, ông Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, cho biết Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành luật, các quy định của dự thảo là thực hiện đúng chủ trương về tăng cường phân cấp, phân quyền; phù hợp với tổ chức bộ máy, nguồn lực hiện có và khả năng hoàn thành nhiệm vụ được giao của các TAND.

Liên quan đề nghị tăng số lượng Thẩm phán TAND Tối cao, Ủy ban đề nghị cân nhắc thận trọng để phù hợp với chủ trương của Đảng về tinh gọn tổ chức bộ máy. Theo ông Tùng, thay vì tăng số lượng thẩm phán TAND Tối cao để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao thêm thì cần bổ sung, tăng cường năng lực cho đội ngũ công chức, thẩm phán làm công tác tham mưu giải quyết án; nâng cao chất lượng xét xử sơ thẩm, phúc thẩm.

Cơ quan thẩm tra cũng nêu rõ, Thẩm phán TAND tối cao là cán bộ thuộc diện Ban Bí thư quản lý, việc tăng số lượng là vấn đề quan trọng, liên quan đến chủ trương của Đảng. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị TAND tối cao xin ý kiến cấp có thẩm quyền theo quy định.

Về thành lập Tòa chuyên trách về Kinh tế tại TAND khu vực; thành lập Tòa chuyên trách sở hữu trí tuệ, Tòa chuyên trách Phá sản tại một số Tòa án khu vực, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng án kinh doanh, thương mại, án sở hữu trí tuệ và giải quyết yêu cầu về phá sản đều là các loại việc khó, phức tạp, đòi hỏi người tiến hành tố tụng phải có kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực này.

Việc đề xuất thành lập các tòa chuyên trách nêu trên là đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, khi không tổ chức các TAND sơ thẩm chuyên biệt như luật hiện hành. Do đó, Ủy ban cơ bản tán thành dự thảo Luật. Tuy nhiên, việc thành lập các Tòa chuyên trách này làm phát sinh đầu mối, đề nghị xin ý kiến cấp có thẩm quyền.

Báo cáo giải trình sau đó, Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí nêu rõ việc tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao lên 23 đến 27 người đã được Bộ Chính trị, Trung ương Đảng thông qua. Theo ông Lê Minh Trí, với mô hình mới, nếu để số lượng 17 thẩm phán TAND Tối cao thì không đủ sức để làm việc, nên cơ quan soạn thảo để xuất tăng số lượng để đáp ứng yêu cầu công việc.