Gà Tiên Yên

Tiên Yên là một huyện miền núi miền đông của tỉnh Quảng Ninh, cách TP Hạ Long khoảng 90km, trên đường đi từ Hạ Long ra Móng Cái. Gà “râu” theo bài báo kia viết là giống gà ở cuống mỏ, cả hai phía, có chùm lông chĩa ra trông như túm râu. Luộc, da vàng, thịt săn chắc, ăn ngọt thịt.

 

 Nhưng người viết bài này, cách đây đã lâu, khi thưởng thức gà Tiên Yên (gà luộc) tại thị trấn Tiên Yên, hỏi ông chủ quán, thì ông bảo, gà luộc ở quán ông là gà Tiên Yên; song đó là giống gà có lông ở gần bàn chân - chỗ gốc từ đó các ngón chân tõe ra (giống như ở chỗ “củ khoai” chân người). Luộc, da vàng, thịt trắng, ngọt thịt, thịt ăn mềm, chứ không săn chắc. Và tôi đã mục sở thị giống gà này. Chúng là giống gà chân thấp, cả trống và mái mình tròn, dáng đi lịch bịch. Con mái thường có màu lông vàng xám. Con trống sáng màu hơn đôi chút. Đặc biệt, gà mái mắn đẻ và sai con, một đàn gà con thường lít nhít phải 14-15 con. Đây là giống gà chịu khó bươi móc kiếm mồi. Tiên Yên lại là huyện miền núi, đất rộng, nên gà nơi đây được nuôi thả tự nhiên, chúng tự kiếm ăn cả ngày, tối mới về chuồng.

Nhớ hồi ấy ra Tiên Yên công tác, tôi thường đi với cánh Bưu điện Quảng Ninh. Họ thường đãi ăn ở một cái quán không xa Bưu điện Tiên Yên là mấy, ở một khu phố có nhiều nhà cổ (nhà lợp ngói âm dương, thường là hai tầng, nhà liền với đường phố, không có vỉa hè...).

 

Tôi không biết ông chủ quán có tên là gì, áng chừng 50 tuổi, người nhỏ, thấp, thường vắt cái khăn mặt ở vai trái; chỉ thấy mọi người cứ gọi đó là Quán ông “Có ngay”. Bởi, ăn ở quán này, khách cứ thấy thiếu thứ gì là kêu, là gọi. Tức thì, ông chủ quán ở đâu đó đáp lại liền: “Có ngay! Có ngay!”. Giọng ông thanh, vang, lanh lảnh, âm điệu có cái gì đó vui vui khiến người nghe cảm thấy vui lây.

 

Có lúc “Có ngay! Có ngay!” thì ông hoặc người hầu bàn khác (thường là các cô thanh nữ còn trẻ) mang thứ khách yêu cầu ra ngay. Song không ít lần “Có ngay! Có ngay!” mà đến cuối bữa cũng không thấy mang ra.

 

Vả, giọng ông trong trẻo, vang lảnh, nghe vui, không ít thực khách gọi đùa, kiểu: “Hâm lại cho tý nước mắm nhá!”, hoặc: “Bánh Gật Gù gật gù nhiều đấy nhá!” là ông “Có ngay! Có ngay!” liền, hình như chẳng nhất thiết nghe khách nói gì, yêu cầu gì. Rất vui, lúc khách đông, tiếng yêu cầu của khách ý ới và vang trùm lên bên trên là những “Có ngay! Có ngay!” của ông “Có ngay” lúc ở chỗ này, lúc ở góc kia, râm ran…
  
Quán ông “Có ngay” tôi không biết có những món gì, nhưng lần nào được đãi ăn ở đấy, cánh Bưu điện Quảng Ninh, Bưu điện Tiên Yên bao giờ cũng gọi hai món chủ đạo là gà luộc và bánh Gật Gù. Và, lần nào ăn cũng thế, đĩa thịt gà luộc da vàng, thịt trắng, rắc lớt phớt chút lá chanh thái nhỏ, ăn mềm và ngọt thịt, chấm với muối trắng pha chanh ớt, sao mà tuyệt vời, có cảm giác ăn tới đâu khoẻ người ra tới đó.

 

Tôi nhớ có lần đi từ Hòn Gai (nay là thành phố Hạ Long) ra, tôi bị say xe, thế mà sau khi ăn gà luộc ở quán “Có ngay” xong, thấy người tươi tỉnh lại. Và, hình như từ khi biết gà Tiên Yên ngon, tôi chỉ được ăn gà luộc thì phải. Không, hình như có ăn gà rang gừng nữa, song có lẽ không lưu lại ấn tượng gì khác biệt, nên chẳng nhớ. Chỉ có gà luộc, gà luộc Tiên Yên ăn ngọt thịt, thịt thơm, mềm và mát.
  
Bây giờ người ta còn quảng cáo gà Tiên Yên là gà “đồi”. Tôi thấy chữ “đồi” là thừa. Chỉ cần “gà Tiên Yên” là đủ.

 

Lại như có câu: “Lợn Móng Cái, gái Đầm Hà, gà Tiên Yên”. Tôi quả không hiểu thấu được nghĩa sâu xa. Có ai giải thích giùm với!

 

Lại như gà Tiên Yên, thứ gà nào - có lông ở mỏ hay có lông ở gốc bàn chân, thịt săn chắc hay thịt mềm - mới là thứ thiệt? Thôi thì, tuỳ sở thích người ăn, miễn là cả hai thứ gà đó đang được nuôi thả tự nhiên ở Tiên Yên là ngon rồi.

 

Quán ông “Có ngay”, bảo múc cho bát nước xuýt luộc gà, y như rằng “Có ngay! Có ngay!”. Thứ nước ấy pha thêm một chút muối, vắt chanh vào mà húp, bao nhiêu rượu cuốc lủi hay rượu Tây, Tàu, vừa “ực”, vừa “dzô” trăm phần trăm mới đó đều tan biến…