Theo quy định của Luật BHXH năm 2014, mức đóng BHXH sẽ được thực hiện như sau: Từ ngày 1-1-2016 đến hết năm 2017, đóng BHXH dựa trên mức lương và phụ cấp ghi trong hợp đồng lao động (HĐLĐ), trong đó người lao động (NLĐ) đóng 8% và doanh nghiệp (DN) đóng 18%, chiếm 26% lương hằng tháng; từ ngày 1-1-2018 trở đi, DN và NLĐ đóng BHXH dựa trên mức lương, phụ cấp và nhiều khoản bổ sung khác ghi trong HĐLĐ.
Đóng BHXH như thế nào?
Dù thời điểm thực hiện cách đóng BHXH dựa trên mức lương và phụ cấp ghi trong HĐLĐ đã cận kề nhưng đến nay, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) vẫn chưa có thông tư hướng dẫn cụ thể. Điều này khiến DN lẫn NLĐ rất băn khoăn, không biết những loại phụ cấp nào bắt buộc phải đóng BHXH.
Bà Trần Thị Thúy Nga, Vụ trưởng Vụ BHXH - Bộ LĐ-TB-XH, khẳng định trong vài ngày tới, bộ sẽ ban hành thông tư hướng dẫn cụ thể về các khoản lương, phụ cấp để làm căn cứ tính đóng BHXH.
Theo bà Nga, những khoản tính đóng BHXH năm 2016, 2017 là tiền lương và phụ cấp lương quy định tại điểm a, khoản 2, điều 4 Thông tư 47/2015 đã được Bộ LĐ-TB-XH ban hành ngày 16-11 vừa qua. Từ năm 2018, ngoài những khoản đã quy định trên, tiền lương tính BHXH sẽ cộng thêm các khoản bổ sung được quy định ở điểm a, khoản 3, điều 4 Thông tư 47.
“Tất cả những khoản dùng tính đóng BHXH đều đã được xác định trước số tiền, không quá biến động từng tháng” - bà Nga nhận xét. Theo bà Nga, những khoản sẽ không được cộng vào lương để tính BHXH gồm: tiền thưởng, tiền ăn giữa ca, hỗ trợ xăng xe, điện thoại, nhà ở, nuôi con nhỏ…
Về việc liệu DN có tìm cách đối phó khi áp dụng quy định mới hay không, bà Nga cho rằng vấn đề này là khó tránh khỏi. “Việc ngăn chặn DN tìm cách lách các khoản tính đóng bảo hiểm sẽ phụ thuộc vào công tác thanh tra. Đặc biệt, từ năm 2016, BHXH Việt Nam sẽ có thêm nhiệm vụ thanh tra việc đóng bảo hiểm” - bà thông tin.
Giải thích về sự chậm trễ trong việc ban hành thông tư hướng dẫn, ông Phạm Minh Huân, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH, cho rằng một trong những nguyên nhân là do thời gian qua chưa thống nhất được cách tính các khoản phụ cấp. Theo ông, Bộ LĐ-TB-XH đang bàn với BHXH Việt Nam để có hướng dẫn tạm thời.
Ông Huân cho biết nếu đến ngày 1-1-2016 mà các văn bản pháp luật chưa đồng bộ, việc đóng BHXH có thể tạm thời theo mức hiện hành (tính theo lương cơ bản), mức thu không thấp hơn lương tối thiểu. Sau đó, phải sớm hoàn thiện các văn bản pháp luật để đóng BHXH theo quy định. Ngoài ra, việc cấp thẻ BHYT cho người nghèo vẫn sẽ tiếp tục để người dân có thể đến khám chữa bệnh bình thường.
Vì quyền lợi của người lao động
Ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, khẳng định quy định mới về cách đóng BHXH là vì quyền lợi của NLĐ. Ông Chính lý giải: Luật BHXH trước đây quy định mức đóng BHXH theo lương ghi trên HĐLĐ. Do quy định như vậy nên phần lớn DN lách luật, chỉ đóng BHXH cho NLĐ trên mức lương tối thiểu vùng chứ không phải trên mức lương thực tế; còn phần chênh lệch lương không đóng BHXH được chia nhỏ thành các khoản phụ cấp như tiền nhà, tiền xe.
“Khi chủ sử dụng lao động tìm cách thỏa thuận với NLĐ chỉ đóng BHXH trên mức lương tối thiểu vùng; đến lúc nghỉ hưu, dù có được nhận mức lương hưu tối đa bằng 75% mức lương đã đóng BHXH, NLĐ cũng chỉ có lương hưu hằng tháng thấp hơn cả lương tối thiểu” - ông Chính phân tích.
Dẫn số liệu khảo sát mới đây của Tổng LĐLĐ Việt Nam, ông Mai Đức Chính cho biết: Có tới 15% người nghỉ hưu tại TP HCM có mức lương 1.350.000 đồng/tháng, chỉ bằng mức chuẩn nghèo. Với lương hưu trí quá thấp như thế, cuộc sống của NLĐ khi về già sẽ rất khó khăn. Để bảo vệ quyền lợi hưu trí cũng như khi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động của NLĐ, phải kiên quyết xóa tình trạng bảng lương trong DN: một bảng lương thấp để đóng BHXH, một là bảng lương thực tế chi trả cho NLĐ và quyết toán thuế.
“Nếu để tái diễn tình trạng DN đóng BHXH trên mức lương tối thiểu vùng thì sẽ rất thiệt thòi cho NLĐ. Các nước đều áp dụng việc đóng bảo hiểm hưu trí trên tổng thu nhập” - ông Chính nhấn mạnh.
Về ý kiến cho rằng đóng BHXH trên tổng thu nhập, mức đóng BHXH của NLĐ cũng sẽ tăng, ảnh hưởng đến thu nhập, ông Mai Đức Chính cho rằng đây chỉ là cách phân tích phiến diện nghiêng về quyền lợi của chủ sử dụng lao động, tác động đến nhận thức của NLĐ làm cho họ chỉ nhìn đến lợi ích trước mắt mà không nghĩ đến lợi ích lâu dài.
“Rõ ràng là nếu đóng BHXH trên thu nhập thực tế, NLĐ chỉ tăng mức đóng trên mức 1/3 phí BHXH. Ngược lại, khi ốm đau, thai sản hay nghỉ hưu, lương từ quỹ BHXH của họ sẽ tăng cao hơn nhiều, được hưởng 100% từ mức đóng tăng” - ông Chính dẫn chứng.
BHXH có “tận thu”?
Về ý kiến quy kết BHXH đang “tận thu”, bà Trần Thị Thúy Nga cho rằng Bộ Luật Lao động 2012 (có hiệu lực từ tháng 5-2013) đã giải thích quy định đóng BHXH trên nền lương của HĐLĐ. Điều 90 bộ luật này nêu rõ tiền đóng BHXH dựa trên mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Song, Quốc hội đã cân nhắc “sức khỏe” của DN và cho phép BHXH được thực hiện theo 2 bước rõ ràng: Từ ngày 1-1-2016 đến hết năm 2017, đóng BHXH dựa trên lương và phụ cấp ghi trong HĐLĐ; từ ngày 1-1-2018 trở đi, đóng dựa trên lương, phụ cấp và các khoản bổ sung.
“Vì vậy, nói tận thu thì không đúng. Mục đích của việc nâng nền tiền đóng cao hơn là để cải thiện đời sống của người hưởng BHXH” - bà Nga khẳng định.
Chưa bắt buộc thực hiện BHYT hộ gia đình
Ông Nguyễn Minh Thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, cho biết hình thức BHYT theo hộ gia đình tiếp tục được duy trì theo hướng để người dân tự nguyện kê khai, chứ không bắt buộc áp dụng từ ngày 1-1-2016 trở đi. Đến năm 2018, quy định này sẽ bắt buộc thực hiện.
Theo ông Thảo, từ nay đến hết năm 2017, BHXH Việt Nam sẽ chưa tăng mức đóng BHYT. Hiện mức đóng BHYT là 621.000 đồng/năm. Với người tham gia BHYT theo hộ gia đình, người thứ nhất đóng bằng 70% mức lương cơ sở; người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất; từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.
Bà Võ Thị Sáu, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Ampfield Việt Nam (KCN Tân Bình, TP HCM):
Tuyên truyền để công nhân hiểu
Mức đóng BHXH của cả DN lẫn NLĐ theo quy định mới đều tăng lên. Qua trao đổi với Công đoàn cơ sở, đại diện DN cho biết dù phải “cõng” thêm một khoản phí nhưng sẽ không làm trái pháp luật lao động Việt Nam. Về phía NLĐ, Công đoàn sẽ có kế hoạch tuyên truyền để công nhân hiểu, thấy được cái lợi lâu dài của việc nâng mức đóng BHXH.
Bà Nguyễn Thị Thu Hồng, giám đốc sản xuất một công ty may mặc tại quận 12, TP HCM:
Thu nhập sẽ giảm
Với quy định mới, không ít chủ DN lo lắng bởi sẽ phải tăng chi phí trích nộp BHXH, trong khi NLĐ thì phấn khởi vì sẽ có lợi về sau. Tuy nhiên, thực tế chưa hẳn vậy. Tại công ty chúng tôi, nếu như cách đây 2 tháng, doanh số sản xuất hằng tháng phải cán mức 350.000 USD/tháng thì nay tăng lên 400.000 USD/tháng và sắp tới có thể sẽ tiếp tục tăng. Khi áp tăng doanh số, DN lập luận là phải tăng lương, tăng thêm khoản trích nộp BHXH cho NLĐ dẫn đến chi phí sản xuất tăng. Trong khi đó, nếu đơn giá không tăng và không tăng sản lượng thì DN sẽ không có lãi. Như vậy, gánh nặng tăng phí BHXH tưởng chừng như đè lên vai DN nhưng thực chất là trên vai NLĐ. Chưa kể đến việc khi đóng BHXH dựa trên lương và phụ cấp lương thì phần đóng của NLĐ cũng tăng, đồng nghĩa với thu nhập NLĐ giảm.
Ông Lê Nguyễn Tuấn Anh, Phó tổng Giám đốc Công TY TNHH Thực phẩm Hòa Bình (quận 11, TP HCM):
Vì quyền lợi lâu dài
Luật đã ban hành thì phải tuân thủ. Ở công ty chúng tôi, lâu nay mức lương làm căn cứ đóng BHXH đã bao gồm các khoản phụ cấp và đã được quy định trong thỏa ước. Do vậy, theo tôi, nếu các DN lâu nay đã chấp hành đầy đủ pháp luật lao động và đãi ngộ tốt NLĐ thì việc thực hiện những quy định mới không quá khó. Chúng tôi đang chờ hướng dẫn cụ thể để thực hiện nhằm bảo đảm quyền lợi lâu dài cho NLĐ.
V.Tùng - C.Hường - T.Nga ghi
và quét mã QR
Bình luận (0)