Dự án Thương xá Tax mới sẽ ảnh hưởng quan trọng đến quy hoạch và kiến trúc cảnh quan của khu vực trung tâm lịch sử - nơi giao nhau giữa trục hành chính và trục thương mại của khu trung tâm TP HCM theo bố cục từ thời kỳ đầu phát triển. Một số gợi ý về tiêu chí thiết kế, giải pháp khả thi sau đây sẽ giúp UBND TP HCM và nhà đầu tư là Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (SATRA) chọn được thiết kế phù hợp, cân đối giữa nhiệm vụ bảo vệ giá trị lịch sử văn hóa của khu trung tâm với mong muốn phát triển khu đất thành một dự án đầu tư hiệu quả cao.
Cần giữ lại một số cấu kiện nội thất lịch sử
Về quy hoạch chiều cao, cần bảo đảm sự chuyển tiếp không gian phù hợp với tỉ lệ không gian xung quanh và cảm nhận không gian của người đi bộ. Khối đế công trình nên có chiều cao tương đồng với khối đế công trình khách sạn Rex, Vincom Center A và góc tư đối diện; khối tháp có sự chuyển tiếp dần dần. Cần xem lại việc khống chế chiều cao khối tháp không nên quá 15-20 tầng tại khu đất ngã tư này để không tạo sự cách biệt chiều cao quá lớn đối với công trình lịch sử lân cận, vì chiều cao 40 tầng sẽ là mối đe dọa phá vỡ không gian lịch sử.
Không gian ngầm của công trình cần kết nối tốt với không gian ngầm của ga metro và các công trình lân cận. Ngoài việc cung cấp nơi đậu xe ở tầng hầm, cũng có thể tổ chức không gian thông tầng đến tận tầng hầm và kết nối thẳng vào tầng hầm của trạm metro sắp xây. Như vậy, khi ra khỏi metro, người ta sẽ đi thẳng vào sảnh chính của công trình, không cần phải đi lên mặt đất để vào công trình ở trên.
Phong cách kiến trúc cần tương hợp với không gian lịch sử của ngã tư và có thể chuyển tiếp phong cách nhẹ dần dần từ cổ điển (kiến trúc UBND TP HCM và Nhà hát TP) sang bán cổ điển (kiến trúc khách sạn Rex, Vincom Center A, Thương xá Tax hiện nay) và sang hiện đại của các công trình ở khu lân cận (tòa nhà Saigon Center, Park Hyatt, Metropolitan, Vietcombank).
Có thể giữ lại hay xây dựng lại theo hướng tái lập khối đế theo phong cách kiến trúc của Magasins Charner thời kỳ đầu với cấu trúc mái đặc biệt tại góc ngã tư. Phong cách khối tháp nên đơn giản hoặc bán cổ điển. Không nên sử dụng phong cách tháp kính hoặc một phong cách quá hiện đại, xa lạ với bố cục chung của khu trung tâm vì sẽ phá vỡ không gian lịch sử.
Ngoài ra, nên tái lập được ít nhất một phần những không gian nội thất lịch sử tiêu biểu của Thương xá Tax. Một giải pháp khả thi là giữ lại một số cấu kiện nội thất có tính lịch sử của Thương xá Tax và kết hợp với những giải pháp nội thất bổ sung theo cùng phong cách, sao cho tái lập được một phần không gian nội thất tiêu biểu của sảnh chính nhìn ra Nguyễn Huệ và của không gian nhìn ra góc ngã tư Nguyễn Huệ - Lê Lợi. Việc giữ lại thương hiệu hơn 100 năm của Thương xá Tax cũng có ý nghĩa quan trọng.
Hài hòa bảo tồn và phát triển
Để giải quyết những trường hợp tương tự như Thương xá Tax trong khu trung tâm lịch sử. Thứ nhất, nên thực hiện quy hoạch cho khu lỏi trung tâm lịch sử (theo khuôn viên xác định bởi UBND TP HCM, kế đến là Thương xá Tax, chợ Bến Thành rồi Hội trường Thống Nhất, Trường THCS Lê Quý Đôn, nhà thờ Đức Bà, Bệnh viện Nhi Đồng 2 và trở lại Nhà hát TP cùng các khu giáp ranh lân cận). Trong đó, nghiên cứu kỹ lưỡng sao cho đáp ứng được các nhu cầu ứng xử hài hòa giữa bảo tồn, phát triển và xác định rõ những gì phải bảo tồn, những gì có thể cải tạo hoặc xây mới.
Thứ hai, nghiên cứu quy hoạch không gian ngầm cho khu trung tâm, đặc biệt là khu vực các nhà ga metro tương lai và lân cận, kết nối tốt với tầng ngầm các công trình xung quanh.
Thứ ba, các nghiên cứu quy hoạch này và định hướng thực hiện theo phân kỳ cần được công khai, thông tin kịp thời cho người dân tham khảo, góp ý và lấy ý kiến phản biện của các chuyên gia.
Hai giải pháp bảo tồn
Ngày 25-9, Thương xá Tax đã chính thức đóng cửa sau hơn 100 năm hoạt động để bàn giao một phần mặt bằng xây dựng nhà ga tuyến Metro số 1. Thương xá Tax cũng sẽ được tháo dỡ trong thời gian tới để xây dựng công trình đa chức năng gồm thương mại - dịch vụ cao cấp, văn phòng hạng A và khách sạn 5 sao. Dự kiến, dự án có 40 tầng cao và 5 tầng hầm với khối đế cao khoảng 6-7 tầng; khối tháp được thiết kế lùi vào phía trong khối đế. Dự án khởi công trong năm 2015 và hoàn thành vào năm 2019. Riêng việc thiết kế ý tưởng tòa nhà dự kiến hoàn tất vào tháng 11 tới.
Nhằm giữ lấy phần di sản kiến trúc của Thương xá Tax sắp bị tháo dỡ, Tổng Lãnh sự Phần Lan vừa gửi công thư đến Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đề nghị UBND TP HCM và bộ đề xuất 2 giải pháp bảo tồn một số hạng mục của Thương xá Tax.
Giải pháp thứ nhất, giữ nguyên hiện trạng phần sảnh lobby chính cùng sàn lót gạch mosaic và cầu thang chính của Thương xá Tax tại đúng vị trí của nó, được tích hợp như một phần của tòa nhà mới sẽ được xây dựng thay thế Thương xá Tax tới đây.
Nếu giải pháp 1 không thể thực hiện, sẽ tính đến việc tháo dỡ, di chuyển và giữ lại một cách toàn bộ cầu thang và lobby sảnh chính (sàn khảm mosaic, lan can và tay vịn, các đầu cầu thang chạm trổ). Sau đó, các bộ phận này có thể được tích hợp vào các công trình bảo tàng và tôn tạo khác thay vì chỉ đập bỏ, chia nhỏ hay phân tán. Các ngoại giao đoàn đề xuất sẽ tự thu xếp nhân công và chi phí để thực hiện giải pháp 2.
Ông Phan Đình Tân, Người phát ngôn Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch:
Có tiền cũng không mua được
Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã có văn bản gửi UBND TP HCM đề nghị giao cho cơ quan chuyên môn nghiên cứu ý kiến của Tổng Lãnh sự Phần Lan tại TP HCM để có phương án xử lý hiệu quả trong việc bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc Thương xá Tax. Sau khi có phương án thống nhất về vấn đề nêu trên thì gửi văn bản phản hồi về bộ.
Quan điểm cá nhân tôi là di sản văn hóa thì giữ lại càng nhiều càng tốt bởi đó là những tư liệu lịch sử vô cùng quý giá. Cuộc sống cần phát triển kinh tế nhưng không phải cái gì cũng đặt mục tiêu kinh tế lên hàng đầu. Có những thứ mà sau này có tiền cũng không mua được, đó là di sản.
Ông Đoàn Hoài Minh, Giám đốc Dự án của Tổng công ty thương mại sài gòn (SATRA):
Cách tân dựa trên kiến trúc cũ
Mặc dù Thương xá Tax đã nhiều lần được cải tạo, thay đổi kiến trúc so với ban đầu nhưng kể từ khi được giao quản lý từ năm 1995, SATRA đã không ngừng gìn giữ, bảo tồn những chi tiết kiến trúc còn sót lại, như: cầu thang uốn ngay tiền sảnh; hệ thống lan can, tay vịn cầu thang với họa tiết trái châu, con gà ở tay nắm; sàn nhà lót gạch kiểu mosaic... nhằm lưu giữ và phát triển hình ảnh Thương xá Tax trong lòng người dân TP. Do đó, khi được giao làm chủ đầu tư dự án mới, chúng tôi ý thức đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc lưu giữ, kế thừa và phát triển kiến trúc tại Thương xá Tax. Cũng chính vì điều đó, chúng tôi đã đưa ra tiêu chí khắt khe khi tổ chức lựa chọn đơn vị tư vấn thiết kế cho dự án.
Xét về tổng thể, phần thấp tầng là khối đế nằm tại góc đường Lê Lợi - Nguyễn Huệ sẽ có phong cách kiến trúc như Thương xá Tax hiện hữu nhưng có sự cách tân phù hợp. Vị trí công trình cao 40 tầng được thiết kế lùi vào phía trong khối đế nên vẫn giữ được sự thông thoáng của không gian kiến trúc xung quanh.
Đối với việc lưu giữ, bảo tồn các chi tiết kiến trúc ban đầu của tòa nhà, SATRA đang cùng Công ty Gensler and Associates International Ltd. của Mỹ (đơn vị thiết kế chính) nghiên cứu, đánh giá một cách nghiêm túc, thận trọng với mục tiêu lớn nhất là sẽ đưa ra được phương án thiết kế tối ưu.
Y.Anh - N.Mai ghi
và quét mã QR
Bình luận (0)