Điều gì xảy ra khi doanh nghiệp chia cổ tức bằng cổ phiếu?

Tại Việt Nam, ngoài việc chia cổ tức bằng tiền, các doanh nghiệp còn chia cổ tức bằng cổ phiếu.

Khi đó doanh nghiệp sẽ phát hành thêm một lượng cổ phiếu với tổng mệnh giá tương đương với giá trị cổ tức, và doanh nghiệp sẽ dùng "lợi nhuận chưa phân phối" để mua số cổ phiếu phát hành này bằng với mệnh giá, rồi chia số cổ phiếu đó cho cổ đông theo tỉ lệ.

Ông Lâm Minh Chánh

Như vậy, khi doanh nghiệp chia cổ tức bằng cổ phiếu, thì tài khoản vốn cổ phần sẽ tăng lên bằng với giá trị mệnh giá của số cổ phiếu được phát hành thêm để trả cổ tức, tài khoản lợi nhuận giữ lại chưa phân phối sẽ giảm tương đương. Tài khoản vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp không thay đổi. Tổng số tiền trong doanh nghiệp không thay đổi. Đồng thời, tổng giá trị vốn hóa của doanh nghiệp cũng không đổi nhưng giá trị của từng cổ phiếu thì sẽ bị giảm tương ứng.

Ví dụ doanh nghiệp ABC có 30 triệu cổ phiếu. Giá mỗi cổ phiếu là 40.000 đồng. Vốn hóa của DN là 30 triệu cổ phiếu x 40.000 đồng = 1.200 tỉ đồng.

Doanh nghiệp ABC phát hành thêm 2 triệu cổ phiếu, và dùng số cổ phiếu này chia cổ tức cho cổ đông.

Giá trị doanh nghiệp ABC vẫn là 1.200 tỉ đồng, tổng số cổ phiếu 32 triệu, giá cổ phiếu ABC sẽ bằng = 1.200 tỉ đồng/32 triệu cổ phiếu = 37.500 đồng/cổ phiếu.

Quyền lợi của cổ đông, tổng giá trị của cổ phiếu do cổ đông sở hữu không thay đổi. Tức là cổ đông không được hưởng quyền lợi gì về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu. Mà họ còn phải trả thuế thu nhập 5% trên giá trị cổ tức.

Đã thế số cổ phiếu được chia thêm này phải mất vài tháng mới về đền tài khoản cổ đông. Một điểm bất lợi nữa là số cổ tức này thường sẽ có số lẻ, không thể mua bán trực tiếp trên sàn. 

Mặc cho những điểm bất cập đó, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chọn hình thức chia cổ tức bằng cổ phiếu, vì những lợi ích sau:

Thứ nhất, việc chia cổ tức này, vẫn thỏa mãn nhu cầu nhận cổ tức của cổ đông nhưng doanh nghiệp không phải dùng tiền để chia. Doanh nghiệp giữ lại được nguồn vốn để tái đầu tư, mở rộng kinh doanh.

Thứ hai, trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ làm tăng số lượng cổ phiếu được lưu hành, gián tiếp tăng tính thanh khoản của cổ phiếu đó.

Thứ ba, làm giá cổ phiếu trở nên hấp dẫn đối với nhà đầu tư. Theo thời gian, khi lợi nhuận của doanh nghiệp tăng lên, giá trị của doanh nghiệp tăng lên, giá cổ phiếu tăng lên theo. Quan điểm của thị trường Việt Nam là giá cổ phiếu tăng cao quá sẽ mất đi sự hấp dẫn đối với nhà đầu tư. Chia cổ tức bằng cổ phiếu sẽ làm giảm thị giá của cổ phiếu, tạo ra tâm lý giá cổ phiếu hấp dẫn, thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư.

Vì những lý do đó mà rất nhiều các doanh nghiệp niêm yết tại thi trường Việt Nam vẫn chọn và áp dụng hình thức chia cổ tức bằng cổ phiếu.