Lắng nghe người dân hiến kế: Đột phá trong khâu khám, chữa bệnh

Việc phải làm trước hết chính là TP HCM cần có biện pháp giải quyết hiệu quả tình trạng quá tải bệnh viện (BV); xây dựng phương án khám bệnh khoa học, hiện đại nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, giảm áp lực cho nhân viên y tế cũng như giảm gánh nặng chi phí, thời gian cho người bệnh, bên cạnh đó là đa dạng hóa loại hình BHYT.

Tăng cường khám bệnh từ xa

Có một thực tế là tình trạng quá tải bệnh nhân (BN) khám nội, ngoại trú tại các BV tuyến trên ở TP HCM không phản ánh đúng mức độ cần thiết. 

Có thể nói một nửa trong số đó không nhất thiết phải khám ở BV tuyến trên, đặc biệt là các trường hợp tái khám. 

Nhiều BN tái khám vượt hàng trăm cây số, mất cả buổi chờ đợi chỉ để nghe vài câu hỏi bệnh, xem lại bệnh án rồi ra toa mà không cần thực hiện biện pháp cận lâm sàng nào. 

Vậy thì tại sao với những đối tượng là BN bệnh mạn tính, người già, người khuyết tật hay bệnh lý thông thường..., chúng ta không chỉ định tái khám tại địa phương hay hiện đại hơn là khám bệnh từ xa. 

Việt Nam đã có mô hình khám bệnh từ xa nhưng khá mờ nhạt, không đạt hiệu quả, yêu cầu. Trước hết là về mặt công nghệ, bên cạnh đó người bệnh còn chưa hiểu việc này, thậm chí là chưa đáng tin cậy.

Ở Pháp, rất nhiều trường hợp khám ngoại trú hay nội trú, sau phẫu thuật hoặc sau liệu trình điều trị nội khoa, tùy mức độ cần thiết, bác sĩ (BS) có thể cho hẹn tái khám từ xa. 

Một số chuyên khoa như nội tiết, da liễu, các BS đang đẩy mạnh khám bệnh từ xa để tạo thuận lợi cho BN, đặc biệt là khi có các công cụ hỗ trợ như phần mềm theo dõi đường huyết, các kết quả xét nghiệm hay kết quả chẩn đoán hình ảnh đều có thể truy cập từ xa. 

Tuy nhiên, để việc tái khám từ xa hiệu quả hơn, BN có thể đến một nhà thuốc gần nhất, nơi có đặt những cabin chuyên dụng cho việc khám bệnh từ xa. 

BN sẽ đối mặt, nói chuyện trực tiếp với BS; các dụng cụ trong cabin có thể giúp BS nghe tim, phổi; soi tai, mũi, họng hay khám các vết thương và bệnh lý da liễu.

Việc xét nghiệm máu nếu cần vẫn có thể thực hiện tại nhà thuốc hay X-quang tại BV gần đó. Kết quả sẽ được gửi thẳng đến phòng khám BS và toa thuốc hay yêu cầu sẽ được gửi lại nhà thuốc hoặc đến tận nhà BN qua thư điện tử.

Việc đặt cabin khám bệnh từ xa tại các nhà thuốc rất hiệu quả vì các dược sĩ, dược tá tại đó sẽ kiêm luôn việc hỗ trợ kỹ thuật cho BN. Cũng như BN sẽ có toa và thuốc ngay khi việc khám bệnh hoàn tất mà không phát sinh vấn đề gì. 

Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc khám và tái khám bệnh từ xa thực hiện tại trạm y tế sẽ phù hợp hơn với hệ thống BV công. Còn với các BV tư nhân tại TP HCM cần liên kết với một BV tư nhân ở tỉnh để thực hiện. Việc này không khó, không mất quyền lợi bởi hiện nay hầu hết các tỉnh đều có BV, phòng khám tư với đầy đủ các trang bị kỹ thuật.

Phát huy hệ thống bác sĩ gia đình

Bên cạnh hiệu quả của việc khám bệnh từ xa là vai trò rất cần thiết và hữu ích của hệ thống BS gia đình. 

Là người hiểu rõ tiền căn, bệnh sử của BN, tiếp cận khám và điều trị bước đầu, BS gia đình sẽ tham khảo ý kiến và thực hiện theo y lệnh của BS chuyên khoa; yêu cầu, hướng dẫn BN nhập viện cũng như tiếp nhận theo dõi BN sau xuất viện, thực hiện y lệnh của BS chuyên khoa. Khi hệ thống BS gia đình hoạt động thông thoáng, hiệu quả sẽ hạn chế rất nhiều tình trạng BN đến BV trừ khi có chỉ định hay các trường hợp cấp cứu.

Việt Nam nên triển khai ngay hệ thống BS gia đình với đối tượng phục vụ trước hết là người già, người khuyết tật, bệnh lý mãn tính, truyền nhiễm.

Một thực tế tại Pháp là việc đầu tư các thiết bị y tế hiện đại không chỉ tập trung ở các BV lớn mà chia đều cả các BV nhỏ. Những nơi này cũng được trang bị máy siêu âm thế hệ mới, hệ thống phẫu thuật robot... 

Cái chính ở đây là cách làm, tầm nhìn, chiến lược. Tùy địa lý, vùng miền, nhu cầu mà có tiêu chí đầu tư. Tất nhiên, việc đầu tư máy móc phải song song với việc đưa BS chuyên môn về hỗ trợ thực hiện, thao tác, chuyển giao kỹ thuật. Đây là cách truyền nghề nhanh chóng và hiệu quả nhất.

Việc khám bệnh từ xa hay BS gia đình tại Pháp đều được thanh toán BHYT, từ đồng chi trả 30% đến miễn phí 100%. 

Thực ra BHYT do nhà nước cấp cho mọi công dân đều phải đồng chi trả 30%, việc miễn phí toàn bộ là do các doanh nghiệp tự mua thêm 30% phần còn lại cho nhân viên của mình, hoặc người dân cũng có thể tự mua.

Việt Nam cần có thêm nhiều phân khúc, loại hình BHYT khác nhau, khuyến khích các doanh nghiệp hỗ trợ mua BHYT chất lượng cao hơn cho nhân viên của mình, tiến tới mở rộng việc khám BHYT khắp các BV công, tư, phòng khám, phòng mạch.

Nói tóm lại, ngành y tế cần có những quy chuẩn cụ thể trong việc điều phối BN khám đúng tuyến, tránh tập trung về tuyến trên không cần thiết. Việc đầu tư cho BV tuyến dưới cần xác định rõ mục tiêu, nhu cầu cùng các trang thiết bị phổ biến, phù hợp. Trong đó, việc quảng bá, truyền thông đóng vai trò quan trọng.

TP HCM với tiềm năng, nhân lực hoàn toàn có thể trở thành trung tâm y tế kỹ thuật cao khu vực Đông Nam Á. Nhưng trước hết cần xây dựng hệ thống y tế phục vụ dân sinh hoàn chỉnh; mạnh dạn đầu tư, ứng dụng mọi phương pháp, kỹ thuật nâng cao chất lượng điều trị; cải tạo nhiều BV chưa phát huy hết năng lực, cải tiến phương thức khám, chữa bệnh...; hướng tới đối tượng BN người nước ngoài.