Đưa cây chuối Việt vươn xa

Hợp tác xã (HTX) Thanh Bình (xã Bàu Hàm, tỉnh Đồng Nai) là một trong những HTX nổi tiếng trong lĩnh vực xuất khẩu trái chuối tươi và các sản phẩm làm từ cây chuối.

Tìm hướng đi mới cho cây chuối

Lớn lên ở mảnh đất Thanh Bình – nơi điều kiện thổ nhưỡng phù hợp cho cây chuối phát triển, ông Lý Minh Hùng, Giám đốc HTX Thanh Bình thuộc lớp nông dân tiên phong của Đồng Nai trong đầu tư phát triển nâng cao giá trị cho cây chuối.

Ông Hùng chia sẻ: Ông đã gắn bó với cây chuối hơn 2 thập kỷ và nếm trải đủ đắng - cay - mặn - ngọt. Năm 2017, hàng ngàn tấn chuối già Nam Mỹ ở "thủ phủ" chuối Đồng Nai bị ứ đọng, phải vứt bỏ, cho dê, bò ăn,... khiến người nông dân điêu đứng. Bản thân ông cũng lao đao vì chuối, thu không đủ bù chi, khó khăn chồng chất.

Đứng trước thách thức, ông Hùng quyết định cùng các hộ dân góp vốn thành lập HTX sản xuất và tiêu thụ nông sản sạch Thanh Bình để sản xuất chuối hữu cơ và nông nghiệp tuần hoàn.

Từ những chuyến đi học hỏi, tham quan ở Hàn Quốc do Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai hỗ trợ, cộng với học hỏi kinh nghiệm các doanh nghiệp trong nước, ông Hùng đã thành công trong việc trồng chuối theo yêu cầu khách hàng và xuất khẩu ra nước ngoài.

"Mấy năm nay, chúng tôi luôn trong quá tải đơn hàng, chuối không bao giờ ế. Năm 2026, đơn hàng đã đủ cho cả năm với tổng diện tích hàng trăm ha chuối của HTX" - ông Hùng hồ hởi nói.

Ông Lý Minh Hùng cho biết tất cả diện tích trồng chuối của HTX đều thực hiện theo nguyên tắc không sử dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật hóa học.

Đến nay, HTX Thanh Bình đã xây dựng được chuỗi liên kết sản xuất trên 300 ha chuối cấy mô, áp dụng quy trình sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Chuối của HTX hiện được xuất khẩu thường xuyên sang các thị trường khó tính như: Qatar, Ả Rập Xê Út, Malaysia, Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, Bắc Kinh (Trung Quốc)…

Quả chuối tươi đủ chuẩn được đóng thùng xuất khẩu sang thị trường Trung Đông, châu Âu, châu Á… Mỗi tháng, HTX xuất khẩu khoảng 600 tấn chuối tươi, mang lại nguồn thu ổn định cho xã viên và người lao động địa phương.

Không dừng ở đó, ông Hùng còn tiên phong phát triển mô hình nông nghiệp tuần hoàn, tận dụng phụ phẩm trong sản xuất để gia tăng giá trị.

Nhận thấy mỗi mùa thu hoạch, hàng trăm tấn bẹ chuối bị bỏ đi rất lãng phí, Giám đốc HTX đã đầu tư công nghệ để sấy khô bẹ chuối cấy mô, xuất khẩu sang Mỹ, Canada, Nhật Bản, Malaysia, Pháp…

Mỗi tháng, HTX xuất khoảng 30 tấn bẹ chuối khô, mang lại doanh thu hơn 600 triệu đồng, đồng thời giúp người dân tăng thêm 25-28 triệu đồng mỗi ha từ phụ phẩm.

Còn những trái chuối dạt, bị người dân bỏ đi sau thu hoạch cũng được ông Hùng tận dụng triệt để. Mỗi tháng trong mùa cao điểm thu hoạch chuối, ông thu mua khoảng 900 tấn chuối dạt, đưa về nhà máy sơ chế, sấy khô theo công nghệ hiện đại còn vỏ chuối ủ làm phân hữu cơ. Nhờ vậy, sản phẩm chuối sấy của HTX không chỉ có mặt tại thị trường trong nước mà còn được xuất khẩu sang Nga, Hàn Quốc, Mỹ và nhiều nước khác.

Theo ông Hùng, việc tận dụng chuối dạt không chỉ giúp giảm thiểu lãng phí nông sản mà còn mang lại thu nhập ổn định cho hàng trăm hộ trồng chuối trong vùng, đồng thời thể hiện hướng đi bền vững - sản xuất tuần hoàn trong nông nghiệp. Không chỉ giúp nông dân yên tâm sản xuất, HTX Thanh Bình còn tạo việc làm cho gần 100 lao động thời vụ, với mức thu nhập từ 9-15 triệu đồng mỗi tháng.

Gặt hái nhiều thành công

Thành công của HTX Thanh Bình đến từ việc kết nối và vận hành hiệu quả mối quan hệ giữa 6 nhà: Nhà nông, nhà nước, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà bank và nhà phân phối. Nhờ sự liên kết chặt chẽ đó, HTX có thể chủ động trong sản xuất, tiếp cận được nguồn vốn, ứng dụng khoa học kỹ thuật, đồng thời mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản.

Theo ông Hùng, trước tiên phải có hàng tốt. Phải làm thật. Khi làm thật thì không cần giấy chứng nhận cũng sẽ xuất bán được hàng. "Là người sản xuất và làm kinh doanh, mình phải tìm hiểu thị trường để biết nguồn cung, nguồn cầu. Hàng của mình có thể vào phân khúc nào" - ông Hùng nói.

Khi sản xuất chuối, ông Hùng đều phải tìm hiểu kỹ nhu cầu và văn hóa tiêu dùng của từng thị trường. Từ đó, ông tính toán cân đối sản xuất của mình, tránh dư thừa; đồng thời chủ động khi đàm phán hợp đồng mua bán.

Là 1 trong 67 hộ nông dân liên kết với HTX Thanh Bình, ông Trương Ngọc Nhạ (SN 1988) trồng 3 ha chuối. Ông Nhạ chia sẻ, từ hồi tham gia HTX thì gia đình không còn phải lo đầu ra cho cây chuối, giá thành ổn định và cho thu nhập tốt hơn. Việc chọn giống và chăm sóc cây chuối cũng được HTX hướng dẫn theo đúng yêu cầu của đơn vị mua.

Theo ông Nhạ, việc trồng chuối hữu cơ giúp giảm được khoảng 30% chi phí với canh tác truyền thống.

Với 1 ha trồng chuối của HTX, người nông dân như ông đạt lợi nhuận trung bình 100 triệu/năm, ngoài ra còn thu thêm hàng chục triệu đồng từ sản phẩm giá trị gia tăng khi làm nông nghiệp tuần hoàn.

Nhờ định hướng đúng đắn và tư duy đổi mới, HTX Thanh Bình đã vượt chỉ tiêu doanh thu so với kế hoạch đầu năm. Theo Giám đốc HTX Thanh Bình, thị trường không phải là khó tính mà là yêu cầu ngày càng cao hơn. Muốn chinh phục, chúng ta phải thay đổi trước - thay đổi cách nghĩ, cách làm và dám bước ra khỏi vùng an toàn.

Đánh giá về mô hình của HTX Thanh Bình, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Bàu Hàm Trần Sỹ Anh cho biết: Thông qua phong trào thi đua nông dân sản xuất giỏi đã xuất hiện nhiều gương điển hình, trong đó có ông Lý Minh Hùng. HTX Thanh Bình đã liên kết được với nông dân, doanh nghiệp và các đơn vị cung cấp đầu vào, bao tiêu đầu ra, hình thành chuỗi giá trị hiệu quả cho cây chuối trên địa bàn.

Thời gian tới, Hội Nông dân xã sẽ phối hợp HTX Thanh Bình nhân rộng mô hình này tới các khu dân cư, ấp trên địa bàn xã Bàu Hàm để đảm bảo đầu ra ổn định cho cây chuối tới các thị trường Trung Đông và Đông Nam Á.

Từ một nông dân chân chất, ông Lý Minh Hùng đã trở thành người tiên phong đưa cây chuối Việt vươn ra thị trường quốc tế, mở ra hướng đi mới cho nông dân Đồng Nai.

Với những đóng góp đó, ông Hùng đã được vinh danh Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2023, là gương mặt duy nhất của Đồng Nai được nhận danh hiệu này. HTX Thanh Bình cũng được chọn là một trong 63 HTX tiêu biểu toàn quốc năm 2022, đạt giải thưởng "Ngôi sao HTX" năm 2024, 2025. Riêng ông Hùng, trong suốt quá trình cống hiến, đã 4 lần được Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai tặng Bằng khen. Vừa qua, ông tiếp tục được tuyên dương tại Đại hội Thi đua yêu nước tỉnh Đồng Nai năm 2025 với danh hiệu nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi.