Phá cách để đãi ngộ người giỏi
* PV: Thưa giáo sư, nguồn để tạo nên đội ngũ làm toán kế cận cũng không hẳn là thiếu . Vấn đề là nhiều tiến sĩ toán của ta được đào tạo ở nước ngoài, nhưng khi về nước làm việc, họ không có thời gian nghiên cứu mà phải đi dạy thêm, đi luyện thi ĐH...
- GS Vũ Hà Văn: Thực trạng này là do chế độ trả lương của chúng ta. Lương chính thức của giáo sư ở các trường ĐH công rất thấp. Không hiểu ngân sách thiếu thốn đến mức không thể trả được lương đủ sống cho các giáo sư hay phân bổ tiền không khoa học? Trong khi đó, một số trường tư lại trả được mức lương khá cao cho người giảng dạy.
* Nhiều người cho rằng để tăng nguồn lực trả lương cho giảng viên các trường ĐH nên nỗ lực khai thác ở những kênh khác, chẳng hạn thực hiện các hoạt động nghiên cứu khoa học theo đơn đặt hàng. Giáo sư nghĩ sao?
* Một trong nhiều nguyên nhân khiến lương giáo viên thấp là do nguồn ngân sách hạn hẹp. Giáo sư thử vận dụng các công cụ toán ứng dụng của mình để giúp chính phủ làm một bài toán về lương, vừa phù hợp quỹ lương của nhà nước, vừa thu hút được người giỏi vào ngành sư phạm?
Giáo sư Vũ Hà Văn Ảnh: Xuân Phú
Cần phân chia tiền hợp lý
* Chi phí cho giáo dục của mỗi người dân hiện nay rất lớn trong khi học phí rất thấp, đặc biệt là bậc phổ thông. Chẳng hạn, việc học sinh Hà Nội phải đi học thêm là phổ biến mà phí học thêm không hề rẻ. Tiền học thêm một buổi (90 phút) của một học sinh phổ thông thường gấp đôi tiền học phí một tháng mà em đó phải đóng cho trường phổ thông công lập. Đó là chưa kể những lớp học thêm đặc biệt mà học phí mỗi buổi của mỗi học sinh là hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu đồng. Giáo sư nghĩ sao về hiện tượng này?
Như vậy, người dân trực tiếp đóng góp cho việc học của con em mình, cũng như ở Việt Nam, nhưng không phải trả trực tiếp cho giáo viên (thông qua đi học thêm) mà thông qua chính quyền địa phương. Được cái là cách vận hành của chính quyền địa phương của họ đơn giản và minh bạch, vì đây là cơ quan gần dân nhất. Tất cả các khoản thu- chi hằng năm, thậm chí hằng quý được gửi đến cho từng người dân để xem và cho ý kiến. Nếu công trình nào quá tốn kém, dân cả vùng sẽ đi họp và bỏ phiếu. Cơ quan địa phương làm việc có trách nhiệm, chi tiêu dè sẻn và không có tham nhũng.
* Với chính sách thu thuế để đầu tư cho giáo dục như vậy thì một người có nhà trên địa bàn mà không có con cái trong độ tuổi học phổ thông vẫn phải đóng góp?
- Đúng vậy. Rất nhiều gia đình khi con cái đã học xong phổ thông, bố mẹ sẽ chuyển đi ở nơi khác, tới một ngôi nhà nhỏ hơn với mức thuế thấp hơn. Vùng nào có nhà máy, có công ty lớn đóng thì những đơn vị đó phải đóng thuế tương đối nặng. Nhờ thế, người dân trong vùng đó được giảm thuế mà trường học vẫn tốt. Tất nhiên, với mô hình này, sự chênh lệch lớn giữa những thành phố nghèo và những thành phố giàu là điều không tránh khỏi. Ở những vùng mức sống còn thấp, kinh phí của chính phủ đóng vai trò chủ yếu.
Cảm ơn giáo sư Vũ Hà Văn.
Khi đánh giá nền toán học Việt Nam, chuyện thứ hạng hay được nhắc đến. Thật ra, thứ hạng đó có ý nghĩa rất tương đối, ta không nên bận tâm nhiều. Cái mà chúng ta cần quan tâm nhất hiện nay là đào tạo thế hệ kế cận. Thế hệ các nhà toán học hàng đầu ở Việt Nam hiện nay như GS Ngô Việt Trung chỉ khoảng chục năm nữa là nghỉ hưu, trong khi thế hệ kế cận còn mỏng, chất lượng giảng viên toán còn khiêm tốn. |
Bình luận (0)