Tiêu chuẩn để đề bạt GS, PGS

Thông tư của Bộ GD-ĐT có nói đến tiêu chuẩn về công bố khoa học nhưng theo tôi thấy vẫn còn khá chung chung và có thể ứng dụng khác nhau theo cách hiểu và diễn giải của từng trường đại học (ĐH).

Để tối thiểu hóa vấn đề này, tôi đề nghị 4 tiêu chuẩn chung:

Nghiên cứu khoa học có thể dẫn đến sáng chế, phát minh. Do đó, số lượng bằng sáng chế được đăng ký tại các tổ chức khoa học quốc tế (như WIPO) cũng là một chỉ tiêu phản ánh năng lực nghiên cứu khoa học của một ứng viên.

Tiêu chuẩn giảng dạy còn bao gồm cả hướng dẫn nghiên cứu sinh cấp cao học (masters) và tiến sĩ. Ứng viên không chỉ trình bày và báo cáo số lượng nghiên cứu sinh tốt nghiệp mà còn phải báo cáo sự nghiệp của những người này hiện nay ra sao, ở đâu và có đóng góp gì cho giáo dục và nghiên cứu khoa học?

Thứ ba là phục vụ cho chuyên ngành. Một GS hay giảng viên (kể cả nhà khoa học không giảng dạy) cần phải có đóng góp cho chuyên ngành. Những đóng góp này có thể thể hiện qua các hình thức như được mời làm chuyên gia bình duyệt các công trình khoa học, các bài báo khoa học cho các tập san; thành viên trong ban biên tập các tập san khoa học... Thật ra, một số hình thức đóng góp này cũng có khi tùy thuộc vào uy tín của cá nhân ứng viên.

Thứ tư là đóng góp vào các hoạt động cộng đồng. GS ĐH không nên chỉ ngồi trong tháp ngà mà còn phải có đóng góp cho cộng đồng. Những đóng góp này có thể thể hiện qua bàn luận về các vấn đề xã hội, kinh tế, chính trị ở bình diện quốc gia và quốc tế. Tham gia cố vấn cho các cơ quan Nhà nước cũng là một hình thức đóng góp cho cộng đồng.