Giúp người khuyết tật hạnh phúc hơn

Trong buổi hội thảo báo cáo kết quả chương trình chung diễn ra vào chiều 28-6 tại Trung tâm Đào tạo cán bộ và phục hồi chức năng cho người mù, Hà Nội, đại diện từ các bộ ban ngành, tổ chức của và vì người khuyết tật, trường đại học và cơ quan báo chí đã cùng nhau nhìn lại những thành tựu đáng ghi nhận của chương trình "Cùng nhau hợp tác vì một tương lai hòa nhập - Thực hiện Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật (CRPD) thông qua hợp tác hiệu quả".

Trong đó, những kết quả nổi bật gồm:

Sách dễ tiếp cận cho người khuyết tật chữ in

Chương trình đã đóng góp kỹ thuật hỗ trợ Việt Nam điều chỉnh các quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ nhằm tăng cường cơ hội tiếp cận thông tin cho người khuyết tật chữ in. Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi, được thông qua vào tháng 6 năm 2022, bao gồm các điều khoản ngoại lệ về bản quyền dành cho các ấn phẩm tiếp cận. 

Việc gia nhập Hiệp ước Marrakesh vào tháng 12 năm 2022 đã thúc đẩy thêm những ngoại lệ này, cải thiện đáng kể khả năng tiếp cận sách cho trẻ em và người khuyết tật chữ in, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục.

Giáo dục giới tính toàn diện cho người khuyết tật

Chương trình chung đã phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo tích hợp nội dung hòa nhập khuyết tật vào chương trình giáo dục giới tính toàn diện quốc gia. Quyết định số 656, ban hành vào tháng 2 năm 2024, chính thức phê duyệt chương trình giảng dạy cập nhật này, đảm bảo cho học sinh khuyết tật có thể thụ hưởng chương trình giáo dục giới tính toàn diện và bình đẳng trên toàn quốc.

Giáo dục hòa nhập

Chương trình đã hỗ trợ đánh giá toàn diện các dịch vụ giáo dục hòa nhập và chăm sóc trẻ em, cùng với hoạt động nâng cao năng lực cho hơn 400 cán bộ giáo dục, phụ huynh và nhân viên công tác xã hội.

Năm 2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 20, hướng dẫn quy định đối với các Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trên toàn quốc, góp phần tăng cường khả năng tiếp cận các chương trình giáo dục hòa nhập và các dịch vụ bảo vệ thiết yếu cho trẻ khuyết tật.

Quyền sức khỏe tình dục và sinh sản

Chương trình chung đã phối hợp với Bộ Y tế xây dựng hướng dẫn quốc gia đầu tiên và chương trình đào tạo cho nhân viên y tế về dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục cho người khuyết tật. Chương trình nâng cao năng lực thí điểm cho 150 nhân viên y tế sẽ giúp cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ này cho người khuyết tật.

Dữ liệu toàn quốc về người khuyết tật

Chương trình đã đóng góp vào các nỗ lực thu thập dữ liệu quốc gia nhằm giám sát việc thực hiện CRPD. Các chỉ số cho Khảo sát quốc gia về người khuyết tật lần thứ 2, thực hiện từ tháng 8 đến tháng 11 năm 2023, sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho Báo cáo Quốc gia về thực hiện CRPD lần thứ 2 của Việt Nam vào năm 2025.

Theo Điều tra Quốc gia về Người khuyết tật của Việt Nam do Tổng cục Thống kê thực hiện năm 2016, hơn 7% dân số từ 2 tuổi trở lên – khoảng 6,2 triệu người – đang sống với một hoặc nhiều dạng bị khuyết tật. Ngoài ra, 13% dân số – gần 12 triệu người – sống trong gia đình có người khuyết tật. Những tỷ lệ phần trăm này dự kiến sẽ tăng lên cùng với sự già đi của dân số.

Hoàng Thị Phương, một sinh viên tham gia chương trình, chia sẻ: "Sau khi tham gia hoạt động với một người trẻ như tôi chỉ mới là sinh viên thì tôi đã học được rất nhiều điều và cũng đã giúp tôi thay đổi tầm nhìn của bản thân. Nhưng lúc đầu tôi cũng bị choáng ngợp khi mọi người bàn về những con số. Tôi nhớ có lần khi tham gia Tập huấn xây dựng chỉ số giám sát việc thực thi công ước quốc tế về người khuyết tật, lúc đầu do chưa quen với cách làm rồi nhìn những bộ chỉ số, tôi không theo kịp và bị hoang mang. Nhưng rồi được các anh chị chỉ bảo, tôi dần thích nghi làm quen và rồi tôi cũng làm được. Từ đó cho tôi một bài học lớn hơn đó là "Dù bạn là ai, dù bạn là người như thế nào đi chăng nữa thì chỉ cần bạn cố gắng và không bỏ cuộc thì chắc chắn bạn sẽ làm được."

Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam Ramla Khalidi bày tỏ lòng biết ơn tới các chính phủ trong Quỹ ủy thác đa đối tác (MPTF) đã hỗ trợ các chương trình chung trên toàn thế giới. Bà nêu bật 5 thành tựu chính của chương trình chung tại Việt Nam.

Bà nói: "Chương trình chung của Liên Hiệp Quốc, "Cùng nhau hợp tác vì một tương lai hòa nhập", đã nâng cao đáng kể khả năng tiếp cận và hòa nhập ở Việt Nam. "Chương trình đã thúc đẩy Việt Nam điều chỉnh luật sở hữu trí tuệ cho phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế về sách dễ tiếp cận, lồng ghép nội dung hòa nhập người khuyết tật vào chương trình Giáo dục giới tính toàn diện quốc gia, mở rộng các cơ sở và dịch vụ giáo dục hòa nhập, xây dựng hướng dẫn quốc gia đầu tiên về tình dục và sinh sản, dịch vụ y tế cho người khuyết tật và tăng cường thu thập dữ liệu toàn diện về khuyết tật trên toàn quốc. Những cột mốc quan trọng này đạt được nhờ nỗ lực hợp tác và sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế, khẳng định cam kết chung của chúng ta trong việc thúc đẩy quyền và sự hòa nhập của người khuyết tật ở Việt Nam. Tôi xin cảm ơn các đối tác Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ trong việc thúc đẩy quyền của người khuyết tật!"

Tại hội thảo, các đại biểu không chỉ chia sẻ những kết quả đáng tự hào mà còn là cơ hội để các bên liên quan tiếp tục thảo luận, định hướng cho những bước tiếp theo trong hành trình thúc đẩy hòa nhập người khuyết tật tại Việt Nam.