"Liều thuốc" mạnh

Những hậu quả mà các đoàn xe quá tải hằng ngày gây ra đã rất nhãn tiền. Ngoài việc chất lượng một số con đường kém thì chính đội ngũ xe quá tải này đang ngày đêm phá hỏng hệ thống giao thông hiện tại. Bên cạnh đó, chở quá tải, quá khổ là một trong những nguyên nhân chính gây ra các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng. Vấn đề này đã được đặt ra ở nhiều địa phương và thậm chí các đại biểu chất vấn gay gắt ở Quốc hội nhưng xem ra đến nay vẫn chưa có biện pháp xử lý triệt để.

Với quy định hiện hành, mức phạt thông thường của hành vi chở quá tải từ 800.000 đồng đến khoảng 8 triệu đồng, tùy hành vi. Có vẻ mức phạt này đã không đủ sức răn đe những ông chủ kinh doanh vận tải liều lĩnh khi mà hằng ngày vẫn còn nhiều phương tiện bất chấp nguy hiểm chở quá tải bon bon trên đường. Theo số liệu của Bộ Công an, chỉ trong một tháng cao điểm ra quân lập lại trật tự an toàn giao thông năm 2022, tổng số xe vi phạm bị xử lên đến 242.000. Trong con số đáng ngại này, có đến hơn 13.000 xe vi phạm quá tải, quá khổ.

Bị phạt nhưng các doanh nghiệp vi phạm vẫn tiếp tục cho xe ra đường, các tài xế vẫn bất chấp gây nguy hiểm cho người khác bằng những chuyến hàng phạm luật. Thực tế đáng ngại là họ chấp nhận phạt và lấy chi phí vận tải vượt mức để bù đắp. Mặt khác, nhiều nơi đã lập được mối quan hệ mờ ám giữa lực lượng chức năng sở tại và các đoàn xe vi phạm để có thể vượt qua các chốt kiểm soát.

Thực trạng này cần xem xét lại các mức phạt và tăng cường công tác kiểm soát, kể cả trong nội bộ các lực lượng chức năng. Ở một số quốc gia, mức phạt về quá tải rất nặng. Ví dụ như ở Mỹ, ngoài mức phạt lũy tiến theo cấp độ vi phạm, một số bang còn nâng cao mức phạt lên nhiều lần theo số lần vi phạm. Xe quá tải gây tai nạn hoặc làm hư hại công trình, hạ tầng giao thông thì tài xế sẽ bị xem xét trách nhiệm bổ sung, thậm chí hình sự. Chi phí bồi thường, sửa chữa đường sá được cộng dồn vào tiền phạt. Còn tại Trung Quốc, nếu vi phạm từ 3 lần/năm trở lên thì sẽ bị rút giấy phép lái xe vĩnh viễn. Các tuyến đường huyết mạch của các nước như Canada, Đức, Pháp, Singapore... đều được gắn cân cảm ứng thay vì trạm cân cố định. Xe tải dù đang di chuyển vẫn đo được trọng lượng vận tải và tất nhiên camera sẽ không bỏ sót bất cứ xe nào vi phạm.

Xử lý triệt để nạn xe quá tải không phải chuyện riêng của TP HCM. Mối nguy hiểm luôn chực chờ ở hầu hết các cung đường nên vấn đề này phải được thực hiện trên toàn quốc. Nó vừa bảo đảm an toàn, bảo trì được hệ thống giao thông và mang lại sự công bằng cho các doanh nghiệp vận tải làm ăn nghiêm túc. Mặt khác, phạt nguội qua các trạm cân sẽ hạn chế tối đa tiêu cực có thể phát sinh trên đường và giúp các lực lượng chức năng tiết kiệm được thời gian lẫn chi phí kiểm soát.