Xe sạch - Trời xanh

Việc đo miễn phí khí thải xe máy trên đây nằm trong chương trình "Xe sạch - Trời xanh" của TP Hà Nội, được triển khai từ ngày 12-11 vừa qua. Theo đó, sẽ đo kiểm khí thải miễn phí cho từ 3.000-5.000 môtô, xe máy thuộc 5 hãng xe phổ biến nhất là Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM lưu thông trên địa bàn TP Hà Nội. Khi mang xe máy đến 8 địa điểm kiểm định tại các quận nội thành, chủ xe sau khi được đo khí thải miễn phí, còn được tặng thêm hộp dầu nhớt nếu xe máy đã được sử dụng trên 5 năm. Trường hợp xe máy không đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ được hỗ trợ một phần chi phí bảo dưỡng, tối đa không quá 200.000 đồng/xe để sửa chữa các bộ phận liên quan đến khí thải.

Tất cả các môtô, xe máy, dù đạt hay không đạt tiêu chuẩn khí thải vẫn được tiếp tục lưu hành sau khi được đo kiểm miễn phí.

Đối với các môtô, xe máy có thời gian sử dụng quá lâu, đăng ký lần đầu trước năm 2002, thuộc 5 hãng xe trên, nếu chủ xe có nhu cầu chuyển đổi sang xe mới sẽ được tư vấn, hướng dẫn. Trường hợp đáp ứng các điều kiện của chương trình, chủ xe cũ sẽ nhận được các mức hỗ trợ từ các hãng xe tối đa lên đến 4 triệu đồng.

Chương trình "Xe sạch - Trời xanh" được triển khai trong bối cảnh chất lượng không khí, ô nhiễm khí thải trở thành một vấn đề ngày càng nóng ở Hà Nội. Bên cạnh các nguồn phát thải gây ô nhiễm khác như ôtô, nhà máy, hoạt động sản xuất, sinh hoạt, công trình xây dựng… môtô và xe máy cũng là một nguồn gây ô nhiễm đáng kể.

Chưa tính tới lượng xe máy do người ngoại tỉnh mang vào sử dụng, số lượng môtô và xe máy do TP Hà Nội quản lý là 6,65 triệu phương tiện (số liệu thống kê tính tới quý I/2019). Đáng chú ý là số lượng xe máy đã sử dụng trên 10 năm chiếm tới 52% và sẽ làm gia tăng mức phát thải nếu các xe cũ không được bảo dưỡng theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất. Dự tính, với tốc độ tăng trưởng môtô, xe máy 7,66%/năm như hiện nay, Hà Nội sẽ có 7,3 triệu xe vào năm 2025 và 7,7 triệu xe vào năm 2030.

Theo phân tích chuyên môn, 1 chiếc xe máy hoạt động sẽ thải ra 80%-90% khí CO và khí NO, 50% lượng NOx trong tổng lượng phát thải của các loại xe cơ giới. Trong quá trình hoạt động, xe máy cũ sẽ thải ra môi trường lượng khí độc cao gấp nhiều lần so với những loại xe được bảo dưỡng định kỳ. Các chất ô nhiễm này gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng môi trường không khí đô thị và là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người.

Với gần 7 triệu xe máy thì con số đo kiểm miễn phí 3.000-5.000 xe có thể không đáng kể, song đây là hoạt động quan trọng nhằm thu thập thông tin về mức phát thải của xe máy đang lưu hành. Kết quả của chương trình là cơ sở khoa học hỗ trợ việc xây dựng và thực thi các chính sách về giao thông bền vững và bảo vệ môi trường, đặc biệt là ban hành quy chuẩn khí thải với xe máy - một khoảng trống pháp lý vẫn chưa được hoàn thiện hiện nay không chỉ ở Hà Nội mà các đô thị ở nước ta.