Hai cảng lớn bắt tay cùng phát triển

Cảng Tân Cảng - Cái Mép Thị Vải (TCTT) thuộc Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn và cảng quốc tế Cái Mép (CMIT) vừa có một cú bắt tay chưa từng có trong ngành cảng biển khi chính thức mở cổng kết nối giữa 2 cảng, tạo thành một cầu tàu dài 1.200 m, đón được cùng lúc nhiều tàu mẹ vào làm hàng mà không bị hạn chế bởi vấn đề cầu cảng, thời gian.

Mở cổng kết nối

Cái Mép - Thị Vải là một trong 2 cảng đặc biệt của Việt Nam hiện nay (cùng với cảng quốc tế Hải Phòng), đóng vai trò là cảng cửa ngõ kết nối giao thương hàng hóa đường thủy của các tỉnh Nam Bộ và là cảng trung chuyển quốc tế công suất lớn, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với các nước trên thế giới.

Dù có nhiều thuận lợi nhưng theo đánh giá từ các chuyên gia cảng biển, một trong những hạn chế, kìm hãm sự phát triển của Cái Mép - Thị Vải là hệ thống cụm cảng đang bị chia cắt bởi nhiều cảng khác nhau (hiện có khoảng 22 cảng biển đang khai thác). Chiều dài cầu bến hạn chế, cầu cảng chưa gắn kết, hàng hóa từ tàu nhỏ chuyển sang tàu lớn không có sự liên thông, chưa thật sự là cảng trung chuyển và đặc biệt việc thiếu liên kết chặt chẽ giữa các cảng.

TCTT và CMIT là 2 cảng liền kề nhau trong khu cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, có nhiều điểm tương đồng về hạ tầng cầu bến cảng. Tuy nhiên, với kết cấu cũ, mỗi cảng chỉ có 600 m cầu tàu, mỗi lần chỉ tiếp nhận được 1 tàu mẹ trên 350 m, phần còn lại của cầu tàu không thể tiếp nhận thêm 1 tàu container mà chỉ có thể khai thác sà lan và hầu hết đều trong tình trạng nhàn rỗi, dư thừa.

Nhận rõ những hạn chế kìm hãm sự phát triển, tận dụng hết phần năng lực nhàn rỗi của mỗi bên cũng như thúc đẩy việc thu hút các tàu biển trọng tải lớn, giảm thời gian chờ đợi tàu vào làm hàng, các doanh nghiệp (DN) đã cùng bắt tay liên thông cảng với tham vọng cùng lúc đón được nhiều tàu mẹ vào làm hàng mà không bị hạn chế bởi vấn đề cầu cảng.

Trước đề xuất của TCTT và CMIT, Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng hải Việt Nam đã chấp thuận chủ trương cho phép nghiên cứu kết nối bến chung giữa 2 cảng. Theo đó, cả 2 cảng đã thí điểm hợp tác, đưa tàu qua lại bến của nhau và giải phóng được 13 tàu container, bảo đảm an toàn tuyệt đối.

Cuối tháng 5-2024, TCTT và CMIT đã chính thức mở cổng kết nối giữa 2 cảng, tạo thành một bến chung ở giữa và tiếp nhận cùng lúc 3 tàu mẹ vào làm hàng. Việc hợp tác mở cổng kết nối, khai thác cầu bến chung giữa 2 cảng đã hình thành nên một bến cảng liên thông với tổng chiều dài cầu tàu lên đến 1.200 m. Đây là một giải pháp tiên phong, mang tính đột phá trong việc giải quyết những hạn chế, đồng thời tận dụng được thế mạnh của mỗi bên.

Tăng năng lực khai thác

Ông Vũ Hồng Hùng, Giám đốc TCCT, cho biết việc hợp tác giữa 2 cảng là bước đột phá mới về mô hình hợp tác giữa các cảng, mở ra nhiều cơ hội, tiềm năng phát triển trong khai thác cảng biển. "Việc liên thông sẽ tối ưu hóa giá trị gia tăng cho khách hàng, hãng tàu, tạo sự an tâm về chất lượng dịch vụ, giúp các cảng thực hiện đúng cam kết với hãng tàu, nâng tầm vị thế, uy tín, năng lực và chất lượng dịch vụ của các cảng biển tại khu vực Cái Mép - Thị Vải" - ông Hùng khẳng định.

Theo đánh giá của các DN, cùng với việc Chính phủ và Bộ Giao thông Vận tải đang nghiên cứu cơ chế cảng mở cho cụm cảng Cái Mép - Thị Vải thì việc hợp tác, kết nối thành một cảng liên thông với chiều dài 1.200 m, dự kiến sẽ giúp tăng thêm từ 30%-40% công suất khai thác của cả 2 cảng, tương đương khoảng 800.000 TEU/năm; tăng hiệu quả khai thác cầu bến, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước của 2 đơn vị. Sự hợp tác này không chỉ tận dụng thế mạnh của mỗi cảng mà còn mở ra các cơ hội lớn hơn cho sự phát triển chung của cụm cảng Cái Mép - Thị Vải.

Ông Nguyễn Xuân Kỳ, Tổng Giám đốc CMIT, cho rằng sự ủng hộ của các cơ quan ngành hàng hải và hải quan cũng như tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là cơ sở quan trọng không chỉ để 2 cảng triển khai các bước tiếp theo, nghiên cứu bến chung ở giữa nhằm nâng cao hiệu quả khai thác mà xa hơn nữa là tạo điều kiện để phát triển Cái Mép - Thị Vải thành cảng quốc tế trung chuyển lớn nhất cả nước và có tầm cỡ khu vực châu Á, vươn xa hơn là ra thế giới.

Ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, nhấn mạnh việc kết hợp khai thác giữa các bến cảng có lợi thế, thiết kế tương đồng nhau sẽ giải quyết được bài toán nâng cao hiệu quả khai thác, giúp giảm thời gian, chi phí logistics, thu hút hãng tàu, DN xuất nhập khẩu sử dụng cụm cảng Cái Mép - Thị Vải.

"Việc mở hàng rào cứng, phối hợp khai thác giữa TCTT và CMIT sẽ là bước tạo đà quan trọng để chúng ta tiến tới hành lang cơ chế quản lý, phối hợp khai thác chung giữa tất cả bến cảng trong khu vực Cái Mép - Thị Vải. Đó là cơ chế cảng mở trong tương lai gần và định hướng khu thương mại tự do gắn với cụm cảng Cái Mép - Thị Vải " - ông Nguyễn Văn Thọ nhấn mạnh.