Vật thể sắp nổ to bằng 764 Mặt Trời, ở gần Trái Đất hơn tưởng tượng

Vật thể kỳ lạ mang tên Betelgeuse từ lâu đã "mê hoặc" giới khoa học vì những yếu tố thất thường được quan sát trong vài năm gần đây. Đáng chú ý nhất là sự thay đổi khó hiểu về ánh sáng, khi tỏ, khi bất chợt mờ đi một thời gian. Các nhà khoa học tin rằng đó là tín hiệu cho thấy năng lượng ngôi sao đã "chập chờn", và nó sắp đi đến cuối đời: phát nổ thành siêu tân tinh, sau đó co cụm thành sao lùn trắng.

Ngôi sao sắp nổ Betelgeuse - Ảnh: ALMA/ESO/NAOJ /NRAO/ E O’Gorman/P. Kervella

Trước đây, các nghiên cứu cho thấy ngôi sao này cách Mặt Trời 600 năm ánh sáng và bán kính có thể gấp 1.200 Mặt Trời. Nhưng nhóm tác giả đến từ Trường Nghiên cứu thiên văn và vật lý thiên văn (Đại học Quốc gia Úc) và Trung tâm ASTRO 3D đã thực hiện các phép đo chuẩn xác hơn và tiết lộ ngôi sao chỉ bằng 764 Mặt Trời và cách chúng ta chỉ 548 năm ánh sáng, gần như tưởng tượng.

Tuy khoảng cách có vẻ xa vời, nhưng giới khoa học đã không ngớt tranh cãi về khả năng ngôi sao sẽ ảnh hưởng đến Trái Đất khi phát nổ, khiến chúng ta bị ảnh hưởng bởi bức xạ siêu tân tinh, bởi một ngôi sao to bất thường đến thế sẽ phát nổ khủng khiếp. Từng có những bằng chứng cho thấy các siêu tân tinh ảnh hưởng đến sự sống Trái Đất, 2 nghiên cứu gần đầy của Mỹ còn cho thấy sự kiện đại tuyệt chủng giết chết 50% chi trên cây sự sống Trái Đất là do các vụ nổ siêu tân tinh cách 60 năm ánh sáng.

Kích cỡ và năng lượng khổng lồ giúp Betelgeuse trở thành ngôi sao sáng thứ 12 trên bầu trời Trái Đất dù ở rất xa. Có thể quan sát nó bằng mắt thường trong chòm sao Lạp Hộ.

Theo Tiến sĩ Meridith Joyce, người đứng đầu nghiên cứu, họ đã dùng mô hình thủy động lực học và địa chấn để hiểu thêm về các tác động vật lý dẫn tới các xung động của ngôi sao, thứ mà các đài thiên văn thế giới "bắt được".

Công trình cũng cung cấp nhiều bằng chứng cho thấy Betelgeuse sẽ nổ sớm - có thể là 100.000 năm nữa, khoảng cách dài với đời người nhưng chỉ là một tích tắc với lịch sử vũ trụ.

Hiểu thêm về Betelgeuse cũng giúp chúng ta tiên đoán tương lai Trái Đất. Ước tính khoảng 4-5 tỉ năm nữa, chính Mặt Trời của chúng ta cũng sẽ cạn năng lượng và phình lên thành một ngôi sao khổng lồ đỏ giống Betelgeuse, "nuốt" cả Sao Thủy, Sao Kim và Trái Đất, sau đó cũng phát nổ.