Không còn là viễn cảnh

Một con số khổng lồ, đầy khó khăn nhưng cũng hàm chứa nhiều hy vọng về bộ mặt khang trang, hiện đại và xứng tầm của thành phố.

Có thể nói TP HCM là một đô thị đặc thù khi tựa mình bên bờ sông Sài Gòn với hệ thống kênh rạch chằng chịt kéo dài hàng ngàn km. Hệ thống sông kênh này là tiền đề để hình thành một thành phố trù phú và đang là tài nguyên để TP HCM phát triển xanh, sạch và giàu có. Những dòng nước xanh trong này sẽ làm thay đổi toàn diện cách phát triển đô thị gần gũi với thiên nhiên nhất nên tham vọng này đang dần được hiện thực.

Nhà tạm trên kênh rạch là hậu quả của quá trình hình thành đô thị thiếu kiểm soát. Từng bước hiện đại hóa thành phố thì vấn đề giải tỏa nhà trên và ven sông, rạch là bắt buộc. Kế hoạch này không phải mới mẻ mà bắt đầu từ gần 30 năm trước khi chúng ta bước vào giai đoạn đổi mới, phát triển kinh tế mạnh mẽ. Ðầu tiên phải kể đến là hệ thống kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè vào những năm 90 của thế kỷ trước. Nhà ken chặt trên kênh, nước thải ô nhiễm nặng, ứ đọng quanh năm đen kịt. Khi dự án cải tạo dòng kênh này được thực hiện, người dân đã có chỗ ở ổn định, dòng nước sạch sẽ trở lại. Hai bênh kênh trở thành 2 con đường uốn lượn đẹp đẽ giải tỏa được ách tắt giao thông trải dài từ quận Tân Bình qua quận 3, quận 1 đến Bình Thạnh. Nay tuyến kênh này còn hoạt động cả tàu du lịch. Bài toán đó, bức tranh đó đủ thuyết phục bất cứ nhà kiến trúc đô thị nào cảm thấy khó khăn khi muốn cải tạo những dòng kênh hiện tại.

Thành quả của cải tạo kênh rạch rất lớn và mang lại lợi ích cho cả thành phố trong hiện tại và tương lai. Vì thành quả này chúng ta cần đủ quyết tâm và sự đầu tư tương xứng để thực hiện. Giải quyết nơi an cư cho hơn 46.000 gia đình tuy rất khó khăn nhưng không phải là công việc vượt quá tầm của thành phố. Tiến trình này đã được vận hành và đây là giai đoạn tiếp tục. Trả lại những dòng kênh thông thoáng, trong xanh không chỉ là giải quyết vấn đề hạ tầng, xã hội mà còn là bài toán kinh tế mang lại hiệu quả cao cho thời kỳ phát triển mới của thành phố. Hệ thống kênh rạch này chắc chắn là giải pháp giao thông hữu hiệu trong tương lai gần khi chúng ta không còn nhiều dư địa để phát triển giao thông bộ ở các quận nội thành. Bức tranh du lịch thành phố cũng đang dành một chương trang trọng cho những dòng kênh trong xanh nối liền các quận, huyện chạy thẳng ra sông Sài Gòn và hướng ra vùng trời rộng mở biển Cần Giờ.

Tất nhiên, chúng ta không tơ tưởng TP HCM sẽ như Venice hay Amsterdam... nhưng chúng ta dám kỳ vọng một thành phố trên bến dưới thuyền, dập dờn những tòa nhà in bóng trên dòng sông trù phú. Nếu ai còn nghi ngờ về viễn cảnh trên thì có thể dành ít thời gian thả bộ dọc bờ sông trên bến Bạch Ðằng, dạo qua cây cầu Ba Son hoặc tận hưởng làn gió mát trên chuyến taxi đường thủy. Không xa vời đâu, sự thụ hưởng ấy rất hiện thực.