Hỗ trợ doanh nghiệp cũng là hỗ trợ người lao động, an sinh xã hội

Hỗ trợ cho DN cũng là hỗ trợ người lao động, an sinh xã hội

Có 15 ý kiến của các chuyên gia, cơ quan quản lý, DN và hiệp hội, ngân hàng đã trao đổi, chia sẻ tại tọa đàm. Qua các ý kiến, chúng ta có thể nhận diện rõ hơn những tồn tại về nguồn vốn trên thị trường tài chính Việt Nam; nhận diện những khó khăn của DN sau giai đoạn hồi phục sau hơn 2 năm COVID-19, bối cảnh kinh tế thế giới bất lợi do lạm phát tăng cao; xung đột Nga – Ukraine… tác động tới kinh tế thế giới và Việt Nam. Trong khi đó, kênh dẫn vốn rất quan trọng trong tái cấu trúc nền kinh tế là đầu tư công còn rất chậm; thị trường bất động sản ảm đạm do thanh khoản kém; phát hành trái phiếu DN không còn dễ; lãi suất tăng cao… và còn nhiều vướng mắc liên quan đến thủ tục hành chính, pháp lý.

Như trong phần đầu TS Trần Du Lịch có nói, chúng ta không thiếu vốn mà vấn đề là ắch tắc nguồn vốn. Làm sao dẫn được nước từ hồ nước tới các đám ruộng đang khô là khúc mắc lớn nhất và qua trao đổi của các chuyên gia, lãnh đạo NHNN và NH thương mại và lãnh đạo DN cho thấy có sự khác biệt. Và qua trao đổi, chúng ta thấy các khác biệt giảm dần, không có "cuộc hôn nhân nào là dễ dàng" mà cần sự trao đổi để hiểu nhau. Cũng qua trao đổi, chúng ta thấy khó khăn là những việc cần phải giải quyết như NH phải an toàn, như NH nói an toàn là sống còn; còn DN nói cần phải tháo gỡ, mở rộng hơn nếu không DN sẽ chết, mà DN chết thì lấy ai cho vay? Ai cũng có lý nên rất cần kênh kết nối.

Chính từ mong muốn giải quyết khó khăn đó, từ giữa tháng 11-2022, Ban biên tập Báo Người Lao Động đã suy nghĩ phải có giải pháp góp phần ổn định nền kinh tế và khơi thông ắch tắc này. Và từ 5-12, Báo bắt đầu khởi đăng loạt bài Khơi thông về vốn cho doanh nghiệp. Rất vui sau đó, loạt bài đang triển khai thì NHNN đã quyết định nới room tín dụng từ 1,5-2%. Có ý kiến DN cho rằng chậm quá nhưng phía quản lý nhà nước khẳng định thời điểm đó là phù hợp nhưng rõ ràng thời điểm ra quyết định là rất quan trọng. Còn lại là đưa dòng vốn vào thế nào cho phù hợp để giải quyết vấn đề.

Hai là, qua 15 ý kiến chia sẻ tại tọa đàm, trong đó các NH thương mại nhà nước và NH thương mại cổ phần và những DN đại diện cho tiếng nói của các DN khác trên cả nước, tiếng nói thực tế khó khăn của cộng đồng DN. Giải pháp hỗ trợ cho DN cũng là hỗ trợ người lao động, an sinh xã hội và bình ổn thị trường. Vậy là chúng ta đang ngồi chung con tàu, cùng nỗ lực, cùng nhịp chèo sẽ đưa DN vượt qua sóng gió.

Ba là, nới room tín dụng rất cần thiết nhưng làm sao tới được DN thì cũng rất khó, vì NH không thể cho vay dưới chuẩn. Nhưng từ phía DN, nếu quy theo chuẩn cho vay thì những DN rất khó không thể vay được. Do đó, cần giải pháp là cơ quan quản lý nhà nước cần đứng ra giải quyết. NH thương mại không thể vượt qua giới hạn về an toàn tín dụng trong cho vay. Vấn đề đưa ra bảo đảm an toàn cho hệ thống NH nhưng DN phải được cấp cứu kịp thời. Do đó, cần tiếng nói chung, và mục tiêu tọa đàm hôm nay chính là góp phần tạo ra tiếng nói chung. Chúng tôi kỳ vọng sẽ tạo tiếng nói như các cơ quan khác như Bộ Tài chính hay cao hơn là Chính phủ lắng nghe, thêm giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho DN.

Bốn là, trong thời gian qua, NHNN, các cơ quan chức năng đã có nỗ lực nhưng theo ý kiến của các DN, nỗ lực này chưa đủ. Thực tế, chính sách nào cũng có độ trễ và không phải tất cả DN cùng hưởng lợi. Quan trọng là qua kiến nghị của DN, chúng ta cùng đẩy nhanh tiến độ của chính sách để hỗ trợ được nhiều hơn. Năm là cân bằng nhiều giải pháp, mục tiêu giữa lạm phát và mục tiêu phát triển kinh tế; cân bằng giữa lãi suất và tỉ giá, cân bằng giữa chính sách và hỗ trợ DN. Thứ sáu, các DN cũng phải tự đổi mới sáng tạo, năng động hơn, vì NH không phải là nơi cấp tín dụng từ ngân sách mà là DN đặc biệt để kinh doanh. Do đó, các DN cũng phải làm mới mình để sản xuất hiệu quả.

Bảy là, cần khôi phục niềm tin của nhà đầu tư. Thời gian qua, sự "bốc hơi" của thị trường chứng khoán hàng chục tỉ USD là quá kinh khủng trong bối cảnh kinh tế vẫn đang tích cực. Nhiều công ty thị giá cổ phiếu thấp hơn nhiều năng lực của DN. Trong khi nhà đầu tư trong nước ồ ạt bán ra, bỏ chạy, thì nhà đầu tư nước ngoài lại mua ròng, làm lệch cán cân và thấp sự nhiều nhà đầu tư trong nước đang bị thua lỗ 70%-80%, nguy cơ phá sản rất lớn. Do đó, cần tạo ra một thị trường đầu tư chứng khoán minh bạch, hợp lý sẽ tốt hơn.

Tám là, làm sao bảo đảm thị trường trái phiếu DN minh bạch, công khai, rõ ràng quyền lợi của DN, NH và nhà đầu tư. Vì thời gian qua, NH làm dịch vụ nhưng không rõ ràng khiến nhà đầu tư hiểu rằng NH bảo lãnh do đó, cần làm rõ trách nhiệm NH làm dịch vụ hay làm bảo lãnh? Để tránh ảnh hưởng uy tín của NH đã gầy dựng thời gian qua.

Chín là triển khai hiệu quả các dự án đầu tư công. Cuối cùng là vai trò của cơ quan truyền thông báo chí, các cơ quan báo chí chính thống đã vào cuộc mạnh mẽ, trong đó riêng Báo Người Lao Động có hàng loạt vệt bài, loạt bài về kinh tế, giúp cho nền kinh tế tăng trưởng, phát triển. Trong thời gian tới, riêng Báo Người Lao Động sẽ tiếp tục truyền thông đúng, trúng, nhanh và toàn diện, tập trung các quyết sách tuyên truyền đến người dân và bạn đọc. Cần sự chia sẻ, đồng hành của NHNN

Hết sức chú ý câu chuyện trái phiếu đáo hạn

Liên quan chủ đề vốn cho DN cơ bản trong tháng cuối năm và trước Tết, tôi cho rằng có 2 xu hướng cần quan tâm. Một là đề xuất Chính phủ chỉ đạo sớm giải quyết, xử lý nhanh những vụ việc vừa qua để bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư. Trong đó, hết sức chú ý câu chuyện trái phiếu đáo hạn trong thời gian tới, nhất là lĩnh vực bất động sản. 

Chúng ta không thể dùng tiền ngân sách để can thiệp nhưng phải tạo cơ chế, chính sách cho phù hợp có tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Ví dụ, giãn, hoãn nợ, giãn, hoãn thuế, tăng tiếp cận vốn cho DN… là những giải pháp hoàn toàn nằm trong khả năng để tháo gỡ khó khăn cho DN bất động sản. Hiện nay, Bộ Tài chính đang ráo riết sửa đổi Nghị định 65 theo hướng cởi mở hơn.

Với điều hành tín dụng, cần sớm tiếp cận và có phương pháp gián tiếp nhiều hơn và khả thi, lâu dài. Tuy nhiên, việc điều hành tăng trưởng tín dụng, rút kinh nghiệm năm 2022, trong 6-7 tháng đầu năm tăng trưởng nhanh nên không lường được hết các khó khăn liên quan đầu tư công và phanh lại. Do đó, cần cân nhắc "phanh" như thế nào để không tạo bất ngờ. Về tín dụng bất động sản, thông qua kiến nghị tại toạ đàm, nên yêu cầu Bộ Xây dựng phân nhóm DN bất động sản theo 4 phân khúc và giám sát, cho vay theo 4 nhóm này. Các nước cũng đang làm tương tự như vậy.

Cuối cùng, về du lịch, quan trọng nhất bây giờ là Hiệp hội du lịch nên đề xuất cởi mở hơn đối với du lịch quốc tế. 11 tháng có khoảng 96 triệu khách du lịch trong nước nhưng chỉ có khoảng 3 triệu khách quốc tế, không hoàn thành kế hoạch 5 triệu trong năm nay. Mở cửa khách du lịch quốc tế tốt hơn nữa là giải pháp vô cùng quan trọng để thúc đẩy ngành du lịch. Vì vậy, cần có những cách làm hiệu quả hơn để tháo gỡ khó khăn cho ngành du lịch, bên cạnh những khó khăn về vốn.

Ông Nguyễn Đức Lệnh

Ngành NH thời gian qua đã triển khai nhiều giải pháp trong đó có cơ cấu nợ, miễn giảm lãi suất, giữ nguyên nhóm nợ… để hỗ trợ DN. Còn về thực thi, chúng tôi trực tiếp phối hợp với Sở Du lịch TP HCM và hiện nay, hằng tháng vẫn nhận được danh sách từ Sở Du lịch TP HCM gửi về để tìm hướng tháo gỡ khó khăn. Tinh thần, DN nào vay được hoặc không vay được đều phải trả lời rõ ràng cho các DN biết. Thực tế nhiều năm qua, chương trình kết nối NH và DN đã được triển khai hiệu quả.

Riêng đối với DN du lịch, hằng tháng đều có báo cáo kết quả về chính sách hỗ trợ giữa du lịch và NH. Và trong du lịch, đúng là có khó khăn ở nhóm các DN lữ hành, và chúng tôi cũng đã có những chính sách tiếp cận hỗ trợ cụ thể để giải quyết.

Còn với các DN khác, NHNN chi nhánh TP HCM có riêng một chương trình về bình ổn đối với các DN với lãi suất cho vay tương đối thấp. Hiện có 31 DN bình ổn và đang duy trì dư nợ.

Về việc về cơ chế chính sách, chúng tôi sẽ tiếp thu, phản ánh để NHNN kiến nghị lên Chính phủ; còn về con người, thủ tục, quy định thì chúng tôi sẽ cải thiện và yêu cầu chấn chỉnh. Còn về cho vay dưới chuẩn hoặc không đúng quy định thì rất khó.

Hiện tại, chúng tôi đang có kênh kết nối và tiếp thu các ý kiến phản ánh qua số điện thoại đường dây nóng. Riêng về chương trình kết nối NH và DN, tổng gói kết nối NH và DN khoảng 443.000 tỉ đồng, gắn liền với chính sách như năm 2021-2022 là cơ cấu lại nợ, miễn giảm lãi suất, giữ nguyên nhóm nợ… Và đến nay, đã giải ngân được khoảng 93% trong tổng số cam kết ở trên và tiếp tục kết nối NH và DN trong những ngày còn lại của năm nay, thậm chí có thể vượt số đăng ký 443.000 tỉ đồng.

Trong năm 2023, chương trình này sẽ tiếp tục thực hiện để tháo gỡ khó khăn về vốn, và đặc biệt, gắn với Nghị định 31 và Nghị quyết 11 của Chính phủ và Thông tư của NHNN về chương trình hỗ trợ lãi suất 2%, dù đến nay có chậm nhưng thực tế các NH thương mại như ACB ở đây họ cũng hỗ trợ, tập huấn cho cán bộ nhân viên tín dụng. Nhưng quan trọng nhất vẫn là chi tiêu công, lấy nguồn vốn ngân sách để hỗ trợ nên cả NH thương mại lẫn DN đều thận trọng. Khi đi khảo sát, DN cho biết họ từ chối nhận hỗ trợ ưu đãi lãi suất vì đây là nguồn vốn ngân sách yêu cầu bảo đảm tuyệt đối đúng địa chỉ, đúng quy định.

Cần nhìn lại để thiết kế chính sách cho phù hợp hơn

DN là tế bào của xã hội nhưng đang rất khó khăn. Hôm qua, tôi ngồi cùng một DN có 5.000 công nhân mà đứt đơn hàng từ tháng 7 đến giờ, không tìm được nguồn. Tôi không kêu cho tôi, không kêu cho Vietravel. Chúng ta khó khăn đồng bộ, chọn mặt gửi vàng không dễ. Nhưng điều tôi trăn trở, băn khoăn là thiết kế chính sách kịp chưa, đúng chưa, nhanh chưa và chúng tôi đề xuất có hướng cải thiện.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ

Như gói hỗ trợ 2% lãi suất, số lượng DN được hưởng, giải ngân được bao nhiêu? Do đó, cần xem xét, nhìn lại thiết kế chính sách cho phù hợp. Bản chất câu chuyện, chúng ta phải đồng hành cùng DN, bởi đang có sự lệch pha và chúng ta không bước được cùng nhau thì lực lượng DN này không biết như thế nào? Chúng ta muốn đi xa phải đi cùng nhau mà Vietravel chỉ là một phần nhỏ, một tế bào.

Nhiều DN bất động sản cũng chia sẻ với tôi, và tôi cho rằng bất động sản là một ngành kinh tế tổng hợp và trụ cột của nền kinh tế, đóng góp rất nhiều. Có mặt tốt và chưa tốt, mặt chưa tốt thì cần uốn nắn. Còn giờ tất cả đều khó. Cho nên tôi muốn nói ý này để thấy DN rất tắc, 3 kênh vốn là NH, chứng khoán và trái phiếu đều tắc nghẽn, may quá còn vốn tín dụng. Còn chứng khoán tăng vốn ra cơ quan quản lý xin tăng vốn không cho 5 tháng nay, nhà đầu tư có rồi, vào chia sẻ rồi cũng không vào được? Trái phiếu lại đang khủng hoảng niềm tin. Vì vậy, chúng tôi cần chính sách thiết kế cho kênh này thông thoáng hơn.

Ngành ngân hàng cần nhanh hơn

Sự vào cuộc kịp thời của Chính phủ, NHNN, các DN chúng tôi rất ghi nhận. Tuy nhiên, lúc này, việc tiếp cận để tăng vốn không dễ, vì vậy DN đang trông chờ rất lớn vào các chính sách kịp thời của Nhà nước.

Riêng DN lương thực thực phẩm sản xuất hàng thiết yếu hằng ngày phục vụ tiêu dùng, thời gian vừa qua đối diện nhiều khó khăn nhưng chúng tôi xác định phải có nỗ lực cung ứng cho cung cầu thị trường Tết và năm 2023. Rất mong, NHNN và các NH thương mại nhanh hơn, chia sẻ nhiều hơn cho DN. Mong rằng có những chính sách, chỉ đạo như giai đoạn vừa hết dịch để DN tiếp cận vốn tốt hơn để đi qua khó khăn.

Ngân hàng cũng rất muốn phát hành trái phiếu 20-30 năm nhưng...

Kinh doanh tiền tệ là kinh doanh niềm tin, NH cũng là DN nên phải có được niềm tin của nhà đầu tư. NH cũng rất muốn phát hành trái phiếu 20-30 năm nhưng thị trường có chấp nhận không? 

Cho dù NH thương mại có phát hành được nhiều trái phiếu thì NH cũng là DN cung cấp dịch vụ chứ không phải cung cấp vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế. Đây là chuẩn mực quản trị của các NH quốc tế. 

Và tôn chỉ đầu tiên và quan trọng nhất của NH thương mại là an toàn. Một nội dung nữa là nếu chúng ta muốn trái phiếu của NH thương mại được bảo đảm như tiền gửi thì cần thay đổi rất lớn về pháp luật liên quan. 

Về chính sách tín dụng của ngành NH có thay đổi kịp thời và mới trước và sau dịch không? Ngành NH khẳng định ngay sau dịch NH là ngành đầu tiên trong các bộ ngành vào cuộc sớm nhất. NHNN đã ban hành Thông tư 01 về việc tiếp tục cho phép tổ chức tín dụng tiếp tục cho vay, xử lý 800.000 tỉ đồng có khả năng chuyển nợ xấu. 

 Định hướng năm 2023, là năm có rất nhiều thách thức khó khăn, đặc biệt là áp lực lạm phát rất lớn. Tuy nhiên, điều đấy không có nghĩa là NHNN chỉ bảo vệ lạm phát. Thời gian qua, chúng tôi luôn bám sát lạm phát để tham mưu cho các cấp chính quyền kềm chế lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội, về mặt điều hành đồng bộ các chinh sách tiền tệ để giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kềm chế lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội.

Giải quyết bài toán vốn cho DN trong bối cảnh rủi ro bất định

Có một số ý về cân bằng rằng trước hết, chúng ta phải cân bằng tốt hơn giữa kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng, vì nếu chặt hoặc lỏng quá đều không được. Đây là bài toán khó mà NH trung ương và cơ quan quản lý các nước đều khó. Như ở Mỹ, có cả hội đồng tính toán cẩn trọng trước mỗi lần tăng lãi suất. Chúng tôi cũng đang kiến nghị với Chính phủ cân bằng lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đồng thời kiến nghị cân bằng giữa rủi ro, vì thời gian qua có thể chúng ta kiểm soát rủi ro mạnh quá làm tắc nghẽn không đáng có trong bối cảnh kinh tế đang tăng trưởng. Do đó, cần phải cân bằng giữa ngân sách và hỗ trợ DN.

Các khách mời trao đổi tại tọa đàm

Hiện chính sách tiền tệ vẫn đang thu hẹp, tỉ giá tương đối cao cao, lãi suất cao, dự trữ ngoại hối tương đối nhiều. Do đó, cần phải nhận diện thêm về chính sách tài khóa. Chúng tôi đang kiến nghị, năm tới, chính sách tài khoá cần có thêm chính sách hỗ trợ người dân như thuế, phí, có thể giãn, hoãn, hoặc giảm. Kể cả chuyện trợ giá, xăng dầu, năng lượng có làm tiếp khôn…

Cái cân bằng tiếp theo là cân bằng giữa lãi suất và tỉ giá, nếu bây giờ, muốn kiểm soát tốt tỉ giá như NHNN đã làm thời gian qua thì phải tăng lãi suất. Nhưng vấn đề là tăng tới mức độ nào? DN có chịu được không? Chúng tôi đã có mô hình tính toán sơ lượt. Có một yếu tố tích cực, như chúng tôi dự báo là áp lực lãi suất, tỉ giá năm tới sẽ nhẹ hơn rất nhiều, khi Mỹ sẽ tăng lãi suất trong quý I,II sau đó dừng lại. Và nếu đến quý IV năm sau, kinh tế Mỹ suy thoái họ có thể giảm lãi suất… Khi đó, Việt Nam tính toán việc cân bằng lãi suất và tỉ giá cho phù hợp.

Còn về cân bằng tài chính, trong năm 2021, tổng tín dụng chiếm khoảng 50% tổng vốn đầu tư toàn xã hội nhưng 11 tháng đầu năm nay nền kinh tế lại dựa hơi nhiều vào vốn tín dụng, riêng vốn cho bất động sản 11 tháng đầu năm có tới gần 70% đến từ tín dụng khi kênh trái phiếu hạn hẹp, ách tắc, các kênh khác hạn chế. Do đó, cân bằng hơn giữa các kênh trái phiếu trong nước và quốc tế, vốn tín dụng ngân hàng… Ngoài ra, một kênh khác cũng rất quan trọng là các quỹ mở, quỹ hưu trí, cũng là những nguồn vốn rất quan trọng cho vốn trung dài hạn. Chúng tôi đang kiến nghị sửa Nghị định 65 theo hướng để các nhà đầu tư tổ chức cùng tham gia như quỹ đầu tư, quỹ mở, các tổ chức tài chính khác. Một thông tin đáng chú ý, là năm nay, vốn đầu tư tư nhân lại tăng mạnh hơn so với các dòng vốn đầu tư khác như khu vực vốn nhà nước, vốn đầu tư nước ngoài…

Với DN, tôi nghe ý kiến của anh Nguyễn Quốc Kỳ và chia sẻ thêm: Ngành du lịch khi có hạn mức tín dụng đương nhiên NHNN sẽ có định hướng nhưng nguyên tắc là ai có nhu cầu trước phục vụ trước, đây là vấn đề luân chuyển vốn cho nền kinh tế… Với dự án khả thi, DN cần đa dạng hóa các nguồn vốn, từ vốn ngân hàng và các kênh khác và cái chính là cần công khai, minh bạch và chuyên nghiệp hơn. DN cũng cần quan tâm hơn về quản lý, kiểm soát rủi ro. Vì một số DN ít quan tâm tới quản lý rủi ro, nên khi xảy ra thì giật mình và rất bị động, như rủi ro về tỉ giá, lãi suất, dòng tiền đang ảnh hưởng trực tiếp thời gian qua. Ngoài ra, DN cũng nên hạn chế dùng đòn bẩy tài chính, vì như chúng tôi rà soát các DN bất động sản là dùng đòn bẩy tài chính quá nhiều và đầu tư dàn trải. Các DN đầu tư hàng loạt dự án cùng lúc thì làm sao quản lý, làm sao kiểm soát khi có biến động xảy ra… Riêng về ngành du lịch, đề xuất anh Kỳ nên có một diễn đàn về phát triển du lịch cùng bàn liên quan đến vốn, sản phẩm, nhu cầu thị trường…

Cám ơn Báo Người Lao Động tổ chức tọa đàm trong bối cảnh hiện nay là rất cần thiết.

Chính sách tiền tệ trước và sau đại dịch khác nhau thế nào?

Sau khi nghe các chuyên gia phát biểu, với góc độ DN, tôi thấy đầy rẫy rào cản, vấn đề cần giải quyết. Đứng ở góc độ cá nhân và DN, chúng tôi chia sẻ với NH và có lời cảm ơn các NH, đặc biệt là 4 NH quốc doanh đã hỗ trợ tốt cho DN trong thời gian qua. Tôi cũng hoàn toàn chia sẻ với các NH thương mại nói chung vì phải tuân thủ các quy định để bảo đảm an toàn cho NH.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ

Câu hỏi đặt ra là chính sách của Chính phủ và NHNN: NHNN thiết kế chính sách cho DN trước và sau dịch khác nhau thế nào? Có khác biệt gì không? Chúng tôi mong Chính phủ chỉ ra sự khác biệt đó bởi không chỉ ra được thì NH không dám làm gì hết. Nếu trước và sau dịch tiêu chuẩn cho vay như nhau, phải chăng đại dịch là vô nghĩa, sự suy sụp đình trệ của DN chỉ là nhất thời? Đề nghị Chính phủ, NHNN sắp xếp lại tiêu chí, điều kiện cho vay để hỗ trợ DN và có định chế cho các NH thực hiện.

Câu hỏi thứ 2 đặt ra là chính sách có kịp thời, cụ thể không? Chính sách chúng ta có đi trước đón đầu được không? Chính sách là phải đi trước nhưng thực tế lại đang đi sau, vừa đi vừa mò thì DN rất khổ. Chúng ta nên bình tĩnh đánh giá lại. Trong vòng 3 tuần hoặc 7 tuần (kéo dài đến hết tháng 1-2023) tiêu thụ hết gần 400.000 tỉ đồng vốn tín dụng là vô phương. Thủ tướng Chính phủ vừa vừa ký công điện khẩn cho NHNN đẩy mạnh cung ứng vốn cho nền kinh tế.

Chúng ta cần thiết kế chính sách đi trước và phải nhanh để các định chế, trong đó có tài chính và ngân hàng đi theo. Sau dịch, cơ thể ốm yếu cần ôxy, tài chính là ôxy mà chia nhau thế này thì DN không thể khoẻ được. Chính phủ có chính sách hỗ trợ 2% lãi suất cho 1 số đối tượng DN nhưng du lịch lại không được đưa vào diện ưu đãi. Tương tự, ngành hàng không cũng đang thiếu vốn trầm nhưng chính sách thiết kế cho 2 ngành này gần như không có. Chúng tôi gửi gắm NHNN kiến nghị Chính phủ thiết kế chính sách cho 2 ngành mũi nhóm này.

Phải đánh giá đúng nguyên nhân để tìm ra giải pháp

TS Vũ Đình Ánh

Dòng vốn chỉ là một trong những yếu tố mà hiện nay đã ảnh hưởng tới DN. Theo khảo sát của Tổng cục thống kê, 100% DN đối mặt với khó khăn về chi phí đầu vào, đứt gãy chuỗi giá trị; kể cả đầu ra và ở thị trường trong nước. Trong đó, khó khăn về vốn, lãi suất sẽ nằm ở thứ tự thứ 4,5. Do đó, khi bàn về tháo gỡ khó khăn thì cần phối hợp đồng bộ với những khó khăn hàng đầu, như về nguồn lực lao động, nhiều DN phía Nam đang phải cho giãn, hoãn người lao động.

Các chính sách về lương, về BHXH cũng cần phải tháo gỡ. Về nguồn vốn của NH, các ý kiến cũng đã nêu. Trong đó, có một ý kiến cần lưu ý,là Thủ tướng Chính phủ đã gửi công điện cho NHNN về tăng tín dụng và đặc biệt sử dụng tích cực hơn cho việc hỗ trợ lãi suất 2% từ gói 348.000 tỉ đồng. Và tôi cho rằng bên cạnh chỉ đạo của NHNN và Chính phủ thì bản thân các tổ chức tín dụng ứng xử như thế nào với các rủi ro về kỳ hạn, lãi suất, tính thanh khoản… 

Do đó, các NH cũng cần lưu ý, trong đó có cả rủi ro về nợ xấu cần được đánh giá kỹ, cũng như khả năng hấp thụ lượng vốn vài trăm ngàn tỉ đồng từ nay tới hết năm và đầu năm tới. Các biện pháp can thiệp cần tuân thủ quy luật thị trường, tránh can thiệp bằng biện pháp hành chính cho hệ thống NH và cả nền kinh tế trong bối cảnh kinh tế vĩ mô của thế giới, của khu vực…

Vấn đề lớn nhất hiện nay là phối hợp đồng bộ các chính sách; cần chính sách chung và lựa chọn nới lỏng chính sách tiền tệ thông qua tăng tín dụng cho nền kinh tế hoặc lãi suất cho vay không quá cao. Nhưng khi nới lỏng tiền tệ thì phải đối phó với nguy cơ lạm phát. Khi thông tin lạm phát lõi đang gia tăng, thì nguy cơ lạm phát tiền tệ trong năm 2023 rất cần lưu ý, do đó các yếu tố liên quan cần được chú ý để tiếp tục kiểm soát lạm phát vì sẽ ảnh hưởng đến chính sách tài khóa, chính sách thuế… Cần áp dụng chính sách vĩ mô theo chu kỳ.

Về thị trường trái phiếu, vốn tín dụng, cần đánh giá thực chất vấn đề của thị trường chứng khoán, trái phiếu DN, và mấu chốt là niềm tin đối với các thị trường này đang suy giảm. Do đó, cần phân tích đúng nguyên nhân đi xuống, mất niềm tin thì mới tìm ra giải pháp phục hồi và củng cố niềm tin, từ đó mới có thể tháo gỡ khó khăn đồng bộ. Còn nếu không tìm đúng nguyên nhân, thì những chuyển động hiện tại sẽ rất khó cho điều hành chính sách hài hòa. Cuối cùng, phải dựa trên cơ chế thị trường, tránh đưa ra những biện pháp hành chính quá mức, tránh làm méo mó thị trường, gây ra những xáo trộn không cần thiết sẽ ảnh hưởng đến lộ trình phát triển DN và cả nền kinh tế.

Nên có đề án thu hút người dân tham gia thị trường trái phiếu NH

Luật Chứng khoán quy định nhà đầu tư chuyên nghiệp là nhà đầu tư mua trái phiếu, chứng khoán trên 30 triệu đồng là không phù hợp mà phải là người có kiến thức, có kinh nghiệm về thị trường chứng khoán. Do quan niệm sai lầm như vậy nên nhiều DN làm ăn không hiệu quả vẫn phát hành trái phiếu ra công chúng mà thiếu sự kiểm soát của cơ quan nhà nước. Vì vậy, theo tôi, nên bỏ khái niệm nhà đầu tư chuyên nghiệp. Khi DN phát hành cổ phiếu, trái phiếu thì phải có những tổ chức bảo lãnh phát hành có uy tín, có tiềm lực tài chính.

Ông Nguyễn Hoàng Hải

Riêng với lĩnh vực ngân hàng, TS Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Vụ trưởng vụ chính sách tiền tệ, vừa phản ánh các NH đang phải huy động vốn ngắn hạn để cho vay dài hạn. Để khắc phục vấn đề này, phía NHNN nên có đề án thu hút đông đảo người dân tham gia thị trường trái phiếu NH. Phải có sự bảo lãnh của Nhà nước khi mua trái phiếu NH. Tiền huy động vốn NH từ trái phiếu sẽ cao hơn tiền gửi tiết kiệm, từ đó sẽ tăng thu hút vốn. Khi tiền vào NH nhiều sẽ có cơ sở để hạ lãi suất cho vay. Bộ Tài chính cũng cần bỏ thuế lợi tức cho nhà đầu tư cá nhân để làm sao thu hút mạnh mẽ nguồn vốn tư nhân vào các NH.

Trước nay chúng ta rất yếu trong quản lý dòng tiền. Ở cấp độ vĩ mô, Bộ Tài chính hay NHNN chưa có công cụ điều tiết dòng tiền. Hiện nay, tiền trong dân rất nhiều, làm sao hướng dòng tiền vào những lĩnh vực có lợi cho nền kinh tế. Chúng ta  không khuyến khích dòng tiền vào đầu cơ bất động sản mà hướng vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh, ngân hàng.

Agribank nỗ lực giảm lãi vay hỗ trợ DN

Agribank là DN và đặc biệt là 100% vốn nhà nước trong lĩnh vực NH nên chúng tôi luôn quan tâm, đặt yêu cầu về nền tảng an toàn, dù có lãi bao nhiêu cũng phải bảo đảm an toàn. 

Ông Nguyễn Minh Trí

Còn nhớ, giai đoạn năm 2008 cũng đã có những tác động của khủng hoảng kinh tế khu vực châu Á và sau đó lan rộng, ảnh hưởng tới Việt Nam. Còn ở thời điểm hiện tại, hệ thống NH đã có cách ứng phó, có kinh nghiệm và cách nhìn nhận nên không bị rối loạn như quá khứ. Hiện tại, tác động của bên ngoài đến nền kinh tế cũng có nhưng chúng ta đang ứng phó một cách tích cực dù dự kiến, khả năng suy thoái kinh tế Mỹ là rất cao. Đây là những yếu tố tác động, buộc NH phải quan tâm đến yếu tố an toàn.

Và khi cho vay, một nguyên tắc thứ 2 rất quan trọng là phải cùng thắng với DN, cùng đồng hành với DN. Khi DN tốt, hoạt động có hiệu quả, thì chúng tôi mới có khả năng thu hồi được vốn; còn DN không có doanh thu, không có dòng tiền thì làm sao NH dám cho vay?

Do đó, trong cuộc đua lãi suất vừa qua, Agribank luôn thận trọng, lắng nghe và điều chỉnh những hạn chế, đáp ứng yêu cầu giảm lãi suất. Ngay trong tháng 12 chúng tôi giảm 20% tổng số lãi phải trả cho khách hàng. Chúng tôi sẵn sàng dùng nguồn lực nội tại để đóng góp vào việc tạo điều kiện cho DN bớt khó khăn. Bởi, DN tồn tại và khi đó các NH cũng phát triển.

DN phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố về nội tại, vốn tự có, khả năng kinh doanh, có được thị trường. Và như TS Cấn Văn Lực nói còn rất nhiều chỉ tiêu, yếu tố khác nhau. Với DN, đi vay thì phải tính được lãi suất, khả năng có doanh thu và lợi nhuận để trả lãi ngân hàng.

Trong bối cảnh hiện tại, dù một số NH còn khó khăn, chúng tôi vẫn nỗ lực giảm lãi vay hỗ trợ DN. Do đó, mấu chốt quan trọng nhất, vẫn là cả NH và DN phải đồng hành cùng nhau.

TS Nguyễn Đức Kiên phát biểu trực tuyến tại Tọa đàm

Các thị trường tài chính có dấu hiệu đi xuống từ tháng 1-2022, bắt đầu từ vụ lãnh đạo của Tập đoàn FLC bán cổ phiếu mà không tuân thủ quy định về báo cáo. Khi chúng ta xử lý vụ việc, tâm lý thị trường bắt đầu bất ổn. 

Động thái của nhà nước là để bảo đảm tính minh bạch, công khai của thị trường chứng khoán, để bảo vệ nhà đầu tư nhưng có thể do thiếu thông tin nên các nhà đầu tư nhỏ lẻ bị dao động. Đồng thời, không loại trừ những phần tử cơ hội, nhân dịp này tạo kích động, tạo làn sóng tranh thủ thu lợi nhuận.

Đến tháng 4-2022, khi cơ quan quản lý bắt đầu rà soát hoạt động phát hành trái phiếu DN phát hành riêng lẻ đã phát hiện rất nhiều DN đã sử dụng sai mục đích phát hành, tiền không được phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế, gây rủi ro rất lớn cho nhà đầu tư.

Qua những vụ việc xử lý tiếp theo đến tháng 9,10 cơ bản xử lý những vấn đề liên quan đến vĩ mô của thị trường trái phiếu đã ổn định. 

Chúng ta có quá khứ hơn 10 năm có lãi suất thấp nhưng đó là quá khứ. Việt Nam phụ thuộc rất lớn vào việc điều chỉnh lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) nên xu hướng lãi suất Việt Nam sẽ điều chỉnh theo nhịp điều chỉnh của FED. Lãi suất liên quan niềm tin nền kinh tế. 

Ông Nguyễn Hiếu Nhân

Nếu lãi suất tiếp tục tăng sẽ ảnh hưởng niềm tin của các DN đối với tương lai kinh tế. Khi họ không biết tương lai thế nào sẽ nghỉ làm, hoặc DN lo lắng thì sẽ giảm đầu tư. Đó là rủi ro chúng ta có thể có. 

Thứ hai, lãi suất tăng ảnh hưởng đến sự giàu có của người dân. DN, người dân có tiền thì sẽ tăng giá trị tài sản nhưng chỉ là 1 nhóm nhỏ. Đại bộ phận DN cần vốn sẽ cẩn trọng trong quyết định đầu tư, làm cho nền kinh tế có sự phát triển bền vững và ngược lại, có thể làm cho kinh tế gặp trì trệ. Và xa hơn có thể dẫn đến rủi ro suy thoái kinh tế, thất nghiệp… 

Thứ ba, ảnh hưởng thị trường tài chính, nếu lãi suất tăng thì ảnh hưởng thị trường chứng khoán, trái phiếu… Thực hiện chỉ đạo của NH Nhà nước, ACB gần đây đã triển khai một số giải pháp chủ động hỗ trợ DN.

Ông Đỗ Thanh Sơn

Cám ơn Báo Người Lao Động đã tổ chức tọa đàm hôm nay. Về phía VietinBank, đến đầu tháng 12, ngân hàng đã cung hơn hơn 1,2 triệu tỉ đồng, tăng trưởng hơn 120.000 tỉ đồng (tương đương mức tăng khoảng 10,7% so với đầu năm). Lĩnh vực cho vay chủ yếu theo chỉ đạo của Chính phủ, tín dụng xanh và lĩnh vực thiết yếu.

Riêng về room tín dụng, dịp này VietinBank được tăng thêm khoảng 20.000 tỉ đồng, góp phần đáp ứng kịp thời về vốn cho DN. Ngay sau khi nhận được chỉ đạo của NHNN, chúng tôi đã rà soát, thiết kế những sản phẩm phù hợp DN với chi phí lãi vay hợp lý đáp ứng vốn trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới. VietinBank luôn luôn đáp ứng được nhu cầu cần thiết nhất hiện nay.

Bên cạnh đó, NH cũng tập trung rà soát chi phí, tiết giảm chi phí tối đa để kiềm chế mức tăng lãi suất cho vay hiện nay. VietinBank sẵn sàng đồng hành, đi cùng DN trong giai đoạn khó khăn.

Vốn tín dụng từ nay tới cuối năm còn rất lớn

TS Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, chia sẻ về định hướng điều hành lãi suất của NHNN:

Ngân hàng thương mại cũng phải đốt đuốc tìm doanh nghiệp tốt

Thay mặt Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước cảm ơn Báo Người Lao Động đã tổ chức tọa đàm thú vị, đúng thời điểm và đáp ứng được nhu cầu của nền kinh tế. Đây là hội thảo rất có ý nghĩa và rất có giá trị trong bối cảnh hiện nay.

Nguồn vốn của nền kinh tế không chỉ có vốn tín dụng NH mà còn nhiều kênh khác, quan trọng là nguồn vốn nào sẽ trở thành kênh dẫn nước cho DN. Cụ thể, các nguồn vốn quan trọng như vốn tự có của DN tạo đòn bẩy rất lớn cho DN phát triển; kênh trái phiếu DN có quy mô lên đến 1,8 triệu tỉ đồng là kênh dẫn vốn cực kỳ quan trọng, mang lại nguồn vốn bền vững, ổn định, đặc biệt là nguồn vốn dài hạn. Do đó, chúng ta có nhiều giải pháp khơi nguồn vốn trung dài hạn này, đáp ứng nhu cầu của DN. Và kết nối giữa các nguồn này là nguồn vốn tín dụng NH.

Có điều, ngành NH không thể mãi lo nguồn vốn trung và dài hạn cho DN vì NH cũng là DN. Nguồn vốn tín dụng không phải để cấp phát như nguồn vốn ngân sách và không hạ được điều kiện tín dụng để cho vay. NH là loại hình DN đặc biệt vì kinh doanh tiền.

Ngành NH hiện nay, tổng nguồn vốn ngắn hạn trên 80%, 20% còn lại là vốn tự có và các nguồn vốn trung và dài hạn. Trong khi đó, ngành NH đang phải cho vay 50% tổng dư nợ cho nề kinh tế là trung và dài hạn, con số này cho thấy ngành NH đang chạy với biên độ chênh lệch rất lớn về mặt kỳ hạn giữa huy động và cho vay. Điều này dẫn đến 2 rủi ro rất lớn cho ngành NH, là rủi ro về thanh khoản và rủi ro chi trả cho người gửi tiền. Vì người gửi tiền chỉ gửi khoảng 6 tháng, trong khi NH có khoảng 50% số tiền gửi 6 tháng này đầu tư đến 5,10 năm thậm chí các dự án bất động sản đầu tư tới 20 năm. Nếu dòng tiền luân chuyển không tốt, nợ xấu phát sinh sẽ không có tiền trả nợ đến hạn 6 tháng cho người gửi tiền. Đây là rủi ro lớn nhất mà ngành NH quan ngại. Một rủi ro nữa là rủi ro lãi suất. Lãi suất ngắn hạn biến động liên tục, trong khi đó lãi suất cho vay trung dài hạn thường 1 năm theo hợp đồng mới điều chỉnh. Và trong quá trình kinh doanh này, NH đối mặt rất nhiều rủi ro lãi suất trong bối cảnh lạm phát tăng cao, môi trường lãi suất có biến động lớn như giai đoạn hiện nay.

NHNN đưa ra rất nhiều quy định pháp luật, trong đó có tỉ lệ an toàn, tỉ lệ dùng nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn với lộ trình dài cả 5 năm để các NH nắn chỉnh lại hoạt động của mình theo hướng bền vững hơn. Để NH thương mại thực hiện đúng chức năng của mình là cung ứng vốn ngắn hạn cho nền kinh tế, cung cấp các dịch vụ NH. Còn kênh vốn trung dài hạn cho nền kinh tế phải qua thị trường vốn, thị trường trái phiếu DN, thị trường cổ phiếu… Khoảng 3 năm trước chúng ta có nguồn vốn rất lớn vào Việt Nam là vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), vốn đầu tư gián tiếp trên chứng khoán và thời điểm đó, NHNN đã mua được hơn 45 tỉ USD. Nhưng do biến động thời gian gần đây, những nguồn vốn này chậm lại.

Rõ ràng là các kênh dẫn vốn và nguồn vốn chảy vào bể nước đang nghẽn. Và nguồn vốn quan trọng nhất của nền kinh tế là đầu tư công nhưng vài năm trở lại đây Chính phủ rất quyết liệt thúc đẩy đầu tư công nhưng kết quả giải ngân chậm nên sự lan tỏa vốn từ đầu tư công ra nền kinh tế rất chậm, dẫn đến vòng quay tiền tệ của ngành NH cũng chậm theo.

NHNN có chức năng in tiền, còn NH thương mại có chức năng tạo tiền, nghĩa là huy động tiền gửi của người dân để cho vay. Và quá trình tạo tiền này càng nhanh thì mạch máu của nền kinh tế càng lưu thông tốt hơn. Muốn vậy, phải có tiền để huy động trong đó nhất là từ đầu tư công nhưng thời gian qua rất khó khăn. Các kênh dẫn vốn vào bể nước và ra khỏi bể nước để dẫn vào các ruộng đều đang khó.

Từ đầu năm đến giờ, kênh dẫn vốn lớn nhất đang chảy ra nền kinh tế là kênh tín dụng NH. Tín dụng tăng trưởng đến nay là trên 12%, mang lại gần 1,4 triệu tỉ đồng cho nền kinh tế trong năm nay. Nói để thấy, vai trò của ngành NH trong thời gian qua đóng vai trò rất lớn cho sự phục hồi và cung ứng vốn cho nền kinh tế. Dù vậy vẫn chưa đủ vì nhu cầu của DN là rất lớn.

Quan trọng hơn, với người điều hành như NHNN là ngoài mục tiêu hỗ trợ tăng trưởng nền kinh tế, một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành NH là bảo đảm ổn định giá trị đồng tiền và ổn định kinh tế vĩ mô qua chỉ số lạm phát. Năm 2022, lạm phát có thể khẳng định là về đích dưới 4%, hoàn toàn tự tin với bối cảnh hiện nay.

Nhưng, nhìn sâu vào lạm phát và CPI, chúng tôi nhìn vào chỉ tiêu khác của CPI là lạm phát lõi và lạm phát cơ bản, đang thể hiện các yếu tố đáng quan ngại. Lạm phát lõi là lạm phát do nhiều nhân tố tiền tệ; lạm phát phi lõi là do yếu tố phi tiền tệ như giá cả hàng hóa do nhà nước quản lý… sẽ tác động rất lớn tới vòng 2 của giá hàng hóa, giá nhập khẩu do độ mở lớn của nền kinh tế. Đây là câu chuyện đau đầu cần lưu ý.

Lạm phát cơ bản cũng tăng rất nhanh, tháng 1-2022 chỉ tăng 0,66% so với cùng kỳ năm 2021, nhưng đến tháng 11-2022 đã tăng lên 4,81% so cùng kỳ năm 2021 và dự kiến tháng 12 có thể tăng trên 5%. Do đó, trong điều hành năm 2023 kô thể chủ quan, lơ là với rủi ro lạm phát.

Do đó, NHNN một mặt vẫn nới room tín dụng, đợt rồi NHNN đã nới 1,5%-2% trên chỉ tiêu 14% để tăng trưởng tín dụng cả năm sẽ đạt trên 15,5-16%. Như vậy, chỉ còn khoảng 3 tuần cuối tháng 12 để hệ thống NH có thể cung ứng ra nền kinh tế từ 3,5%-4% và đây là rất thách thức. Làm sao để ngành NH tiêu 300.000 - 400.000 tỉ đồng dù nhu cầu vốn của DN và nền kinh tế rất lớn. Vì tổ chức tín dụng cũng là DN, họ cho vay trên các điều kiện, điều khoản cho vay, không thể hạ chuẩn, cho vay những DN đang lỗ… Vì tiền cho vay ra là từ huy động của người dân.

Trong bối cảnh này, NH thương mại cũng phải đốt đuốc tìm DN tốt, không chỉ một NH mà nhiều NH cùng cấp hạn mức tín dụng, duy trì quan hệ tín dụng, ỞViệt Nam luôn có khoảng cách giữa cung - cầu tín dụng và chúng tôi luôn muốn thu hẹp khoảng cách, tạo điều kiện để NH với DN có tiếng nói chung. Còn ngành NH khẳng định vốn tín dụng không thiếu. Vì room tín dụng 3,5%-4% trong 3 tuần cuối năm là cực kỳ nhiều, vì thống kê tháng 12 hàng năm thường chỉ cần từ 2-2,2% room tín dụng. Các NH cũng rất muốn cho vay vì họ phải trả lãi tiền gửi cho khách hàng, càng đọng vốn càng tăng chi phí.

Câu chuyện là giữa tổ chức tín dụng và DN cần tìm tiếng nói chung. Thời gian qua, NHNN tổ chức rất nhiều hội nghị kết nối NH với DN để tìm tiếng nói chung. Chiều nay, Thống đốc NHNN cũng tham dự hội nghị rất lớn kết nối NH và DN trong lĩnh vực gạo, thủy sản ở TP Cần Thơ, qua những hội nghị đó, tiếng nói của NH và DN gặp gỡ nhiều hơn. Phải làm sao ngồi lại, kết nối, tìm tiếng nói chung để nguồn vốn lan tỏa ra nền kinh tế. Và NHNN thời gian qua cũng rất quan tâm hướng vốn tín dụng vào những lĩnh vực chủ lực của nền kinh tế, trong đó có 5 lĩnh vực ưu tiên, trong đó có hoạt động xuất khẩu lãi suất chỉ 5,5%/năm và tất nhiên DN phải có năng lực tài chính lành mạnh mới tiếp cận được.

Ngân hàng Nhà nước vừa quyết định nới thêm 1,5-2%, tức là nâng tổng tăng trưởng chỉ tiêu tín dụng cả năm 2022 lên 15,5-16%. Năm nay, tổng dư nợ tín dụng nền kinh tế cũng tương đối lớn.

Về hấp thụ vốn, tôi cho rằng không quá quan ngại việc hấp thụ hiện nay, như TS Trần Du Lịch chia sẻ DN hiện nay rất cần vốn, đặc biệt dịp cuối năm và nhất là trước Tết Nguyên đán.

Chưa kể, năm nay, DN phải đội chi phí rất lớn, tăng thêm nhu cầu vốn của DN thêm từ 7%-14%, trong khi các kênh huy động vốn rất khó.

Trái phiếu DN lượng phát hành giảm từ 35-40% so với cùng kỳ năm ngoái, riêng DN bất động sản càng khó phát hành hơn. Riêng với DN bất động sản, qua rà soát, chúng tôi thấy rằng khó khăn lớn nhất là pháp lý, còn vốn là câu chuyện khác.

TS Cấn Văn Lực

Như rào cản pháp lý ở TP HCM có gần 1.000 dự án và Hà Nội khoảng 400 dự án, và cả nước có khoảng khoảng 239 dự án condotel, officetel đang bị vướng, với tổng giá trị, khoảng 30 tỉ USD.

Còn nới room tín dụng là rất tích cực, vì nhiều hồ sơ, nhiều công trình, dự án đang dở dang khi trái phiếu DN chưa phát hành được. Nay cần vốn cho những khoản nợ đến hạn phải thanh toán, người mua nhà phải giải ngân tiếp. Đồng thời, giúp cho giá cổ phiếu của khối bất động sản cũng phục hồi tích cực hơn trong mấy ngày vừa qua.

Nhưng tôi cũng đồng ý là cần chú ý các kênh dẫn vốn khác, như trái phiếu DN cần khẩn trương tháo gỡ, vì đây là kênh rất quan trọng với BĐS và các DN khác. Vì các NH thương mại không thể cho vay quá nhiều với BĐS để đảo nợ.

Ngoài ra, cần sớm sửa Nghị định 65 để tháo gỡ khó khăn cả về cung và cầu cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Cung là DN sẽ phát hành dễ thở hơn; còn cầu là các tổ chức như ngân hàng, quỹ đầu tư, quỹ mở, công ty  khác… mạnh dạn đầu tư hơn vào các DN. Và kiến nghị Bộ Tài chính mở hơn nữa kênh phát hành ra công chúng, để tăng tỉ lệ trong tổng giá trị phát hành lên. Như trước đây phê duyệt hồ sơ trong 60 ngày thì nay giảm xuống còn 30 hoặc 15 ngày.

Và đầu tư công, liên quan đến cơ sở hạ tầng, xây lắp, nếu vẫn tắc như thời gian qua thì các DN sẽ nợ đọng vốn lẫn nhau từ 60.000 – 70.000 tỉ đồng.

Về các nguồn vốn khác, như mua bán, sáp nhập (M&A) cũng khá sôi động, nhất là dòng vốn M&A vào nước ngoài; cộng thêm vốn FDI giải ngân tốt và DN nước ngoài rất quan tâm về mua bán, sáp nhập. Nhưng các DN nước ngoài rất quan tâm đến pháp lý, họ mua rồi giờ chuyển nhượng sao, liên quan đến pháp lý, điều tra, thanh tra…?

Với lượng vốn tín dụng trên chưa thể đáp ứng được nhưng sẽ cần phải khơi thông các dòng vốn khác.

Ông Trương Tiến Dũng

Năm 2021 là năm đại dịch bùng phát, các doanh nghiệp thuộc Hội Lương thực Thực phẩm tham gia chuỗi bình ổn thị trường TP HCM và cung ứng hàng hoá cho các tỉnh phía Nam, đối diện tình trạng khó khăn. Đi lại khó, mua nguyên liệu, triển khai sản xuất… để cung ứng cho thị trường đều khó. Trong điều kiện chi phí đầu vào tăng nhưng sản phẩm cung ứng cho thị trường gần như không tăng giá đã tạo áp lực lớn lên doanh nghiệp. 

Năm 2022, lạm phát trên toàn cầu, trong nước những khó khăn liên quan thị trường chứng khoán, room tín dụng… khiến các doanh nghiệp sản xuất chịu chi phí đầu vào tăng cao, từ nguyên liệu, phụ liệu, bao bì, vật tư, phí vận chuyển đến tiền lương cho người lao động đã điều chỉnh tăng lương tối thiểu vùng. Chưa kể, DN sau dịch thiếu lao động, các DN phải tổ chức đào tạo lại khiến phát sinh chi phí. Năng suất lao động sau thời gian đại dịch giảm, cấu thành giá thành sản phẩm bị tăng. Đối với những DN bị phụ thuộc nguyên liệu, vật tư, máy móc thiết bị ở thị trường bên ngoài thì tỉ giá tăng đã ảnh hưởng lớn; đâu đó ở các thị trường truyền thống bị thiếu nguyên liệu… Tất cả những yếu tố đó phản ánh thực tế DN đối diện nhiều khó khăn.

Mùa Tết năm nay, với sự quan tâm của UBND TP HCM, các DN lương thực thực phẩm tham gia bình ổn thị trường TP HCM được yêu cầu DN tham gia bình ổn bảo đảm nguồn hàng phục vụ Tết. Các DN trong hội dự kiến tăng trưởng sản lượng hàng cho mùa Tết 15%-20% cùng kỳ, sản lượng không thiếu, giá không tăng, duy trì chất lượng đồng thời có chương trình khuyến mãi, hỗ trợ nhà phân phối để bán hàng.

Có thể thấy DN đói vốn, Thủ tướng đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước hỏa tốc cung ứng vốn cho nền kinh tế, đây là tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, từ chính sách đến thực tiễn cần có độ trễ. DN mong muốn từ chỉ đạo này, các Ngân hàng thương mại sớm nới room tín dụng để DN có thể tiếp cận vốn dễ dàng hơn, giúp DN vượt qua khó khăn. Các DN Hội Lương thực Thực phẩm luôn cam kết với UBND TP HCM bảo đảm lượng hàng hoá cung cầu ra thị trường với giá bình ổn, mong muốn đóng góp vào sự ổn định cung và cầu hàng hoá tại TP HCM và các tỉnh phía Nam.

Liên quan đến việc Ngân hàng Nhà nước vừa chính thức nới room tín dụng từ 1,5-2%, liệu dòng vốn tín dụng có lan tỏa được tới các doanh nghiệp và nền kinh tế? 

TS Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, dẫn chứng một hình tượng rất đơn giản, một đám ruộng khô, thiếu nước, tức là đang thiếu tiền nhưng thật sự có một hồ chứa nước rất lớn bên cạnh là tiền, trong khi kênh dẫn nước từ hồ chảy vào ruộng thì đang bị nghẽn. Do đó, nước không thiếu nhưng ruộng vẫn cứ khô, tiền không thiếu nhưng vốn thì không có.

TS Trần Du Lịch phát biểu trực tuyến tại tọa đàm

Vừa rồi, Ngân hàng Nhà nước đã chính thức nới room tín dụng cho những ngân hàng không chạy đua lãi suất, không tăng lãi suất cho vay, được tăng thêm 1,5%-2% tổng dư nợ tương đương khoảng 200.000 tỉ đồng. Như vậy, nước trong hồ sẽ chảy một phần qua ruộng để giải tỏa "hạn hán".

Nếu Tổ xử lý điểm nghẽn của thị trường bất động sản nếu gỡ được thủ tục hành chính của những dự án, cũng tạo thêm kênh dẫn vốn tiếp theo.

Và cuối cùng, phải nỗ lực những chính sách để tiếp tục triển khai các gói về Nghị quyết 11 của Chính phủ về cơ chế bù lãi suất 2% và những đối tượng có thể vay được. Đồng thời, có biện pháp chung tổng thể để phối hợp cả chính sách tiền tệ và chính sách tài chính. Đặc biệt, cần sớm sửa đổi Nghị định 65 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, phải xem trái phiếu doanh nghiệp là kênh rất quan trọng để nguồn vốn trung hạn cho các doanh nghiệp, đồng thời giảm đi gánh nặng vốn trung hạn cho các ngân hàng thương mại.

Những giải pháp đồng bộ như vậy, cần tiến hành nhanh chóng,thì dần dần, nước trên hồ sẽ chảy được xuống ruộng. Tôi tin, từ giờ trở đi sẽ bắt đầu có nước chảy vào ruộng nhiều hơn.