Cho vay trả góp bùng nổ, hàng điện máy tiền triệu dễ như mua rau

Theo Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, tín dụng tiêu dùng là mảng hoạt động tiềm năng và chiến lược của các tổ chức tín dụng và sẽ tăng trưởng cao trong thời gian tới.

Thị phần tăng vọt

Chị Ngọc Thanh (ngụ quận 9, TP HCM) vừa mua một chiếc Tivi tại siêu thị điện máy với giá 10,7 triệu đồng nhưng không thanh toán bằng tiền mặt mà chọn mua trả góp 0% lãi suất từ một công ty tài chính. "Dù đem theo tiền mặt đủ trả ngay nhưng khi nghe nói mức lãi suất 0% trong vòng 6 tháng, chỉ phải trả trước một nửa tiền và hồ sơ vay được duyệt nhanh nên tôi chọn vay tiêu dùng" – chị Thanh nói.

Các công ty tài chính, ngân hàng liên tục tung ra các dịch vụ hấp dẫn với chi phí rẻ để thu hút người dân vay mua trả góp.

Cũng như chị Thanh, ngày càng có nhiều người chọn vay tiền từ công ty tài chính, ngân hàng (NH) thương mại để mua đồ dùng gia đình, sửa chữa nhà cửa, vay mua ô tô và cả mua nhà để ở… không chỉ bởi lãi suất đã giảm nhiều so với trước mà còn thủ tục đơn giản, phê duyệt hồ sơ nhanh chóng. Cụ thể, với khoản vay vài triệu đến vài chục triệu để mua hàng điện máy, gia dùng, điện thoại, laptop... tại các siêu thị điện máy, trung tâm thương mại, khách hàng vay trả góp chỉ cần làm thủ tục và chờ kết quả phê duyệt hồ sơ trong khoảng 15-20 phút. Hồ sơ cũng chỉ cần CMND hoặc bằng lái xe.

Báo cáo tổng quan thị trường tài chính 2017 của Ủy ban giám sát tài chính quốc gia cho thấy trong năm 2017, tín dụng tiêu dùng ước tăng 65% (sau khi tăng 50,2% trong năm 2016) và tỉ trọng tín dụng tiêu dùng trong tổng dư nợ đã tăng từ 12,3% năm 2016 lên mức 18% vào cuối năm ngoái. Trong đó, các NH thương mại cho vay phục vụ mục đích mua nhà, sửa chữa nhà để ở chiếm tới 53,8%, tiếp đến là cho vay mua trang thiết bị gia đình và cho vay mua phương tiện đi lại…

Theo số liệu được Công ty chứng khoán Rồng Việt đưa ra trong báo cáo mới đây, nguồn vốn tín dụng cho vay tiêu dùng chủ yếu đến từ hệ thống NH thương mại đạt 23,27 tỉ USD. Hiện nhiều NH cổ phần lớn đều định hướng chiến lược phát triển mảng bán lẻ và sở hữu công ty tài chính riêng. Thực tế tại nhiều NH thương mại, cho vay tiêu dùng cũng chiếm tỉ lệ ngày càng cao trong tổng dư nợ. Trong khi cho vay đầu tư kinh doanh bất động sản bị kiểm soát để phòng ngừa rủi ro, nhiều NH thương mại đang đẩy mạnh cho vay mua nhà, sửa chữa nhà, cho vay mua ô tô… giúp phân khúc tín dụng tiêu dùng phát triển mạnh.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, hàng loạt các khoản vay trả góp 0% lãi suất được cả công ty tài chính, NH thương mại áp dụng giúp người vay có thêm sự lựa chọn. Thậm chí một vài công ty tài chính còn áp dụng lãi suất 0% với phần lớn sản phẩm cho vay của mình từ hàng điện máy, điện thoại, máy tính đến cả xe máy... giúp thị trường này có sự tăng trưởng đột biến trong năm vừa qua.

Sẵn sàng vay nợ nhiều hơn

Tín dụng tiêu dùng chỉ tăng trưởng mạnh trong 3 năm trở lại đây khi trần lãi suất được dỡ bỏ và có sự dịch chuyển mạnh mẽ của nhóm NH thương mại nhà nước, theo Công ty chứng khoán Maybank Kim Eng. Với nhóm công ty tài chính, dù chiếm thị phần nhỏ nhưng tiềm năng rất lớn nhờ cơ cấu dân số thuận lợi và xu hướng tiêu dùng thay đổi.

Hàng loạt các thương vụ mua bán, sáp nhập cho ra đời các công ty tài chính tiêu dùng để nhập cuộc. Đến nay, công ty tài chính của NH TMCP Sài Gòn - Hà Nội, NH TMCP Quân đội... cũng đang chuẩn bị gia nhập thị trường.

Trong khi đó, Công ty tài chính HD Saison (thuộc NH TMCP Phát triển TP HCM - HDBank), trong năm 2017 đóng góp gần 39% vào lợi nhuận của HDBank hợp nhất (lợi nhuận trước thuế của NH này năm 2017 hơn 2.420 tỉ đồng). Dự kiến năm 2018, lợi nhuận của HD Saison sẽ trên 1.000 tỉ đồng và dự kiến trong vòng 3 năm tới, công ty tài chính này sẽ đóng góp từ 30%-35% lợi nhuận cho HDBank.

Tương tự, Công ty tài chính TNHH MTV Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (FE Credit) đang là "con gà đẻ trứng vàng" của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank). Số liệu tài chính mới nhất cho thấy chỉ riêng quý III/2017, FE Credit đóng góp 2/3 lợi nhuận của VPBank với 1.600 tỉ đồng, trong khi ngân hàng mẹ chỉ đạt 771 tỉ đồng.

FE Credit vốn đã được lãnh đạo VPBank xác định là con át chủ bài trong chiến lược kinh doanh, ít nhất trong năm nay và năm sau, với bằng chứng là ngân hàng đã đổ thêm gần 1.700 tỉ đồng vốn điều lệ cho công ty con hồi tháng 8 vừa qua và kỳ vọng lợi nhuận ròng năm 2018 sẽ đạt trên 8.000 tỉ trong đó gần 5.000 tỉ do Fe Credit mang lại.

Thống kê của Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, thị phần tín dụng tiêu dùng của nhóm NH thương mại nhà nước tăng mạnh, từ mức 39% toàn ngành năm 2016 lên 45,7%, trong khi nhóm công ty tài chính cũng gia tăng thị phần lên mức 9,3% tính đến cuối năm ngoái. "Trong thời gian tới, tín dụng tiêu dùng vẫn là một trong những mảng hoạt động tiềm năng và chiến lược của các tổ chức tín dụng và dự báo tăng trưởng cao" - Ủy ban giám sát tài chính quốc gia nhận định.

Trong bối cảnh khả năng hấp thụ vốn của các doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, việc dịch chuyển dòng vốn sang khu vực hộ gia đình là điều phù hợp trước yêu cầu duy trì tăng trưởng kinh tế. Công ty chứng khoán Rồng Việt dự đoán, tín dụng tiêu dùng sẽ tăng trưởng trung bình 30% trong 3 năm tới. 

Ủy ban giám sát tài chính quốc gia nhìn nhận tín dụng tiêu dùng bùng nổ do dân số trẻ và dân số thành thị tăng cao khiến gia tăng nhu cầu về nhà ở. Người dân cũng chuyển dần từ thanh toán bằng tiền mặt sang thanh toán qua NH thương mại, và có xu hướng sẵn sàng vay nợ cho các nhu cầu của đời sống. Các kết quả kháo sát về chỉ số niềm tin người tiêu dùng gần đây cho thấy, người Việt sẵn sàng chi tiêu cho các khoản lớn như du lịch, mua sắm, bảo hiểm y tế… sau khi chi trả các chi phí sinh hoạt thiết yếu.