Đô thị vệ tinh thành “ốc đảo”

Khu Nam TP HCM gồm quận 4, 7, huyện Nhà Bè, huyện Cần Giờ và một phần Q.8, huyện Bình Chánh sau hơn chục năm phát triển đã hình thành hàng loạt khu đô thị sầm uất. Vừa qua cầu Kênh Tẻ (nối Q.4 với Q.7), không dưới 20 block chung cư mọc dày đặc hai bên đường Nguyễn Hữu Thọ. Xung quanh, hàng chục dự án nhà phố, biệt thự đã thành hình hài.

“Chết dí” ở đô thị

Phía bên cầu Rạch Đĩa 1 (nối Q.7 với huyện Nhà Bè), là cả loạt cao ốc với gần 20.000 căn hộ. Xen lẫn với đó là các trường đại học RMIT, Cảnh sát nhân dân, Tôn Đức Thắng với hàng chục nghìn sinh viên bên cạnh hai trung tâm thương mại Vivo City và Lotte.

Cách đó khoảng 1km là khu dân cư Trung Sơn (huyện Bình Chánh) và Phú Mỹ Hưng với quy mô dân số hơn 100.000 người, khu chế xuất Tân Thuận, khu công nghiệp Hiệp Phước với hàng triệu công nhân làm việc... Vậy nhưng, nhiều năm nay, đường Lê Văn Lương (nối Q.7 với huyện Nhà Bè) theo quy hoạch được mở rộng 40m nhưng hơn chục năm qua vẫn “bất động”. Trong khi nơi đây, hàng loạt cầu cũ, yếu lắp ghép bằng sắt chỉ rộng 3m vẫn chưa được thay mới.

Để giải quyết kẹt xe tại nút giao Nguyễn Văn Linh - Nguyễn Hữu Thọ, 5 năm trước, dự án xây hầm chui và cầu vượt ở đây đã được lên kế hoạch, nhưng nay vẫn “giậm chân tại chỗ”. Cách đó không xa, cầu Kênh Tẻ 2 kết nối với quận 4 vào trung tâm thành phố dù đã lên kế hoạch nhiều năm nhưng hiện chỉ tồn tại trên bản vẽ.

Cùng cảnh ngộ là cầu Giồng Ông Tố (Q.2) đã lên kế hoạch xây mới, mở rộng từ năm 2008 để “thông” cho cửa ngõ phía Đông nhưng đến nay vẫn chưa được thực hiện xong. Trong khi Quốc lộ 13 nối Q.Thủ Đức với Q.Bình Thạnh đã có dự án mở rộng gần 20 chục năm qua, nay vẫn chưa nhúc nhích.

Hạ tầng đô thị phát triển rầm rộ như vậy nhưng hạ tầng giao thông nhiều năm qua phần lớn chỉ phát triển “trên giấy” khiến cục diện giữa giao thông và đô thị vênh nhau. Hậu quả là cư dân ở các đô thị vệ tinh như đang sống trên “ốc đảo”. Hàng loạt tuyến đường cửa ngõ nối đô thị vệ tinh với trung tâm TP trở thành điểm “thắt cổ chai”.

Những ai ở khu Nam mới thấu hết nỗi khổ kẹt xe ở đây. Ngày nào cũng vậy, hàng nghìn xe gắn máy, ô tô, xe tải, container xếp hàng dài trên đường Nguyễn Hữu Thọ, từ cầu Rạch Đĩa 1 đến cầu Kênh Tẻ. “Không còn đường để đi, nhiều người còn “liều” phóng xe máy lên lối đi bộ trên cầu bất chấp nguy hiểm”- ông Nguyễn Văn Mạnh, ở huyện Nhà Bè, kể. Theo ông, đoạn đường chỉ dài khoảng 1km từ Kênh Tẻ qua quận 4 nhưng hôm nào đi làm cũng mất hơn 30 phút.

Thiếu tầm nhìn?

Theo Tiến sĩ Phạm Sanh (chuyên gia giao thông), ở đâu cũng vậy, hạ tầng giao thông phải đi trước phát triển đô thị, nhưng chúng ta làm ngược lại: cấp phép đầu tư nhà ở xong mới lo làm cầu, đường. “Nhưng cầu, đường làm quá chậm và có dấu hiệu phân bổ vốn đầu tư chưa hợp lý.

Nhiều dự án cần đầu tư cấp bách không làm, tập trung làm dự án chưa quá cần thiết”- ông nói và dẫn chứng: “Chẳng hạn, cầu Thủ Thiêm 1 còn vắng phương tiện, chúng ta đã vội làm cầu Thủ Thiêm 2 có vốn đầu tư hàng nghìn tỉ, trong khi rất nhiều cầu, đường khu Nam đang quá tải”.

Theo ông, đầu tư phát triển kinh tế là cần thiết nhưng phải ưu tiên phục vụ nhu cầu xã hội. “Đầu tư phát triển giao thông và kết nối quy hoạch hiện nay cũng kém. Phát triển đô thị nhưng dự báo ước lượng quy mô dân số lại không tính toán các dịch vụ phát triển đi kèm. Trong khi các dịch vụ này kéo theo lượng lao động, khách hàng rất đông. Từ đó, kẹt xe ở đâu giải quyết chắp vá ở đó” - TS Phạm Sanh lưu ý.

Phê phán cách quy hoạch, quản lý đô thị vệ tinh hiện nay chưa chặt chẽ, TS Lê Bá Chí Nhân (chuyên gia kinh tế bất động sản), cho rằng một trong những nguyên nhân khiến đô thị vệ tinh quá tải là nhiều dự án chỉ lo làm nhà ở, “quên” trường học, bệnh viện, dịch vụ ngành nghề đi kèm. “Có dự án được phê duyệt đầu tư nhưng chủ đầu tư không làm, cơ quan quản lý lại không có chế tài mạnh. Cư dân ở đô thị vệ tinh nhưng công ăn việc làm, giải trí vẫn “rút” vào nội thành”- ông nói.