Dồn sức vực dậy kinh tế TP HCM

Ngày 5-5, UBND TP HCM đã tổ chức tọa đàm "Đồng hành khôi phục và phát triển kinh tế TP HCM năm 2020". Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân và Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong chủ trì buổi tọa đàm.

Nỗ lực hoàn thành mục tiêu kép

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong cho rằng thời gian qua, TP đã thực hiện tốt công tác phòng chống dịch Covid-19 theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chấp nhận hy sinh một phần lợi ích kinh tế để bảo đảm an toàn tuyệt đối sức khỏe và tính mạng cho nhân dân. Vì vậy, tăng trưởng quý đầu năm chỉ đạt 0,42% - mức thấp nhất kể từ năm 1986 đến nay. Trong trạng thái bình thường mới, với vai trò là đầu tàu kinh tế của vùng và cả nước, TP HCM cần tập trung mọi nguồn lực và giải pháp để khôi phục và phát triển kinh tế TP.

Chủ tịch UBND TP HCM bày tỏ mong muốn lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học và trao đổi, đề xuất của doanh nghiệp (DN) để hoàn thành mục tiêu kép đã đề ra - vừa giữ vững thành quả của công tác phòng chống dịch vừa tập trung phát triển ổn định kinh tế TP trong điều kiện bình thường mới. Chủ tịch UBND TP đề nghị mỗi chiến sĩ trên mặt trận kinh tế phải cùng chung tay để biến nguy thành cơ, biến thách thức thành cơ hội.

Trình bày tổng quan tình hình kinh tế thế giới và trong nước, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM Trần Hoàng Ngân nhận định dịch Covid-19 đã tác động rất lớn đến kinh tế Việt Nam nói chung và TP HCM nói riêng. 97,19% DN thuộc khu vực vừa, nhỏ và siêu nhỏ trong tổng số hơn 262.000 DN của TP bị ảnh hưởng trực tiếp. Dù các gói hỗ trợ DN triển khai nhanh nhưng tiếp cận vẫn còn gặp nhiều trở ngại.

"Kinh tế của TP HCM năm 2020 chắc chắn suy giảm nhưng vấn đề cần quan tâm là làm sao để từ năm 2021 trở đi, kinh tế TP có thể phát triển nhanh, bền vững hơn. Các chính sách ổn định kinh tế vĩ mô của Chính phủ rất quan trọng khi triển khai các gói giải pháp tài khóa nhằm kích thích kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội. Cùng với đó là các giải pháp của TP nhằm khai thác tốt hơn tiềm năng của thị trường trong nước, không chỉ thị trường TP HCM. Đồng thời, các yếu tố nội tại cơ bản của TP phải được bảo đảm để hướng đến sự phục hồi kinh tế, năng suất của hoạt động kinh tế. Đây là cơ hội tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng công nghệ cao, tăng trưởng xanh" - ông Trần Hoàng Ngân nêu quan điểm.

GS-TS Hồ Đức Hùng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế phát triển - Trường Đại học Kinh tế TP HCM, nhấn mạnh cần giải pháp nâng cao sức đề kháng của DN vừa, nhỏ, siêu nhỏ và giới tiểu thương bởi đặc điểm của khu vực này là dễ bị tổn thương nhất trong dịch bệnh nhưng cũng dễ hồi phục. Ông kiến nghị đối tượng hỗ trợ là những DN trong chuỗi sớm kết nối được nguồn cung ứng, các DN chủ động khai thác thị trường trong nước và DN duy trì được những yếu tố đầu vào cũng như thị trường đầu ra trong bối cảnh hiện nay.

Ở góc độ khác, TS Nguyễn Xuân Thành, giảng viên Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright, khuyến nghị TP HCM xem xét, tính toán việc phát hành trái phiếu chính quyền địa phương ngắn hạn để bổ sung nguồn lực ngân sách sẵn sàng hỗ trợ DN nhằm ngăn chặn sự phá sản của DN; gói trái phiếu chính quyền địa phương trung và dài hạn phục vụ đầu tư công.

Trông chờ các gói hỗ trợ

Trao đổi tại buổi tọa đàm, đại diện các hội ngành nghề và DN cho biết một bộ phận DN đã bắt đầu điều chỉnh chiến lược kinh doanh để phù hợp với tình hình thực tế. Song, bên cạnh sự chủ động của DN, rất cần có sự hỗ trợ của các cấp, các ngành tạo điều kiện cho DN mở rộng thị trường ngay trên "sân nhà", tạo "điểm tựa" để các DN vượt qua khó khăn của dịch bệnh.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực - thực phẩm TP HCM, cho biết Chính phủ đã có chính sách hỗ trợ tín dụng, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành một số văn bản hướng dẫn song thời gian vừa qua, nhiều DN rất khó khăn khi tiếp cận các ưu đãi theo quy định. Một số DN phản ánh các điều kiện vay vốn thậm chí còn khắt khe, chặt chẽ hơn; thủ tục thẩm định, chứng minh thiệt hại còn phức tạp, rườm rà; đối tượng áp dụng chưa rõ ràng; DN vừa, nhỏ và siêu nhỏ khó tiếp cận chính sách ưu đãi... Các chính sách hỗ trợ hiện cũng rất khác nhau giữa các ngân hàng.

Cũng kiến nghị về chính sách vốn cho DN, ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Hội DN Cơ khí - Điện TP HCM, cho hay nhiều DN ngành cơ khí - điện không dám làm đơn xin giảm lãi suất. "DN chỉ mới hỏi thăm quy trình thủ tục để được giảm lãi suất theo gói hỗ trợ mà đã bị ngân hàng dọa nếu thuộc diện được giảm lãi suất nghĩa là tài chính DN không an toàn, sẽ bị đưa vào diện kiểm tra, kiểm soát đặc biệt, lần sau sẽ khó vay" - ông Tống kể.

Ông Trần Quốc Mạnh, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM, nêu thực tế những hỗ trợ của nhà nước khi đến với DN thì họ đã quá khó khăn, không đủ điều kiện vay vốn nữa. Vì vậy, những chính sách hỗ trợ khác như giãn nợ, giảm nợ, hỗ trợ lãi vay... tác động không lớn và hiệu quả không cao. "Có thời kỳ DN vay vốn lãi suất 18%-20%/năm vẫn có thể "sống" được nhưng nếu không vay được thì DN sẽ "chết". Vì vậy, kiến nghị TP tháo gỡ vấn đề về vốn cho DN, chỉ cần vượt qua được ảnh hưởng của đại dịch thì sẽ đủ khả năng trả nợ ngân hàng" - ông Mạnh kiến nghị.

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP HCM, ghi nhận và cho biết sẽ báo cáo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước xem xét. "Sau hội nghị, chúng tôi sẽ triển khai lại các ngân hàng trên địa bàn để kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các ngân hàng không tuân thủ chính sách, làm khó DN. Cùng với đó, sẽ công khai tiêu chí hỗ trợ DN... Cam kết với các DN là thời gian tới sẽ tạo sự minh bạch, công khai cho các đối tượng được hưởng ưu đãi, hỗ trợ vốn theo Thông tư 01" - ông Minh khẳng định.

Toàn cảnh tọa đàm “Đồng hành khôi phục và phát triển kinh tế TP HCM năm 2020” do UBND TP tổ chức ngày 5-5. (Ảnh do Trung tâm Báo chí TP cung cấp)

Cơ hội cho chuyển đổi số

Trong thời điểm dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, công nghệ 4.0 đã đi vào từng ngóc ngách trong xã hội, ông Trần Quốc Mạnh nêu thêm vấn đề DN muốn ứng dụng công nghệ 4.0, chuyển đổi số nhưng chưa biết triển khai theo hướng nào. Một số DN muốn dùng phần mềm quản trị cũng không biết chọn phần mềm nào giá rẻ, áp dụng được ngay nên rất cần TP có hướng hỗ trợ.

Cũng phân tích về cơ hội cho chuyển đổi số, TS Đinh Bá Tiến, chuyên gia về kinh tế số thuộc Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP HCM, cho biết dịch bệnh đã đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi từ offline sang online, đẩy giao dịch trực tuyến tăng 20%-30%. Các sàn thương mại điện tử đưa ra các gói hỗ trợ nên các DN nhỏ đang tích cực bán hàng qua sàn; các nền tảng giao nhận, thanh toán... cũng đã đáp ứng nhu cầu phát triển.

"Có thể nói DN nhỏ và siêu nhỏ khá nhanh nhạy trong chuyển đổi sang mô hình kinh doanh online. Dù vậy, nhà nước nên có tư vấn, hỗ trợ để họ tiếp cận giải pháp tổng thể khi chuyển đổi số, giúp chuyển đổi nhanh, hiệu quả hơn" - TS Đinh Bá Tiến đề xuất.

Theo TS Tiến, về lâu dài, phát triển kinh tế số là xu hướng chung. Ngay sau dịch bệnh, cần đẩy mạnh chuyển đổi số ở khối cơ quan nhà nước và đầu tư hạ tầng kinh tế số để bảo đảm thông tin liền mạch. Riêng với các DN, tập đoàn công nghệ lớn trong nước cần ngồi lại để đưa ra những gói dịch vụ hỗ trợ DN nhỏ làm việc từ xa, giao dịch online...

Ông Nguyễn Hải Long, Chủ tịch Hội Tin học TP HCM, nhìn nhận Chính phủ đang có chương trình chuyển đổi số quốc gia. TP HCM có trên 50% DN công nghệ thông tin và đang xây dựng chương trình chuyển đổi số..., là cơ hội lớn để TP chủ động đi đầu trong chuyển đổi số, làm sao ứng dụng càng nhiều để tính lan tỏa của công nghệ thông tin vào từng ngõ ngách của các ngành nghề khác. 

Hàng loạt giải pháp

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân phát biểu tại tọa đàm. (Ảnh do Trung tâm Báo chí TP HCM cung cấp)

Tại tọa đàm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân đã nêu một số giải pháp phục hồi và phát triển kinh tế của TP HCM.

Theo Bí thư Thành ủy TP HCM, có nhiều giải pháp để triển khai như: Thực hiện hành vi phòng dịch chuẩn với cá nhân, doanh nghiệp, trường học, cộng đồng, dịch vụ...; phát hiện và kiểm soát kịp thời tất cả người nhập cảnh mang nguy cơ nhiễm Covid-19.

Bí thư Thành ủy nhấn mạnh: Thứ nhất, trong điều kiện bình thường mới, cần phải phòng dịch quyết liệt song song với phục hồi sản xuất, kinh doanh và các hoạt động xã hội. "Các nước sẽ thoát ra khỏi dịch và chuyển sang trạng thái bình thường mới với thời gian và quy mô khác nhau. Do đó, Việt Nam cần mở cửa kinh tế, du lịch với từng nước, với điều kiện cụ thể và vào thời điểm khác nhau từ tháng 5 đến tháng 12. Thách thức lớn nhất là làm sao phát hiện và kiểm soát kịp thời nguy cơ lây nhiễm của trên 6 triệu khách du lịch nước ngoài có thể vào Việt Nam từ tháng 5 đến tháng 12" - Bí thư Nguyễn Thiện Nhân nhìn nhận.

Thứ hai, ngăn chặn nguy cơ phá sản của DN với các giải pháp như: hỗ trợ thu nhập cho người lao động để DN không mất lao động (tháng 5 và 6); hỗ trợ bảo đảm tính thanh khoản của DN; hỗ trợ phục hồi sản xuất, dịch vụ nhằm vào nhu cầu thị trường nội địa gần 100 triệu dân.

Thứ ba, hỗ trợ, khuyến khích sản xuất thay thế hàng nhập khẩu, nhất là vật tư, thiết bị có lợi thế nguồn gốc địa phương và mở rộng chuỗi giá trị gia tăng trong nước, kể cả sản phẩm xuất khẩu.

Thứ tư, dự báo kịp thời, phối hợp với các nước đối tác chủ yếu về thương mại, đầu tư và du lịch để mở cửa hoạt động kinh tế, du lịch với từng nước vào thời điểm phù hợp.

Song song đó, thúc đẩy số hóa tài nguyên của các DN, hoàn thành cơ sở dữ liệu số của các ngành kinh tế, hạ tầng của TP HCM và triển khai quản trị thông minh ở các DN, cơ quan quản lý nhà nước; đẩy mạnh thực hiện TP thông minh.

Tiếp theo, triển khai mạnh mẽ đầu tư công của TP HCM, phấn đấu đến tháng 10 giải ngân trên 80% giá trị các dự án.

Bí thư Thành ủy TP HCM cũng nhấn mạnh việc xây dựng các khu công nghiệp mới, khu công nghệ cao giai đoạn 2, phê duyệt quy hoạch cục bộ và kêu gọi đầu tư khu đô thị sáng tạo tương tác cao TP, đẩy mạnh đầu tư ở khu đô thị mới Thủ Thiêm...

Ngoài ra, hỗ trợ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, vượt qua thách thức lớn hiện nay. Đồng thời, hỗ trợ đẩy mạnh các chương trình đề án khởi nghiệp sáng tạo.

Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân cho rằng cần phát huy trí tuệ, nguồn nhân lực của TP, cả nước và người Việt Nam ở nước ngoài để xây dựng các đề án, quy hoạch cụ thể của 3 chương trình đột phá (đổi mới quản lý TP HCM, phát triển hạ tầng TP HCM, phát triển nhân lực và văn hóa TP HCM) và chương trình trọng điểm (phát triển DN, khởi nghiệp sáng tạo và phát triển sản phẩm chủ lực TP HCM) giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030 để triển khai mạnh mẽ từ năm 2021.

P.Nhung ghi