Khó xảy ra việc bán USD ồ ạt

Từ ngày 18-12, lãi suất tiền gửi bằng USD đối với tổ chức và cá nhân là 0%/năm (mức trước đây là 0,25%), theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nhằm thực hiện chủ trương chống đô-la hóa và chuyển từ quan hệ huy động - cho vay bằng ngoại tệ sang quan hệ mua - bán bằng ngoại tệ. Quyết định của NHNN được xem là bước ứng phó đầu tiên sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất cơ bản.

Vẫn chọn gửi USD

Chiều 18-12, ghi nhận tại một số NH thương mại ở TP HCM, nhân viên giao dịch mới bắt đầu thay đổi biểu lãi suất tiền gửi USD về 0% và hướng dẫn cho khách hàng đến giao dịch. Trong khi đó, biểu niêm yết trên website của nhiều NH thương mại vẫn để mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm bằng USD là 0,25%/năm, do chưa cập nhật kịp. Ghi nhận trong ngày không có sự đột biến trong doanh số mua ngoại tệ của NH từ khách hàng cá nhân và doanh nghiệp (DN), cũng không có nhiều người quyết định bán USD cho NH để gửi VNĐ.

Giao dịch USD tại một ngân hàng ở TP HCM ngày 18-12 Ảnh: TẤN THẠNH

Phó tổng giám đốc một NH cổ phần quy mô lớn cho biết không nhiều người tất toán sổ tiết kiệm bằng USD trước hạn để chuyển sang VNĐ. Thậm chí, một số khách hàng còn nói sẽ mua thêm ngoại tệ vì sợ tỉ giá tăng. “Lãi suất tiền gửi USD thực chất khá thấp thời gian qua và xuống mức 0,25%/năm từ tháng 9-2015. Nay lãi suất về 0%/năm cũng khó kích thích người dân rút USD chuyển sang VNĐ bởi họ kỳ vọng hưởng lợi từ điều chỉnh tỉ giá nhiều hơn” - vị này lý giải.

Chuyên gia tài chính - TS Nguyễn Trí Hiếu nhận xét động thái hạ lãi suất đồng USD của NHNN trong bối cảnh FED tăng lãi suất là bước đi phù hợp nhằm chống găm giữ ngoại tệ. “NHNN kỳ vọng sẽ có dòng ngoại tệ dịch chuyển từ VNĐ sang để tăng cung ngoại tệ cho thị trường, khi nhu cầu về ngoại tệ cuối năm tăng cao. Nhưng quan trọng là biện pháp tiếp theo để ứng phó với FED và cả đồng nhân dân tệ Trung Quốc đang tiếp tục giảm giá là gì, đây mới là điều thị trường quan tâm?” - TS Hiếu nói. Cũng theo ông, một số người đang nắm giữ USD chờ tỉ giá tăng để bán ra hưởng chênh lệch nên dù lãi suất tiền gửi có thấp, họ vẫn chọn giữ USD.

Sức ép tỉ giá vẫn lớn

Theo ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, giảng viên Chương trình Giảng dạy kinh tế Fulbright, trong khi FED tăng lãi suất thì NHNN làm ngược lại và chính sách này có thể làm giảm động lực cho dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đổ vào Việt Nam.

Với khu vực trong nước, ông Huỳnh Anh Tuấn, Giám đốc Công ty Chứng khoán SJC, phân tích mức lãi suất 0,25%/năm không phải hấp dẫn nên dù có giảm về 0%/năm như hiện nay, người có ngoại tệ vẫn không hẳn bán để chuyển sang VNĐ. Chưa kể một số DN giữ ngoại tệ cho mục đích thanh khoản (thanh toán các khoản gần đến hạn) nên sẽ khó có dòng vốn dịch chuyển mạnh từ USD sang VNĐ.

“Càng giảm lãi suất tiền gửi USD càng cho thấy sức ép lên tỉ giá vẫn còn và thị trường có thể kỳ vọng NHNN sẽ điều chỉnh tỉ giá trong tương lai. Kết quả là nhiều người chọn giữ USD không phải để nhận lãi suất tiền gửi mà kỳ vọng tỉ giá tăng. Chưa kể dù có bán USD chưa chắc người dân sẽ chuyển hết sang VNĐ mà còn nhiều kênh khác như bất động sản, chứng khoán” - ông Đỗ Thiên Anh Tuấn phân tích.

Một diễn biến khác, ngay sau khi FED tăng lãi suất, Trung Quốc đã có động thái phá giá tiếp đồng nhân dân tệ. Điều này càng khoét sâu thêm thâm hụt thương mại giữa Việt Nam - Trung Quốc và gián tiếp tạo áp lực lên tỉ giá USD/VNĐ trong tương lai. Do đó, ông  Đỗ Thiên Anh Tuấn cho rằng NHNN cần linh hoạt hơn với tỉ giá và phát ra tín hiệu cho thị trường. Khi đó, các DN xuất nhập khẩu phải tìm cách phòng vệ, ứng phó với tỉ giá thay vì ỷ lại vào NHNN rằng tỉ giá sẽ ổn định hoặc chỉ biến động 2%-3% như cách làm hiện nay. “Sức ép lên tỉ giá trong 2-3 năm tới sẽ giảm nếu lạm phát tiếp tục được kiểm soát ở mức thấp, bởi đây mới thật sự là nguồn gốc của vấn đề” - ông  Đỗ Thiên Anh Tuấn nói.