Mơ hồ mục đích tăng thuế xăng dầu

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) ngày 7-2 đã có văn bản gửi Bộ Tài chính góp ý hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Sửa đổi, bổ sung Luật Thuế bảo vệ môi trường (BVMT), trong đó có mặt hàng xăng dầu với đề xuất nâng kịch trần thuế xăng lên 8.000 đồng/lít.

Không có lợi cho kết cấu ngân sách

Trong phần góp ý của mình, VCCI nhấn mạnh thuế BVMT là một dạng công cụ kinh tế nhằm điều chỉnh hành vi của người dân, doanh nghiệp (DN) trong việc sử dụng hàng hóa có nguy cơ gây tác động xấu đến môi trường. Tuy nhiên, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu nên việc tăng giá không hiệu quả nhằm hạn chế tiêu thụ.

Chưa kể, việc tăng thuế BVMT nhằm bù vào khoản hụt thu từ các hiệp định thương mại sẽ tác động tiêu cực đến toàn bộ nền kinh tế bởi nó khiến DN Việt mất lợi thế cạnh tranh trước đối thủ nước ngoài. “Xăng dầu là nguyên liệu đầu vào quan trọng của nền kinh tế. Các phương tiện giao thông vận tải hàng hóa, máy nông nghiệp, tàu cá… đều sử dụng rất nhiều xăng dầu. Do đó, nếu tăng thuế đối với xăng dầu thì những ngành chịu thiệt hại nặng nhất là vận tải, nông nghiệp, thủy hải sản” - VCCI cho biết.

Việc tăng thuế xăng dầu sẽ tác động vào nhiều ngành kinh tế chủ đạo Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Chứng minh, VCCI cho biết trong ngành vận tải, tỉ trọng chi phí nhiên liệu chiếm từ 25%-35% đối với xe chạy xăng, từ 35%-45% đối với xe chạy dầu, 39,5% đối với hàng không. Ngành thủy sản có chi phí nhiên liệu 33%-59%, ngành nông nghiệp có chi phí vận chuyển hàng hóa chiếm 35%-40% cơ cấu giá thành. Đây đều là những ngành kinh tế có nhiều đối tượng yếu thế và đang trong giai đoạn hiện đại hóa, chuyển từ thủ công sang cơ giới nên nếu chi phí xăng dầu tăng có thể làm giảm động lực chuyển đổi cơ giới hóa.

Mặt khác, các chi phí đầu vào và nghĩa vụ tài chính của DN đang có xu hướng tăng mạnh với các động thái như: giá xăng dầu thế giới có xu hướng tăng; nhiều dự án BOT đã và sẽ đi vào khai thác; các chi phí BHXH cho người lao động cũng đang trong lộ trình tăng… VCCI cho rằng việc tăng thuế đối với xăng dầu cần được đánh giá tác động một cách bài bản và khách quan đối với toàn bộ nền kinh tế và phúc lợi xã hội.

“Việc cắt giảm thuế nhập khẩu xăng dầu theo các cam kết quốc tế có thể làm giảm thu ngân sách nhưng không nên bù bằng cách tăng thuế BVMT. Thuế BVMT là một nguồn thu không bền vững. Nếu mức thuế mới kịch khung được áp dụng và loại bỏ thuế nhập khẩu theo lộ trình thì đóng góp của ngành xăng dầu lên đến khoảng 15% tổng thu ngân sách. Đây là tỉ lệ rất lớn và không có lợi cho kết cấu ngân sách quốc gia. Xét về dài hạn, việc nới khung thuế BVMT đối với xăng dầu là lợi bất cập hại, làm giảm áp lực chuyển đổi hệ thống tài chính quốc gia theo hướng bền vững hơn” - VCCI góp ý.

Nhiều bộ đề nghị Bộ Tài chính cẩn trọng

Không chỉ VCCI, nhiều bộ ngành cũng đã có ý kiến góp ý với Bộ Tài chính ngay sau khi bộ này xây dựng dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung Luật Thuế BVMT. Bộ Tư pháp đánh giá dự thảo hồ sơ đề nghị xây dựng luật nói trên còn sơ sài, nhiều nội dung trùng lặp giữa tờ trình, báo cáo đánh giá tác động và báo cáo tổng kết. Báo cáo đánh giá tác động chưa nêu bật được nội dung của chính sách, không có đánh giá tác động định lượng mà chỉ sử dụng phương pháp định tính trong khi mức thuế BVMT lại tăng 2,5 lần so với quy định hiện hành.

“Đề nghị Bộ Tài chính đánh giá tác động một cách cẩn trọng đối với các chính sách trong dự thảo hồ sơ đề nghị xây dựng luật, đặc biệt là việc điều chỉnh khung thuế suất đối với nhóm hàng hóa xăng, dầu, mỡ nhờn lên gấp đôi quy định hiện hành, tạo khoảng cách lớn giữa mức thuế tối thiểu và mức thuế tối đa” - Bộ Tư pháp đề nghị rõ. Theo bộ này, việc điều chỉnh tăng mức thuế tối thiểu - tối đa trong biểu khung thuế cũng sẽ dẫn đến tăng mức thuế suất cụ thể, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của người dân và DN.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao đề nghị Bộ Tài chính cân nhắc thật kỹ sự cần thiết, lộ trình thực hiện, nhất là trong bối cảnh DN còn gặp nhiều khó khăn, mặt hàng thiết yếu này đã gánh nhiều loại thuế, phí. Bộ Ngoại giao cũng đề nghị bổ sung đánh giá tác động về kinh tế - xã hội đối với phương án nâng mức sàn, mức trần biểu khung thuế của xăng trong dự thảo báo cáo. Chỉ duy nhất Bộ Nội vụ nhất trí với hồ sơ đề nghị xây dựng luật này do Bộ Tài chính chuẩn bị.

Giải trình lại ý kiến góp ý của các bộ - ngành, Bộ Tài chính cho rằng trần thuế môi trường được đẩy lên 8.000 đồng/lít là nhằm nâng cao hơn nữa nhận thức của tổ chức, cá nhân về BVMT, góp phần hạn chế sử dụng hàng hóa gây ô nhiễm môi trường; đồng thời bảo đảm chính sách có tính ổn định và phù hợp với lộ trình dài, thay thế thuế nhập khẩu phải cắt giảm dần theo cam kết quốc tế. Ngoài ra, phù hợp với mức thu của các nước xung quanh nhằm hạn chế tình trạng buôn lậu xăng dầu do giá xăng dầu Việt Nam đang thấp hơn nhiều nước. Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị giữ phương án điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng ở mức từ 3.000-8.000 đồng/lít.

Đại diện cơ quan soạn thảo cũng cho hay mức thuế BVMT cụ thể của từng giai đoạn sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định cho phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội của nhà nước từng thời kỳ.