Nín thở vì gạo Thái

Thái Lan đã chi đến 689 tỉ baht (21 tỉ USD) để mua gạo cao hơn giá thị trường 50% trong vòng 2 năm qua với mục đích tăng thu nhập ở nông thôn, theo hãng tin Bloomberg. Hậu quả là giá gạo Thái bị đẩy lên cao khiến nước này còn tồn đến khoảng 20 triệu tấn trong các kho quốc gia. Hiện chính phủ Thái Lan nợ khoảng 1 triệu nông dân hơn 130 tỉ baht.

“Có vẻ chính phủ sẽ cố bán gạo ra. Nếu bán quá nhanh và cùng lúc, giá gạo toàn cầu sẽ sụp đổ. Nếu chậm, chất lượng gạo sẽ càng tệ và mất giá” - ông David Dawe, chuyên gia kinh tế cấp cao của Tổ chức Lương nông Liên Hiệp Quốc (FAO), nhận định.

Trước đó, hôm 17-2, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Thương mại Thái Lan Niwattumrong Boonsongpaisan nói nước này có kế hoạch bán khoảng 1 triệu tấn gạo/tháng trong quý I/2014.

Nông dân Thái Lan biểu tình bên ngoài văn phòng tạm thời của Thủ tướng Yingluck Shinawatra

ở Bangkok hôm 17-2. Ảnh: Tân Hoa Xã

Gần đây, Mỹ và một số nước khác đã cảnh báo về sự thiếu minh bạch trong buôn bán và dự trữ gạo của Thái Lan tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

“Có dấu hiệu cho thấy các nhà cung ứng gạo Thái Lan đang bán phá giá. Họ bán gạo cho Indonesia với giá thấp hơn hẳn” - ông Bachrul Chairi, phụ trách ngoại thương của Bộ Thương mại Indonesia, nói với tờ Jakarta Globe hôm 20-2. Tuần này, giá gạo Thái 5% tấm đã giảm 15% xuống còn 375 USD/tấn trong khi giá loại gạo này của Việt Nam vào khoảng 395 USD/tấn, theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA).

Cùng ngày, tờ Phnom Penh Post cho biết Campuchia chỉ xuất được 21.500 tấn gạo trong tháng 1-2014 so với 25.700 tấn cùng kỳ năm ngoái. “Người mua đang sốt ruột chờ đợi giá gạo Thái sẽ hạ giá đến đâu khi chương trình trợ giá lúa gạo của nước này hết hạn vào cuối tháng 2” - ông David Van, Phó Tổng Thư ký Liên minh Sản xuất và Xuất khẩu gạo Campuchia, nói.

Còn ông Khan Kunthy, Giám đốc điều hành Công ty Đầu tư gạo Battambang, thừa nhận: “Trước đây giá gạo Thái đứng ở mức 1.169 USD/tấn nhưng nay chỉ bán với giá 950 USD, ngang với gạo Campuchia”.

Hàng triệu tấn gạo giá rẻ của Thái Lan tuôn ra thị trường sẽ gây sức ép mạnh mẽ lên các nước xuất khẩu gạo châu Á khi mà Trung Quốc, nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới, chỉ mua 3,4 triệu tấn trong năm 2014, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA).

Cũng theo USDA, sản lượng gạo thế giới năm 2013 tăng 0,8% lên 469,5 triệu tấn, vượt qua nhu cầu 467,1 triệu tấn. Hậu quả là giá gạo năm ngoái rớt xuống mức thấp nhất 5 năm qua.

VFA dự báo năm nay, Việt Nam xuất khoảng 6,5 - 7 triệu tấn gạo, xấp xỉ mức 6,68 triệu của năm 2013, vốn là mức thấp nhất trong 4 năm qua. Ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch VFA, nhận định lượng gạo xuất khẩu từ tháng 1-3 sẽ giảm 25% do các đối tác châu Phi chuyển sang mua gạo Thái rẻ hơn.

Còn gạo xuất sang Trung Quốc, đối tác lớn nhất của Việt Nam, theo đường chính ngạch có thể giảm 9,1% trong năm nay, xuống còn 2 triệu tấn. “Chắc chắn phía Trung Quốc sẽ đòi hạ giá vì áp lực từ gạo Thái Lan” - ông Phong nhận định.