Cho vay và thu hồi nợ đúng pháp luật: Cần xem xét lại quy định đòi nợ!

10 giải pháp phát triển cho vay tiêu dùng lành mạnh

Sau gần 20 lượt ý kiến phát biểu, chúng ta đều thấy là chất lượng của cuộc tọa đàm ngày hôm nay là rất cao. Có nhiều lý do nhưng mà có một lý do nhiều đại biểu đã thống nhất nêu ra: đây là chủ đề hết sức thiết thực và có tính thời sự rất cao trong bối cảnh kinh tế đã, đang và còn gặp nhiều khó khăn, thách thức.

TS, Nhà báo Tô Đình Tuân, Tổng biên tập Báo Người Lao Động phát biểu tại tọa đàm

Như chuyên gia, TS Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh tiêu dùng là lĩnh vực có vai trò hết sức quan trọng, chiếm tỉ trọng tới 7% trong GDP Việt Nam. Còn ý kiến của Luật sư Trương Thị Hòa, việc cho vay tiêu dùng không phải chỉ ở nước mình mà ở tất cả các nước đều có vai trò rất quan trọng, nhất là những nước có nền kinh tế đang phát triển thì chắc chắn việc này không thể tránh khỏi. Vấn đề là chúng ta từng bước làm sạch, gạn đục khơi trong để làm sao xây dựng một nền tài chính lành mạnh, trong đó vay tiêu dùng là một trong những hoạt động hết sức quan trọng.

Thay mặt ban tổ chức và Ban Biên tập Báo Người Lao Động, xin chân thành cảm ơn các lãnh đạo các cơ quan chức năng, tổ chức công đoàn, hiệp hội ngân hàng, các luật sư, các đơn vị, tổ chức tín dụng… Có thể nói những ý kiến được nêu ra tọa đàm hết sức phong phú với những giải pháp rất cụ thể. Tôi xin tổng hợp và nêu thêm một số ý kiến.

- Thứ nhất, việc cần làm là phải tiếp tục xây dựng và điều chỉnh hành lang pháp lý. Chúng ta đã có hành lang pháp lý rồi nhưng cần phải điều chỉnh và tiếp tục xây dựng. Có những nghị định, những quy định đã cũ, không còn phù hợp nữa thì như ý kiến của luật sư Trương Thị Hòa và phản hồi tích cực từ ông Nguyễn Văn Dũng - Phó giám đốc NH Nhà nước Chi nhánh TP HCM, chúng ta hy vọng sẽ có sự điều chỉnh và thích hợp hơn trong thời gian tới. 

Còn về lãi suất cho vay như luật sư Hoà đã nói, quy định là không quá 20% nhưng cách tính hiện nay, nhất là tính như tín dụng đen là rất nguy hiểm. Nhiều người cứ nghĩ rằng đơn giản nhưng "bút sa là gà chết", ký hợp đồng xong họ tăng lãi suất lên 60%, 70%, thậm chí trên 100 % khiến nhiều người từ một khoản vay nhỏ trong một thời gian ngắn trở thành một khoản vay rất lớn; nhiều người đã phải bán nhà, phải mất toàn bộ tài sản để trả nợ. Chúng tôi cũng đã trực tiếp chứng kiến nhiều trường hợp bị gọi điện quấy phá liên tục để đòi nợ với những lời lẽ hết sức xúc phạm. Vì vậy, chúng ta cần phải có những quy định pháp lý mạnh mẽ hơn.

- Thứ hai, cần phải giáo dục về vay tiêu dùng để xây dựng nên một xã hội có những người vay tiêu dùng thông minh, tức là không phải nghe rồi ký hợp đồng mà phải hiểu vấn đề này trước khi ký. Phần lớn người có nhu cầu vay tiêu dùng đều có hoàn cảnh khó khăn hoặc là bị đẩy vào hoàn cảnh khó khăn. 

Trong một bối cảnh khó khăn nào đó họ rất cần tiền, với trình độ nhận thức hạn chế, khi đã ký hợp đồng là phải chịu trách nhiệm pháp lý thì rất tội. Ý kiến của TS Nguyễn Trí Hiếu về việc cần tăng cường việc giáo dục kiến thức tài chính cho người dân, đặc biệt là công nhân lao động là rất hay.

Thứ ba, cần tăng cường hơn nữa sự kết nối bài bản giữa tổ chức đại diện cho người lao động, tức tổ chức công đoàn và các công ty tài chính. Tọa đàm ngày hôm nay cũng là cơ hội để tạo ra sự kết nối đó. Tổ chức công đoàn có thể gặp gỡ các công ty tài chính, mời họ đến trao đổi, phổ biến cho công nhân, người lao động về phương thức cho vay.

TS, Nhà báo Tô Đình Tuân đồng tình với ý kiến của các chuyên gia về việc cần phải giáo dục về vay tiêu dùng để xây dựng nên một xã hội có những người vay tiêu dùng thông minh

Thứ tư, Ngân hàng Nhà nước phải nhanh chóng công bố rộng rãi danh sách các công ty cho vay tiêu dùng có uy tín. Cần phải có xếp hạng uy tín các công ty cho vay tài chính. Cần phải quản lý chặt như thế thì tôi bảo đảm là các công ty cho vay tài chính sẽ tự chấn chỉnh hoạt động. Còn các công ty tài chính hoạt động trái pháp luật thì sẽ bị công an xử lý.

Thứ năm, các cơ quan chức năng cần phải xử lý nghiêm hơn nữa những vụ đòi nợ vi phạm pháp luật. Tình trạng này diễn ra rất nhiều trong thời gian qua, đặc biệt là ở những tỉnh xa TP HCM hoặc các vùng ven.

Thứ sáu, tổ chức công đoàn nên có những đợt sinh hoạt cho người lao động, tổ chức những dịp để họ tiếp cận các quy định pháp luật về cho vay tiêu dùng, mức cho vay và cách thức hoạt động của các công ty cho vay tài chính. Tổ chức công đoàn là nơi hoàn toàn đầy đủ uy tín và đủ thẩm quyền để làm chuyện này, qua đó giúp người lao động nhận thức một cách rõ ràng và có sự kết nối với tổ chức tài chính tốt hơn.

Thứ bảy, cần làm tốt hơn nữa công tác hỗ trợ người lao động. Việc này cũng có trách nhiệm một phần của cơ quan báo chí truyền thông. Sắp tới, khả năng Báo Người Lao Động sẽ mở một kênh thông tin để giải đáp thắc mắc cho người lao động về cho vay tài chính nhằm giúp tăng cường tương tác giữa các đơn vị cho vay và người thụ hưởng.

TS, Nhà báo Tô Đình Tuân cho rằng cần phải tập huấn về kỹ năng thu hồi nợ. Vì đây là điều rất cần thiết.

Thứ tám, cần phải tập huấn về kỹ năng thu hồi nợ. Đây là điều rất cần thiết. Đồng thời, phải cấp phép hành nghề đối với những người làm nghề thu hồi nợ, có biện pháp quản lý để lành mạnh hoá lĩnh vực này.

Thứ chín, công an TP HCM và NH Nhà nước phối hợp để rà soát tổng thể các hoạt động cho vay tiêu dùng. Đề nghị cần mở 1 chiến dịch với sự phối hợp của cơ quan chức năng, Ngân hàng Nhà nước để tổng rà soát hoạt động cho vay tiêu dùng, kể cả tín dụng đen và các app cho vay tiêu dùng.

Cách đây khoảng hơn một năm, Báo Người Lao Động đã tổ chức một cuộc tọa đàm về "Giải quyết tín dụng đen như thế nào?" với sự chủ trì của Phó Thống đốc NH Nhà nước Đào Minh Tú, sự có mặt của 2 nạn nhân và đại diện công an TP HCM. 

Sau toạ đàm, công an TP HCM đã lập chuyên án điều tra và đã phá được đường dây cho vay tín dụng đen. Chúng tôi tin tưởng nếu cơ quan chức năng vào cuộc mạnh mẽ, cơ quan công an cùng với NH Nhà nước làm quyết liệt sẽ từng bước giải quyết được vấn đề.

Cuối cùng là sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan báo chí truyền thông. Vừa qua qua các cơ quan báo chí cũng đã nhiều thông tin, tuyên truyền mạnh mẽ về tín dụng đen và cần phải làm mạnh mẽ hơn nữa. 

Trong suốt thời gian qua, Báo Người Lao Động luôn đi đầu trong lĩnh vực này, thực hiện tổ chức các hoạt động thông tin, tuyên truyền, tọa đàm về giải quyết thực trạng tín dụng đen nhằm tạo ra tiếng nói cộng đồng để các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương, kể cả người dân cũng phải nhận thức rõ được vấn đề. Từ đó cùng nhau xây dựng một môi trường tài chính lành mạnh, trong đó cho vay tiêu dùng là một hoạt động rất cần thiết. Từng bước đẩy lùi tín dụng đen, góp phần làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.

Tôi xin nói thêm 5 vấn đề. Thứ nhất, các luật sư nói người dân cần chú ý phương thức tính lãi và quy định trong hợp đồng về cho vay và thu hồi nợ: Thực tế, các tổ chức cho vay tín dụng đen, cho vay qua app không có quy định nên người dân khi vay tiếp cận nếu không xác định rõ phải xem lại hợp đồng, đặc biệt cần cần chú ý phương thức tính lãi.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó giám đốc NHNN chi nhánh TP HCM

Còn đối với các tổ chức tín đụng được NHNN quản lý, cấp phép, quy định nội bộ như thông tư 43, 18 và 39 và từng tổ chức tín dụng cũng có quy định riêng và cần giải thích rõ cho người dân biết. Tín dụng chính thức phải có quy định cho người dân rõ. NH Nhà nước chi nhánh TP HCM sẽ yêu cầu các NH thương mại, công ty tài chính tiếp tục giải thích rõ, công khai, minh bạch… cho khách hàng. 

Thực tế, các công ty tài chính tiêu dùng, dịch vụ trung gian thanh toán, NH Nhà nước đều công khai rõ ràng và người dân có thể truy cập website của NH Nhà nước để theo dõi. Còn việc các tổ chức như tín dụng đen, núp bóng nhiều công ty tài chính, thông qua các app khác như vừa qua, cơ quan công an cũng nhiều lần thông báo, cảnh báo người dân những app không đúng quy định; do vậy người tiêu dùng cần chú ý các cảnh báo của công an để tránh bị lừa đảo, rơi bẫy tín dụng đen.

Về việc mua bán nợ, có nên có sàn giao dịch mua bán nợ không? Hiện NH Nhà nước có công ty mua bán nợ VAMC, Bộ Tài chính có công ty mua bán nợ DATC, và các NH thương mại đều có công ty mua bán nợ, có thị trường lĩnh vực tài chính tiêu dùng, có một sàn giao dịch mua bán nợ tiêu dùng cũng là ý tưởng và các DN đề xuất. Nhưng cần rà soát lại cơ sở pháp lý, phương thức mua bán nợ và NH Nhà nước chi nhánh TP HCM sẽ ghi nhận các ý kiến để có văn bản báo cáo NH Nhà nước.

Về gói tín dụng 120.000 tỉ đồng là áp dụng cho 4 NH thương mại có vốn nhà nước, mới được chính thức cho triển khai và các NH đang làm chưa phải đại trà. Đối với những người lao động, nếu về địa phương tiếp cận 4 NH đang triển khai.

Về Thông tư 43 đã ra đời được 7 năm, các Thông tư 18 và 39 cần được rà soát, đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường. Qua tọa đàm này, chúng tôi sẽ rà soát lại kiến nghị, bất cập, đề xuất NH Nhà nước về quy định pháp lý, những điểm nào cần thiết, ở góc độ toàn bộ và 8 giải pháp cho TP HCM…

Luật sư Trương Thị Hoà

Tôi tán đồng ý kiến Luật sư Đức. Từ năm 2019, Nhà nước đã cho phép mua bán nợ, đến nay cần bổ sung thông tư của Ngân hàng Nhà nước về tín dụng tiêu dùng để gạn đục khơi trong tín dụng tiêu dùng. Theo đó, DN muốn hoạt động phải có giấy phép và hợp đồng vay cần bổ sung giấy phép do Ngân hàng Nhà nước cấp cực kỳ quan trọng. Việc tự giới thiệu của các công ty cũng giúp người tiêu dùng tiếp cận tài chính tiêu dùng chính thức một cách hiệu quả.

Về thu hồi nợ, Thông tư 18-2019 của NH Nhà nước đã cho phép bán nợ, trong điều 10A khoản 10 có nói rất rõ được quyền bán nợ nhưng đơn vị mua nợ phải là đơn vị hoạt động hợp pháp. Thứ 2, Thông tư 18 nói rõ bên mua nợ phải thực hiện đúng hợp đồng. Năm 2019, đã cho mua bán nợ nhưng không phổ biến.

Còn 1 việc nữa là những cá nhân quảng cáo đầy trên các cột điện, tại sao chúng ta không dẹp tình trạng này? Vì để dán những quảng cáo cho vay nhan nhãn như vậy rất tội cho người tiêu dùng. 

Chúng ta cải cách thủ tục hành chính rất nhiều mặt, làm sao để tiếp cận dễ dàng hơn. Mỗi ngân hàng, công ty tài chính đều có quy định nội bộ của mình, tôi nghĩ rằng việc giảm tiền lãi công bố cho người mượn nợ biết để hạn chế nhũng nhiễu. 

Tôi rất mừng về 8 giải pháp của ngân hàng nhà nước ở TP HCM, rất mong NH nhà nước chi nhánh TP HCM kiến nghị NH nhà nước có những điều chỉnh kịp thời sau 4 năm thực hiện Thông tư 18 và sau 7 năm thực hiên Thông tư 43.

Làm sao để tránh tín dụng đen?

Có không ít người vay không phân biệt được đâu là công ty tài chính, tài chính công nghệ (fintech) được cấp phép, đâu là tín dụng đen. Vừa rồi ông Nguyễn Hoàng Minh và các đại biểu trao đổi là hiện tượng tín dụng đen núp bóng rất nhiều. 

Thạc sỹ, Luật sư Phạm Văn Đức - Công ty Luật TNHH MTV Đức & Phạm

Ngoài 8 giải pháp, tuyên truyền phổ biến người dân nhận biết đâu là công ty tài chính chính thống, đâu là công ty trá hình, theo ông Minh, công ty tài chính chính thống được sự quản lý, cấp phép hoạt động của ngân hàng nhà nước theo luật các tổ chức tín dụng. 

Theo Ngân hàng Nhà nước, hiện chỉ có 16 công ty tài chính được cấp phép chính thức. Để phân biệt chính thức, người dân cần tìm hiểu thông tin chính thức trên website để xem họ có được cấp phép không. 

Thứ 2, cho vay là 1 trong các nghiệp vụ chính thống của các tổ chức tín dụng được điều chỉnh bởi luật, do đó các công ty tài chính khi cho vay phải có hợp đồng cho vay, công khai minh bạch về lãi suất và các phương thức thu hồi nợ, xử lý tài sản bảo đảm nếu có...

Hiện nay, các công ty tài chính chính thức hoạt động rất bài bản, công khai theo pháp luật. Các công ty núp bóng mập mờ về hợp đồng, lãi suất (lãi suất thấp nhưng thu phí cao dẫn đến lãi suất thực rất cao để các khách vay tín dụng tiêu dùng là đối tượng người trẻ, hộ gia đình nghèo sập bẫy). 

Do đó, khi khách hàng tìm đến các công ty tài chính để vay tiêu dùng, điều đầu tiên khách hàng nên kiểm tra thông tin về các tổ chức tín dụng cho vay, gói vay có đúng luật không để nhận diện đâu là công ty tài chính chính thức, đâu là công ty tài chính trá hình.

Về khuyến cáo người vay làm sao hạn chế tín dụng đen, ở góc độ luật sư, tôi cho rằng đầu tiên khách hàng vay cần phải tìm hiểu thông tin đối với công ty tài chính cho vay của mình là công ty nào, có được phép hoạt động hay không. Luật quy định hợp đồng vay là hợp đồng bằng văn bản, trong hợp đồng thể hiện rõ lãi suất, phương thức xử lý nợ... Công ty núp bóng trá hình đều né quy định, không ký hợp đồng chính thức. 

Ai đi vay cũng muốn trả được nợ!

Tuyên truyền sử dụng tài chính một cách thông minh, linh hoạt, thời gian qua tổ chức công đoàn đã thực hiện. Còn việc làm sao người lao động tiếp cận được các nguồn vay này nhiều hơn, thiết thực hơn, cần tạo điều kiện cho các đơn vị tài chính hỗ trợ người lao động. 

Bà Nguyễn Hoàng Bảo Trân, Đại biểu Quốc hội, Phó chủ tịch LĐLĐ tỉnh Bình Dương

Tổ chức công đoàn có thuận lợi là các công đoàn cơ sở, chúng tôi bảo đảm sẽ phối hợp với đơn vị tài chính là bảo đảm trên 80% khách hàng an toàn cho đơn vị cho vay. Chúng tôi cung cấp danh sách người lao động khó khăn, có nhu cầu vay vốn, tới từng hộ ở trọ xem nhu cầu thật sự của họ và đề xuất, từ đó đề xuất khách hàng cho các công ty tài chính.

Vừa qua, có một số vấn đề không hay trên thị trường tài chính tiêu dùng cũng ảnh hưởng đến tâm lý người vay. 

Về gói 120.000 tỉ đồng hỗ trợ cho vay mua nhà ở xã hội, thực tế người lao động chưa tiếp cận được gói này. Gói hỗ trợ thì lãi suất phải thật sự hỗ trợ, các đơn vị, ngân hàng nên cân đối các hình thức, lãi suất, để mang đúng chủ trương của chính sách là hỗ trợ cho người lao động trong lúc khó khăn nhằm thu hẹp khoảng cách chênh lệch của người lao động trong xã hội. 

Không một ai nghĩ rằng vay tiêu dùng xong thành nợ xấu, ai vay cũng đều mong muốn trả được nợ. Nếu lãi suất quá cao hoặc các hình thức vay quá khó khăn thì người lao động không tiếp cận hoặc vay rồi không trả nổi mới chuyển sang chiều hướng xấu. Do đó, hãy nhìn người lao động với cái nhìn hỗ trợ và để cùng thúc đẩy thị trường tài chính tiêu dùng phát triển bền vững.

Trả lời câu hỏi của bạn đọc, đề xuất bổ sung quy định về thị trường cho vay tiêu dùng phát triển ổn định, lành mạnh và quan trọng là người có nhu cầu vay vốn như công nhân, người lao động tiếp cận được, trong kỳ họp này, tôi sẽ tiếp tục đưa ra nghị trường. 

Trong kỳ họp thứ III, Quốc hội khóa XV vừa rồi, khi dịch COVID-19 vừa qua và nhu cầu vay rất khó khăn, tôi cũng từng chất vấn Thống đốc NHNN Việt Nam và được cho biết có nhiều chỉ đạo cho các NH thương mại cho vay hỗ trợ người lao động và doanh nghiệp.

Những nội dung nào thiết thực với người lao động, chúng tôi đều trao đổi với nghị trường, để có ủng hộ chung cao nhất. Mong bạn đọc, cử tri tiếp tục theo dõi và đồng hành cùng với chúng tôi.

"Vay văn minh, trả văn minh"

CEP là tổ chức tài chính vi mô phi lợi nhuận thuộc sở hữu của Tổ chức Công đoàn, được lập từ 1991. Hiện CEP đang tập trung hỗ trợ cho 391.550 hộ gia đình công nhân, lao động nghèo, người có thu nhập thấp thông qua việc cung cấp các dịch vụ tài chính, phi tài chính một cách thiết thực và hiệu quả.

Ông Hoàng Văn Thành - Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổ chức Tài chính vi mô CEP

Hiện nay nhu cầu về vốn của người dân là rất lớn, các nguồn vay cũng rất đa dạng, từ chính thức đến bán chính thức và phi chính thức, đặc biệt có cả nguồn cho vay "không văn minh" là tín dụng đen. Đối với công nhân lao động có thu nhập thấp, khi tiếp cận các nguồn vốn lãi cao, gánh nặng nợ quá lớn dễ dẫn đến mất khả năng trả nợ, và lập tức các biện pháp đòi nợ "không văn minh" xuất hiện.

Tôi rất đồng tình với cách đặt vấn đề của ban tổ chức, để hình thành thói quen "vay văn minh, trả văn minh", việc tuyên truyền, thông tin đầy đủ, hỗ trợ kiến thức tài chính cho người vay là rất cần thiết. Nhất là những thông tin về lãi suất, hợp đồng tín dụng, cho vay…

Vì vậy, trên cơ sở định hướng của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam và Liên đoàn lao động TP HCM, chúng tôi đã đẩy mạnh phối hợp với các cấp công đoàn để tuyên truyền về các biện pháp phòng chống tín dụng đen; thiết kết các clip ngắn gọn, sinh động hướng dẫn phòng chống tín dụng đen, hỗ trợ kiến thức tài chính và giới thiệu về hoạt động của CEP để truyền tải đến công nhân, người lao động trên các nền tảng ký thuật số. 

Trong tình trạng rất "nóng" của tín đụng đen hiện nay, trong tháng 2-2023, chúng tôi đã tổ chức rất thành công Hội thảo về phòng chống tín dụng đen với sự tham gia của Lãnh đạo Tổng Liên đoàn, Liên đoàn lao động TP HCM và lãnh đạo công đoàn của 22 tỉnh thành có hoạt động CEP và các chương trình tài chính vi mô công đoàn, trong đó có cả đại biểu là công nhân từng là nạn nhân của tín dụng đen để thống nhất chương trình phối hợp hành động về phòng chống tín dụng đen trong giai đoạn 2023-2028.

Đề án nhằm thực hiện chủ trương của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về phát triển và mở rộng hoạt động tài chính vi mô của tổ chức Công đoàn trở thành điểm tựa tài chính tin cậy, giúp công nhân lao động nghèo, chú trọng công nhân trực tiếp sản xuất có cơ hội tự tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống, chủ động phòng tránh nạn "tín dụng đen". 

Thông qua đề án, nâng cao vai trò và uy tín của tổ chức Công đoàn trong việc chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của công nhân lao động, tăng số lượng công nhân tham gia tổ chức Công đoàn, xây dựng Công đoàn Việt Nam vững mạnh. 

Nhưng chỉ dùng lại ở tuyên truyền, vận động, thông tin đầy đủ, hỗ trợ kiến thức tài chính cho người vay là chưa đủ, mà phải có giải pháp tài chính, đáp ứng kịp thời, tiện dụng nhu cầu vốn giá rẻ, an toàn cho công nhân, người lao động. Đây là giải pháp hữu hiệu nhất để đẩy lùi tín dụng đen. 

Chúng tôi đã lên kế hoạch và cam kết trong thời gian từ năm 2023 đến năm 2028, đề án đặt mục tiêu hỗ trợ 1,4 triệu lượt công nhân, hộ gia đình công nhân được hỗ trợ vốn vay từ CEP với tổng doanh số cho vay 50.059 tỉ đồng; 194.770 lượt công nhân được thụ hưởng các hoạt động phát triển cộng đồng CEP với tổng kinh phí 60 tỉ đồng; 63.000 lượt công nhân tham gia các hoạt động phòng chống "tín dụng đen" và 76.200 công nhân được tư vấn tài chính cá nhân do CEP tổ chức.

Với mục tiêu cụ thể này, chúng tôi mong muốn góp phần tích cực cùng Tổ chức Công Đoàn và các cấp, các ngành phòng chống tín dụng đen hiệu quả, góp phần thực hiện chiến lược tài chính toàn diện và giảm nghèo bền vững của quốc gia.

Cần có sàn giao dịch nợ vay tiêu dùng

Việt Nam hiện nay đã có thị trường mua bán nợ DN do Công ty quản lý tài sản (VAMC) quản lý và có sàn mua bán nợ riêng. Còn đối với các món vay tiêu dùng vẫn chưa có sàn giao dịch mua bán nợ. Vì vậy, tôi kiến nghị Ngân hàng Nhà nước nên có định hướng mở sàn giao dịch nợ vay tiêu dùng.

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu phát biểu trực tuyến

Vấn đề là làm sao có công ty trung gian có thể đóng gói các gói vay nhỏ từ 1 hoặc nhiều ngân hàng để đưa lên sàn. Làm sao cho việc chuyển nhượng tài sản thế chấp được thuận lợi, dễ dàng hơn. 

Một vấn đề quan trọng nữa là giáo dục tài chính cho tất cả mọi người. NH Nhà nước có chương trình đồng tiền thông minh nhưng chương trình còn giới hạn. Vì vậy, nên có chương trình giáo dục tài chính đại trà, cung cấp kiến thức cơ bản về tài chính cho mọi người dân hiểu tại sao phải mở tài khoản ở ngân hàng, tín dụng đen là gì, vì sao cần có tài sản thế chấp khi vay vốn... 

Tín dụng tiêu dùng là vấn đề xảy ra với tất cả mọi người cho vay, đi vay, thi hành luật pháp... có quá nhiều vấn đề nên cần có chương trình giáo dục cơ bản, đại trà. 

Cần giám sát cả người đi vay

Ông Ngô Xuân Duy - Giám đốc Pháp Chế, Công ty Mua bán nợ Việt Nam quốc tế

Chúng tôi đang thiếu khung pháp lý vì các Thông tư 43, Thông tư 18 của NH Nhà nước điều chỉnh trực tiếp tới các công ty tài chính tín dụng, còn các công ty mua bán nợ thì chưa có.

Do đó, chúng tôi kiến nghị cần có khung pháp lý rõ ràng hơn, và có thể điều chỉnh các công ty mua bán nợ không chỉ có tổ chức tín dụng. Ví dụ, chúng tôi khá phân vân việc gọi điện nhắc nợ như thế nào là đúng?

Chúng tôi cũng khởi kiện tại tòa án đối với khách hàng chây ỳ trả nợ nhưng trong quá trình làm việc cũng khó khăn. Vì góc nhìn của cơ quan tố tụng chưa có cái nhìn có thiện cảm đối với phân khúc này, các công ty mua bán nợ phải giải trình khá nhiều dù họ khởi kiện theo đúng quy định. 

Hơn nữa, thời gian tiến hành tố tụng khá dài, từ 9 tháng đến 1 năm với vụ án thông thường. Và với hàng ngàn hồ sơ thì việc này khá khó khăn. Do đó, cần cơ chế phù hợp hơn đối với hoạt động thu hồi nợ. Đây là vấn đề của các nhà làm luật nhưng xuất phát từ những khó khăn thực tế hiện nay, rất cần những biện pháp xử lý.

Như Luật sư Phạm Văn Đức đề cập ở trên, một số khách hàng dùng giấy tờ giả để vay, hành vi này có thể vi phạm về lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Do đó, cần cả ý thức trách nhiệm của khách hàng trong quá trình vay nhằm giúp thị trường minh bạch, rõ ràng hơn, và hạn chế thấp nhất hành vi lừa đảo.

Từ góc nhìn hiện nay, cơ quan quản lý kiểm soát tín dụng đen chặt chẽ nhưng cũng cần giám sát người vay có trách nhiệm. Cần minh bạch, rõ ràng từ 2 phía để thúc đẩy tài chính tiêu dùng phát triển. 

Người đi vay nên làm gì?

Người đi vay tín dụng tiêu dùng cần phải biết rõ công ty tài chính, ngân hàng cho mình vay, cần tìm hiểu những quy định và có hợp đồng cụ thể. Bên cho vay có nghĩa vụ cung cấp dự thảo vay cho người vay nghiên cứu, nếu sử dụng hợp đồng mẫu thì phải niêm yết tại văn phòng, chi nhánh giao dịch để người vay tham khảo. 

Luật sư Trương Thị Hòa

Ngoài ra, người đi vay cần quan tâm lãi suất và phương thức tính lãi suất của đơn vị cho vay, các khoản phí cụ thể. Đặc biệt, còn phải xem phương thức đốc thúc, thu hồi và xử lý nợ.

Hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước nêu rõ công ty tài chính, bên cho vay phải giải thích cho người vay những điều khoản hợp đồng, cung cấp hợp đồng cho người vay. Theo quy định, lãi suất cho vay tiêu dùng tối đa 20% nhưng nếu trong trường hợp bên cho vay tính lãi suất quá cao (60%-70%), bên đi vay có quyền yêu cầu được giải thích rõ ràng.

Với việc thu hồi nợ, nếu bên cho vay đốc thúc thu hồi nợ không đúng quy định, vi phạm pháp luật, người đi vay có thể trình báo các cơ quan có thẩm quyền là Ngân hàng nhà nước chi nhánh địa phương, cơ quan công an. 

Một trong những biện pháp quan trọng sắp đến của ngành NH là phối hợp với cơ quan công an TP HCM để không để xảy ra các vấn đề tiêu cực trong tín dụng tiêu dùng. 

Sắp tới sẽ có chương trình tuyên truyền sâu rộng hơn về tín dụng tiêu dùng, toạ đàm của Báo Người Lao Động hôm nay là rất cần thiết để thực hiện việc tuyên truyền này. 

Tôi đánh giá rất cao chủ đề tọa đàm hôm nay của Báo Người Lao Động. Thời gian gần đây, các phương tiện truyền thông đại chúng đưa nhiều tin bài về cho vay tiêu dùng – gặp nhiều khó khăn, nhất là các công ty cho vay hợp pháp. Hy vọng sau tọa đàm này, thị trường cho vay tiêu dùng hợp pháp phát triển tích cực như mong đợi.

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Trưởng đại diện Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tại TP HCM

Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tại TP HCM vừa nhận được báo cáo của 10/12 hội viên. Qua tổng hợp các báo cáo thực trạng hoạt động, chúng tôi nhận thấy các hội viên đã thực hiện và tuân thủ khá đúng về lĩnh vực cho vay tiêu dùng. 

Các quy định hiện tại gồm Thông tư 43 và Thông tư 18 ban hành (quy định chi tiết về quy trình cho vay, lãi suất, văn hóa thu hồi nợ,…) các công ty thực hiện khá nghiêm tục.

Tuy nhiên, 7/10 công ty tài chính báo cáo đã bị cơ quan chức năng kiểm tra, hiện chưa có kết luận. Cả nước hiện có 16 công ty được Ngân hàng nhà nước cấp phép trong khi các app không được cấp phép rất nhiều gây ảnh hưởng những công ty chính thống khiến họ bị đánh đồng, bị ngộ nhận, bị ảnh hưởng thương hiệu. Thậm chí, công ty tài chính tiêu dùng hợp pháp, được cấp phép quản lý đang bị đánh đồng với tín dụng đen.

Hoạt động cho vay và thu hồi nợ quý I tăng trưởng thấp, có công ty tài chính sụt giảm cả cho vay và thu hồi nợ. Giai đoạn 2016-2022, các công ty tài chính phát triển rất tốt, tăng trưởng19-20%, chiếm 14-15% tổng dư nợ chung, cao hơn tăng trưởng chung nhưng quý I/2023 ngược lại.

Khó khăn tiếp theo là đội ngũ chính thống nghỉ việc nhiều, khó tuyển dụng do rủi ro nghề nghiệp, định kiến xã hội. Do khách hàng vay tiêu dùng dưới chuẩn, chây ì trả nợ, khi nhân viên tài chính nhắc, họ còn đe dọa ngược lại. 

Để thị trường cho vay tiêu dùng tăng trưởng trở lại, hạn chế tín dụng đen, chúng tôi đề xuất ngoài những giải pháp của NH Nhà nước chi nhánh TP HCM đã đề cập, cần tăng cường giải pháp tuyên truyền tránh để khách hàng gây ngộ nhận công ty tài chính tiêu dùng hợp pháp và công ty trái pháp luật.

Theo đó, Ngân hàng Nhà nước cần công bố danh sách các doanh nghiệp tín dụng tiêu dùng được cấp phép, có quản lý cần được công bố để người dân có nhìn nhận tốt hơn. Cần truyền thông thêm nghĩa vụ người đi vay, rủi ro trả nợ không đúng hạn, người dân có niềm tin hơn.

Các công ty tài chính nên tiếp tục quảng bá hình ảnh – công ty chính thống hợp pháp. Đồng thời, cần đưa ra nhiều sản phẩm phong phú, hữu ích cho khách hàng. Cho công nhân KCX-CN, vay trả góp, mở rộng mạng lưới, góp phần vùng sâu xa.  Đặc biệt, phải cải tiến văn hóa thu hồi nợ.

Với Hiệp hội, chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi diễn biến cho vay tiêu dùng để có kiến nghị phù hợp, tăng cường đào tạo cán bộ, tổ chức hội thảo, tìm kiếm giải pháp tốt cho thị trường tài chính tiêu dùng trong thời gian tới.

Cuối cùng, chúng tôi xin đăng ký làm việc với Công an TP HCM xung quanh hoạt động tín dụng tiêu dùng.

Giải pháp phát triển tín dụng tiêu dùng an toàn

Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM

Chúng tôi có cách nhìn tổng quan, để phát triển thị trường tín dụng an toàn, tích cực, hiệu quả, vừa phòng và chống tín dụng đen cần tập trung vào các vấn đề sau: 

Đầu tiên là công tác tuyên truyền để người dân nhận thức đúng về tín dụng đen để không rơi vào vòng xoáy này. Cụ thể, nên tuyên truyền trực tiếp về kênh phường, xã, công nhân, nhóm dân phố. Ngân hàng chính sách xã hội đang làm rất tốt chuyện này. 

Thứ 2, hầu hết công nhân, người lao động làm việc trong giờ hành chính; các tổ chức cho vay như công ty tài chính, ngân hàng cũng làm việc trong giờ hành chính nên công nhân, người lao động gặp hạn chế trong tiếp cận các tổ chức tín dụng chính quy. Trong khi đó, các app cho vay không chính quy thì rất dễ tiếp cận, thủ tục vay vốn cũng rất dễ dàng. Do vậy, làm sao giải quyết được sự lệch pha này. 

Thứ 3, về nắm bắt thông tin, UBND các quận huyện, TP Thủ Đức nên nắm bắt thông tin những app cho vay không chính thống, không rõ ràng hoạt động trên địa bàn để phối hợp với cơ quan công an có giải pháp xử lý. 

Thứ 4, về chính sách chỉ đạo, NHNN và UBND TP HCM tiếp tục quan tâm, có các chương trình chủ trương, chính sách đặc biệt ngân hàng chính sách xã hội thiết kế các gói cho công nhân lao động. Vừa rồi gói 120.000 tỉ đồng đang triển khai ở 4 ngân hàng thương mại Nhà nước với lãi suất 8,7% đối với vay đầu tư nhà ở xã hội, nếu cá nhân người vay là 8,2%. 

Về giải pháp đối với các tổ chức tín dụng, bên cạnh những gói tín dụng chung 120.000 tỉ đồng, các NH thương mại cần có các gói tín dụng kịp thời để đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân. Ngân hàng chính sách xã hội cũng nên có chương trình cho vay thí điểm, người lao động, công nhân…

Ngoài ra, các tổ chức tín dụng vừa phát triển công nghệ, thủ tục để mọi tầng lớp dân cư tiếp cận được. Về thu hồi nợ, các NH thương mại cần tuân thủ hướng dẫn của NH Nhà nước tại Thông tư 43 và Thông tư 39 về thu hồi nợ, xác định như thế nào là đe dọa… Các NHTM cũng có quy định, hướng dẫn cụ thể và quan trọng là từng NH thương mại, công ty tài chính phải quan tâm, hướng dẫn nhân viên của mình, đồng thời phải phối hợp với các cơ quan, ban ngành để tránh cho vay nặng lãi.

Đối với Công an TP HCM, vừa rồi, UBND TP HCM giao NH Nhà nước chi nhánh TP HCM phối hợp với Công an TP HCM phòng chống tín dụng đen, và có văn bản kiến nghị TP. 

Theo đó, Công an TP cần tiếp tục tăng cường kiểm tra, liên ngành các công ty tài chính, tiệm cầm đồ, công ty đòi nợ trái luật… cũng như thường xuyên rà soát, thông tin các phương thức, thủ đoạn cho vay nặng lãi, rà soát các app, các công ty thu hồi nợ không đúng quy định.

NH Nhà nước chi nhanh TP HCM cũng đã phối hợp, làm việc với Công an TP nhằm xác định đối tượng nghi ngờ và làm không đúng quy định, ảnh hưởng đến thị trường tín dụng tiêu dùng.

Đối với Sở Kế hoạch và Đầu tư và Sở Tư pháp TP HCM, chúng tôi có kiến nghị tính pháp lý, tính chất hoạt động về hoạt động của các công ty mua bán nợ, công ty thu hồi nợ. 

Thực tế, ông Nguyễn Trí Hiếu cũng đặt vấn đề có chuyển cho các công ty đòi nợ thuê, mà tổ chức tín dụng ký hợp đồng với bên thứ 3 nhưng có tổ chức tín dụng ký hoặc không nhưng quan trọng nhất là ký thì phải kiểm soát được bên thứ 3 đó làm như thế nào, có hành xử đúng quy định không, hành xử khủng bố người dân thì vi phạm…

Đối với NHNN TP HCM luôn theo dõi hoạt động tiêu dùng để phát triển lành mạnh.

Cho vay không đòi được là trách nhiệm công ty tài chính

TP HCM đang trong đợt cao điểm trấn áp các công ty đòi nợ trái luật. Mới sáng nay, Công an Bình Thạnh vừa xử lý tiếp 6 công ty đòi nợ trái luật.

Thời gian qua có tình trạng tín dụng đen, lôi kéo sinh viên, người nghèo thiếu hiểu biết kêu gọi cho vay lãi suất 0% nhưng thực chất lãi suất rất cao, nảy sinh vấn đề lên mạng lập nhóm vay tiền rồi xù nợ.

Dưới góc độ luật sư, tư vấn cho nhiều trường hợp, tôi xin chia sẻ về vấn đề này như sau.

Thứ nhất, các công ty tài chính đã đúng luật chưa? Tín dụng đen cho vay quá dễ dàng, chỉ cần CCCD, hậu quả là người vay bỏ trốn không trả nợ.

Khi người vay cung cấp hồ sơ đúng luật, công ty đã thẩm định – có cho vay hay không là quyền của công ty tài chính, khi đã cho vay thì không đòi được là trách nhiệm công ty tài chính.

Trường hợp người đi vay sử dụng giấy tờ giả, gian dối để vay được là vi phạm về pháp luật hình sự.

Thời gian qua có tình trạng cho vay quá dễ dãi nên khó đòi nợ. Do vậy, các tổ chức tài chính cần nâng cao nghiệp vụ thẩm định người vay. Điều kiện đầu tiên là tài sản bảo đảm và dòng tiền của người đi vay nhằm bảo đảm nghĩa vụ trả nợ.

Làm sao thu hồi nợ cho đúng luật?

Tín dụng tiêu dùng góp phần phát triển nền kinh tế, đây là giải pháp để đấu tranh, hạn chế tín dụng đen. Như ý kiến của Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương, quyền tiếp cận tài chính tiêu dùng của người yếu thế trong xã hội là rất cần thiết, cần tạo điều kiện cho họ được tiếp cận tài chính. Thực tế, trong xã hội đang có khoảng cách giữa người có thu nhập cao và thu nhập thấp, và tín dụng tiêu dùng nhằm góp phần thu hẹp khoảng cách này. 

Luật sư Trương Thị Hòa; Đoàn Luật sư TP HCM:

Tín dụng tiêu dùng phải phát triển, cho vay phải đi đôi với thu hồi nợ. Đây là vấn đề chúng ta phải quan tâm. Vậy, làm sao thu hồi nợ đúng luật? Trước tiên, muốn thu hồi nợ đúng luật phải có quy định pháp luật đầy đủ. NH Nhà nước đã có rất nhiều văn bản thông tư liên quan đến hoạt động, quy định của pháp luật và phải được thực hiện, kiểm tra, giám sát. 

Đòi hỏi pháp luật là có nhưng quan trọng là con người thực hiện. Trong pháp luật của nhà nước cũng có quy định rất rõ ràng về đạo đức con người thu hồi nợ.

Nợ khó đòi, tâm lý làm sao đòi được nợ, cần có nghiệp vụ bài bản và chuyên nghiệp. Kỹ năng thu hồi nợ, tôi nghe Eximbank nhắc tới nhưng chưa nói cách thức thu hồi nợ thế nào. Tôi cho rằng kỹ năng đó rất quan trọng. Thực tế, NH Nhà nước đã có các thông tư 43, 39 quy định rất rõ ràng về vấn đề đốc thúc thu hồi nợ, không được gọi trước 21 giờ, không gọi quá 5 lần trong 1 ngày… 

Còn đòi nợ thế nào là vi phạm pháp luật, cao nhất là vi phạm pháp luật hình sự? Điều 170 của Bộ Luật Hình sự quy định cưỡng đoạt tài sản để chiếm lấy tiền trả nợ, là tôi cưỡng đoạt tài sản. Trong văn bản của NHNN quy định không được đe dọa khi thu hồi nợ, vậy thế nào là đe đọa là vấn đề được quan tâm?   

Về kiến nghị quan tâm lãi suất, vấn đề lãi suất hiện nay được quy định tại Điều 468 của Bộ Luật Hình sự là 20%/năm, nhưng phương thức tính lãi suất mới quan trọng. Lãi suất 20% nhưng tính phí theo thực tế thì phải tính theo dư nợ giảm dần chứ không phải dư nợ ban đầu. 

Làm sao giúp cho người vay trong quy định có ghi rõ là giám sát, tuyên truyền, phổ biến để khách hàng hiểu. Do đó, phải phối hợp để có nhiều phương thức thu hồi nợ, nhưng không được dùng nhiều phương thức trái luật. Việc công ty tài chính bán nợ cho 1 công ty khác thì phải bảo đảm đơn vị đòi nợ đó phải có người đòi nợ chuyên nghiệp, có năng lực, đạo đức…

Tôi kiến nghị Báo Người Lao Động tiếp tục theo sát chủ đề này bởi tín dụng tiêu dùng ngày càng phát triển, ở công ty tài chính, ngân hàng thương mại, cầm đồ cũng là một loại tín dụng tiêu dùng… cần cố gắng tuyên truyền và khách hàng có thể tiếp cận được vốn đúng quy định, đúng luật. 

Cần lãi suất vay hợp lý hơn cho công nhân

Đứng ở góc độ công đoàn, chúng tôi cảm ơn các tổ chức tài chính đã có nhiều cuộc tiếp xúc, ký kết với tổ chức công đoàn để hỗ trợ cho công nhân vay vốn. 

Bà Nguyễn Hoàng Bảo Trân, Đại biểu Quốc hội, Phó chủ tịch LĐLĐ tỉnh Bình Dương

Nhu cầu vay tiêu dùng của công nhân hiện nay rất lớn do tất cả người lao động đang gặp khó khăn. Có 2 đối tượng vay, gồm thanh niên có nhu cầu vay cho mục đích tiêu dùng cá nhân và người có gia đình vay để kịp thời giải quyết những vấn đề khó khăn bất trắc trong cuộc sống. 

Đối tượng thứ nhất, họ là những người có thu nhập thấp, vay nhiều kiểu dẫn đến mất khả năng chi trả và bị tín dụng đen đòi nợ. Với nhóm đối tượng thứ 2 là những người có nhu cầu thật sự, vay để giải quyết các vấn đề cấp bách chứ chưa đủ khả năng để vay mua nhà. 

Về lãi suất vay, chúng tôi đề xuất các tổ chức tín dụng có khảo sát các đối tượng công nhân và thiết kế lãi suất phù hợp hơn. Hiện nay công nhân lao động thu nhập thấp đang phải trả lãi suất cao, dẫn đến nhiều người chưa thật sự tiếp cận được nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng.

Chủ đề tọa đàm của Báo Người Lao Động hôm nay rất thiết thực trong giai đoạn hiện nay đối với chúng tôi, những người phụ trách Công đoàn. Công đoàn các KCX-KCN TP HCM có 17 KCX-KCN với gần 300.000 công nhân.

Bà Vũ Thế Vân, Chủ tịch Công đoàn các KCX-KCN TP HCM (Hepza)

Đa phần là người dân nhập cư, hơn 70% phải ở trọ. Trải qua qua 2 năm dịch COVID-19, khó khăn chung cả nước, công nhân càng khó. Giai đoạn hiện nay, DN giãn đơn hàng, thu hẹp sản xuất, công nhân càng khó hơn. Đặc thù công nhân lương 5,5-15 triệu/tháng nhưng phải trả tiền nhà trọ, trả tiền học, nhà trẻ cho con. Do đó, công nhân rất cần các khoản để trang trải cuộc sống.

Chúng tôi rất trân trọng Tổ chức Tài chính vi mô CEP đã đồng hành với 12 chi nhánh tại 17 KCX-KCN cho công nhân vay với lãi suất vay ưu đãi, thủ tục đơn giản.

Tuy nhiên, chỉ đáp ứng ở mức độ nhất định. Hiện tại mới có 170.000 công nhân vay tại quỹ CEP, với dư nợ 250 tỉ đồng. Chúng tôi biết đó là nỗ lực lớn của quỹ CEP.

Hội nghị hôm nay chúng tôi mong muốn đồng hành cùng các tổ chức tài chính, làm sao để công nhân dễ dàng tiếp cận vay tiêu dùng với lãi suất hợp lý nhằm ổn định cuộc sống. Bởi lẽ họ có đặc điểm khó khăn tiếp xúc bên ngoài khi đi làm từ thứ 2 đến thứ 7, chủ nhật mới nghỉ.

Chúng tôi đã có nỗ lực liên kết với 1 công ty để ứng lương linh hoạt cho công nhân, hợp tác với công ty Movi – mua hàng trả góp lãi suất 0% - hỗ trợ giai đoạn khó khăn cho công nhân.

Cần xem xét lại quy định đòi nợ

Chúng ta biết rằng tiêu dùng chiếm tỉ trọng rất lớn trong GDP Việt Nam, khoảng 7%. Tín dụng tiêu dùng là 1 trong những công cụ để người tiêu dùng có thể sử dụng để tiêu dùng. Ngoài ra, tín dụng tiêu dùng cũng chiếm tỉ trọng lớn trong tổng dư nợ tín dụng quốc gia với khoảng 20% tổng dư nợ. 

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu phát biểu qua màn hình trực tuyến

Với vị trí quan trọng như thế, tiêu dùng và tín dụng tiêu dùng là động lực tăng trưởng quốc gia. Tiêu dùng trở thành 1 vấn đề mà chúng ta cần tăng cường. Các tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách xã hội, quỹ tín dụng... là thành phần chính trong cho vay tiêu dùng; bên cạnh đó là hệ thống tiệm cầm đồ, tín dụng đen... Các tổ chức tín dụng chính thức hay không chính thức trở thành hệ thống cung cấp tín dụng cho toàn xã hội.

Trong bối cảnh nhiều người mất việc, cần tiền phải đi vay để tiêu dùng, mua sắm. Vấn đề đặt ra lãi suất tín dụng tiêu dùng dù thuộc tổ chức tín dụng chính thức hay kênh không chính thức đều rất cao. Việt Nam có quy định lãi suất trên 20% được xem là lãi suất không hợp pháp. Tuy nhiên, thực tế không ai bị truy tố vì cho vay lãi suất cao hơn 20%.

Luật thì có nhưng việc áp dụng luật chưa chặt chẽ, vì vậy lãi suất tín dụng có thể lên tới 20%-30%; các tiệm cầm đồ, tín dụng đen còn tính lãi cao hơn rất nhiều, có thể lên đến vài trăm%. 

Hiện nay, chưa có biện pháp, kế hoạch nào để kiểm soát vấn đề lãi suất. Bên cạnh đó, rất nhiều tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính áp dụng lãi và phí cộng lại rất cao. Có loại lãi suất niêm yết trên giấy tờ, còn loại lãi suất cộng thêm tất cả các loại phí thì là lãi suất thật, có thể lên đến vài trăm %. Đâu có vẫn còn hiện tượng đi vay còn kèm theo hợp đồng bảo hiểm. Cá nhân, chủ doanh nghiệp đi vay buộc phải mua thêm bảo hiểm. Có những ngân hàng yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm không gắn liền với tín dụng. Tiệm cầm đồ cũng yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm.

Về thu hồi nợ, đây là vấn đề nhiều người rất quan tâm. Cách đây nhiều năm, Ngân hàng Nhà nước không cho các tổ chức tín dụng dùng các công ty thu hồi nợ bên ngoài để hỗ trợ đòi nợ. Tôi phản đối vấn đề đó và cho rằng Ngân hàng Nhà nước nên xem xét lại quy định này. Lý do là các công ty thu hồi nợ có chuyên môn, thu hồi nợ chuyên nghiệp trong khi nhân viên không được đào tạo bàn bản về thu hồi nợ. 

Một thực tế hiện nay là tín dụng đen đang hoành hành. Kinh tế suy giảm, ngân hàng không cho vay nên người dân, DN phải tìm kiếm nguồn vay từ tín dụng đen. Nhiều trường hợp vướng vào tín dụng đen không thoát ra được.

Tôi nghĩ rằng buổi toạ đàm ngày hôm nay của Báo Người Lao Động rất quan trọng. Bên cạnh vấn đề pháp lý cần bàn các tổ chức tín dụng đang gặp vấn đề gì, tạo ra vấn đề gì để có hướng giải quyết. 

Theo xu hướng phát triển của thế giới, tín dụng tiêu dùng của Việt Nam phát triển thời gian qua. Một bộ phận là giới trẻ cũng tìm tới vay tiêu dùng ngày càng nhiều. Đây là thị trường mà các NH thương mại và công ty tài chính hướng đến. Eximbank cũng không ngừng đa dạng hóa các sản phẩm của mình, nhất là đối với khách hàng cá nhân.

Bà Văn Thái Bảo Nhi - Giám đốc cấp cao, phụ trách xử lý nợ, Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank)

 Tuy nhiên, giai đoạn hậu COVID-19, khách hàng doanh nghiệp gặp khó khăn, khách hàng cá nhân cũng vậy khi thu nhập giảm sút, nhiều người có tài sản cho thuê gặp khó khăn phải xoay sở… Xu hướng nợ quá hạn, nợ xấu tăng, và đây là thực tế mà các công ty tài chính, NH phải đối diện.

Trong COVID-19, chúng tôi đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ cho khách hàng cá nhân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, chúng tôi cũng đánh giá một số khách hàng có nguồn thu khó khả năng phục hồi nên khuyến khích khách hàng bán bớt tài sản, trả bớt nợ. 

Đối với một số khách hàng không có khả năng trả nợ, chúng tôi buộc phải có biện pháp mạnh hơn như khởi kiện ra tòa. Dù vậy, quan điểm của chúng tôi là thu hồi nợ đúng quy định pháp luật, làm tự thân và không thuê dịch vụ thu hồi nợ từ bên thứ 3 để xử lý. Và NH mong trong bất kỳ khó khăn nào, vẫn muốn đồng hành cùng khách hàng. 

Cám ơn Báo Người Lao Động đã tổ chức tọa đàm ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay. 

Ông Nguyễn Văn Dũng

Với góc độ là cơ quan quản lý trên địa bàn, Ngân hàng Nhà nước nhìn nhận thị trường tín dụng tiêu dùng ở TP HCM có nhiều đơn vị cùng tham gia từ NH thương mại, công ty tài chính và những khách hàng có nhu cầu vay vốn. Tín dụng tiêu dùng là hoạt động không thể thiếu trong đời sống hằng ngày nên các tổ chức tín dụng cũng rất quan tâm.

Đến nay, tổng dư nợ tiêu dùng của TP HCM đạt hơn 933.000 tỉ đồng trong đó khối các công ty tài chính khoảng 104.000 tỉ đồng. Nếu tính dân số khoảng 9,2 triệu người (thống kê vào năm 2021), bình quân một người dân tiếp cận khoảng 102 triệu đồng, xét về chi tiêu của đời sống xã hội thì con số này rất thiết thực. 

Tăng trưởng cho vay tiêu dùng cao trong những năm vừa qua. Bình quân mỗi năm, tăng trưởng cho vay tiêu dùng trên địa bàn đạt khoảng 36%. Nếu năm 2018, tổng dư nợ tín dụng cho vay tiêu dùng trên địa bàn TP HCM khoảng 500.000 tỉ đồng thì đến nay, đã lên tới khoảng 933.000 tỉ đồng. 

Năm 2022, cho vay tiêu dùng tăng 21,9% so với năm trước phù hợp với tình hình thực tiễn kinh tế của TP HCM. Đến cuối năm 2022, tỉ trọng dư nợ tín dụng trên toàn địa bàn 22% và tín dụng tiêu dùng khoảng 30% là nhu cầu lớn và thiết thực, nếu làm đúng sẽ có tích cực lan tỏa tới kinh tế. 

Hiện một số ngân hàng cũng phát triển cho vay tiêu dùng cá nhân phục vụ đời sống người dân, cho vay bán lẻ, kích cầu từ phía người tiêu dùng, kích cầu cho nền kinh tế, tăng trưởng, đầu tư. Một số ngân hàng cho vay kích cầu, tiêu dùng, đây là một ý nghĩa rất lớn từ tiêu dùng…

Cho vay tiêu dùng trung dài hạn trong tổng dư nợ chiếm tỉ lệ 86% trong tổng dư nợ. Xu hướng tiêu dùng, không phải dừng lại ở cho vay tiêu dùng ngắn hạn mà còn là trả nợ trong thời gian dài nên tỉ trọng cho vay trong dài hạn tích cực đời sống người dân, với thời hạn vay từ 10-15 năm. 

Điểm cuối cùng, nếu phân theo mục đích vay vốn tiêu dùng, thì vay vốn tiêu dùng, xây dựng, sửa chữa nhà ở chiếm tỉ trọng cao nhất hiện nay trong tổng mức cho vay tiêu dùng là 65%, cho thấy nhu cầu vay vốn trung dài hạn là rất nhiều và tích cực.