Tỏi Lý Sơn ở đâu nhiều thế?

Tỏi Lý Sơn vừa thu hoạch - Ảnh: T.T

Chỉ cần lựa những củ tỏi trắng, thậm chí hơi tím, củ nhỏ, dễ dàng nhận được câu trả lời của người bán "tỏi Lý Sơn đó".

Loạn tỏi Lý Sơn tại TP HCM

Đến chợ Bà Chiểu (Q.Bình Thạnh), hỏi mua tỏi ngon về để ăn, chủ một sạp mời gọi liền: "Chỗ chị không bán tỏi Trung Quốc, toàn tỏi Lý Sơn, rất thơm, không tin mua ăn thử lần sau ghé mua tiếp".

Tỏi Lý Sơn được chủ sạp này giới thiệu củ tương đối đều, nhỏ nhắn được rao 9.000 đồng/100gram, là gần 100.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, cũng tại chợ này và một số chợ khác giới thiệu tỏi Lý Sơn nhưng mức giá chỉ 60.000 đồng/kg.

Chúng tôi hỏi mua tỏi mồ côi (tỏi cô đơn) về ngâm thuốc chữa bệnh thì nhận được câu trả lời dè dặt: "Giá mắc nên tụi chị không dám bán, bán không được tỏi khô hao ký lắm. Nếu em muốn mua thì chị đặt giùm cho" - chị Liên, chủ một sạp chạp phô, cho biết.

Vào nhiều chợ nội thành, hỏi mua tỏi đều được các tiểu thương giới thiệu rất nhiệt tình tỏi Lý Sơn, mức giá dao động 60.000 - 100.000 đồng/kg.

Không chỉ tại TP HCM, ở nhiều địa phương khác, người bán tỏi cũng rao bán tỏi Lý Sơn. Ghi nhận trên thị trường từ ki ốt ngoài chợ đến cửa hàng, khách sạn, quán ăn tại TP Quảng Ngãi, chúng tôi nhận thấy trên quầy lưu niệm tỏi được ghi xuất xứ là tỏi Lý Sơn.

Thậm chí các hàng quán ven quốc lộ 1 cũng bày bán tỏi và được giới thiệu là tỏi có xuất xứ từ đảo Lý Sơn.

 Tỏi Lý Sơn được người dân đất đảo mang sản phẩm thô về nhà - Ảnh: Trần Mai

Thế nhưng ở các chợ đầu mối, tiểu thương cho hay thực tế tỏi Lý Sơn bán không mạnh, hàng rất ít, giá dao động từ 55.000 - 70.000 đồng/kg tùy loại.

Theo các tiểu thương, chỉ tỏi Trung Quốc chiếm số một về số lượng, hơn 50% lượng hàng tỏi được tiểu thương các chợ mua về là xuất xứ của Trung Quốc, ngoài ra là tỏi Hà Nội, tỏi Phan Rang, Nha Trang..., hiếm tỏi Lý Sơn. Mỗi loại một mức giá khác nhau rất đa dạng và cũng khó nhận biết.

Ông Võ Hoàng Anh, giám đốc marketing hệ thống Saigon Co.op, cho biết tỏi được lấy từ huyện đảo Lý Sơn, sản lượng tiêu thụ mỗi ngày 300-500kg trên toàn hệ thống.

Hiện tại đây chỉ bán hai loại tỏi Phan Rang và tỏi Lý Sơn, mức giá tỏi Lý Sơn đang bán tại siêu thị là 79.000 đồng/kg, ngoài ra còn có tỏi cô đơn mức giá 1 triệu đồng/kg nhưng nguồn hàng không đồng đều, giá mắc nên cũng không nhập về để bán.

Tỏi Lý Sơn không nhiều đến thế

Trao đổi với chúng tôi, bà Phạm Thị Hương - phó chủ tịch UBND huyện Lý Sơn - cho rằng hiện nay người dân Lý Sơn chỉ sản xuất một vụ tỏi mỗi năm, không thể có nhiều tỏi ngoài thị trường như hiện nay.

Ông Nguyễn Văn Lê - trưởng Phòng Kinh tế và hạ tầng nông thôn huyện đảo Lý Sơn, cho biết mỗi năm ở Lý Sơn có một vụ tỏi. Toàn huyện hiện có 325ha diện tích trồng tỏi, năng suất vụ tỏi 2015 là 7,9 tấn/ha thì sản lượng tỏi toàn huyện đảo khoảng 2.560 tấn tỏi tươi.

Để có một kg tỏi khô thì cần đến 1,4 kg tỏi tươi, như vậy sản lượng tỏi khô của đảo Lý Sơn chỉ có trên 1.800 tấn.

Mặt khác, một hecta tỏi chỉ cho 20-30 kg tỏi một tép (còn gọi là tỏi cô đơn, tỏi mồ côi) với giá bán hiện nay là từ 700 nghìn đồng/kg đến 1,4 triệu đồng/kg tùy vào chính vụ hai trái vụ.

Ông Lê nói thêm, hiện tỏi Lý Sơn đã được bán cho thương hiệu Vua tỏi Lý Sơn và thương lái để cung ứng ra thị trường. Ngoài ra còn bán cho du khách đến thăm đảo.

Mỗi khách ra đảo thường mua 1-2 kg tỏi, tính toán chưa đầy đủ trong 5 tháng đầu năm đảo Lý Sơn đón khoảng 35.000 du khách, sản lượng tỏi tiêu thụ bởi du khách tại đảo đã chiếm khoảng 50-70 tấn.

Vì thế, phần lớn tỏi được giới thiệu là tỏi Lý Sơn không phải là tỏi Lý Sơn. Thậm chí, đã có tình trạng nhiều thương lái mang tỏi đất liền ra Lý Sơn để... trộn chung. Tỏi từ đất liền được mang ra Lý Sơn để bán với giá rẻ sau đó được các thương lái mua đưa vào đất liền với giá cao.

Theo ông Nguyễn Văn Định, phó chủ tịch hội kinh doanh và chế biến hành tỏi Lý Sơn, tỏi chính hiệu Lý Sơn đang gặp khó khăn bởi tỏi mang nhãn Lý Sơn tràn lan ngoài thị trường. Ngoài ra, người dân còn “đau đầu” với tỏi mồ côi không biết lấy nguồn từ đâu nhưng được bày bán rất nhiều.

“Tôi là người trực tiếp thu mua tỏi mồ côi Lý Sơn để cung cấp cho các nước nhưng số lượng tỏi này hiện nay chỉ còn khoảng 3 tấn/ vụ. Không bao giờ có nhiều đến mức cung cấp bán khắp nơi như thế. Rõ ràng thương hiệu tỏi Lý Sơn đang bị đánh cắp và người tiêu dùng cũng bị lừa” - ông Định bức xúc.