Tội phạm nhắm vào ngân hàng

Tại hội nghị trực tuyến về bảo đảm an ninh, an toàn trong thanh toán điện tử và thanh toán thẻ tổ chức ngày 8-9, các chuyên gia đã mổ xẻ những chiêu thức, thủ đoạn lừa đảo của tội phạm mạng sau hàng loạt vụ khách hàng bỗng dưng mất tiền trong tài khoản dù không trực tiếp giao dịch.

Rủi ro qua thẻ thanh toán tại Việt Nam thấp?

Ông Lê Mạnh Hùng - Cục trưởng Cục Công nghệ tin học, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - cho biết thời gian gần đây xảy ra nhiều sự kiện mất an toàn trong thanh toán đối với các NH trên khắp thế giới. Tội phạm mạng tấn công vào các tổ chức NH ngày càng đa dạng và phức tạp. Các vụ lừa đảo trực tuyến trên mạng cũng xảy ra rất thường xuyên khi thống kê của một tổ chức an ninh cho thấy trong khoảng 2 năm trở lại đây có khoảng 17.000 người bị lừa đảo qua mạng với số tiền ước tính 2,3 tỉ USD.

Dù liên tục xảy ra những vụ mất tiền gần đây nhưng theo thống kê, tỉ lệ rủi ro qua thẻ thanh toán tại Việt Nam khá thấp, chỉ bằng 1/3 so với số trung bình trên toàn thế giới Ảnh: TẤN THẠNH

Trong khi đó, thống kê của một tổ chức thẻ quốc tế cho thấy tỉ lệ rủi ro qua thẻ thanh toán tại Việt Nam khá thấp, chỉ bằng 1/3 so với số trung bình trên toàn thế giới. Ông Đào Minh Tuấn, Chủ tịch Hội thẻ NH Việt Nam, cho rằng không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới, các thương hiệu thẻ quốc tế mỗi ngày phải xử lý hàng triệu giao dịch tra soát phát sinh từ khiếu nại của khách hàng sử dụng thẻ thanh toán. Thị trường Việt Nam hiện được các tổ chức thẻ quốc tế đánh giá là thị trường an toàn với tỉ lệ giao dịch giả mạo thấp và trong tầm kiểm soát được.

Dù vậy, trong các chiêu thức lừa đảo của tội phạm mạng từ năm 2015 đến đầu năm 2016 ngày càng tinh vi và táo tợn hơn. Như trường hợp nhóm đối tượng lừa đảo mua thông tin thẻ tín dụng qua các trang mạng, diễn đàn mua sắm hoặc qua website giả mạo NH… với số lượng có thể lên đến hàng trăm ngàn thẻ. Sau đó, chúng sử dụng thiết bị in và sản xuất thẻ giả, cấu kết với một số đơn vị chấp nhận thẻ đã được NH trang bị hệ thống máy POS rồi tiến hành hàng trăm giao dịch thẻ khống với số tiền rất lớn.

“Nhiều nhóm đối tượng yêu cầu lắp POS không dây để tránh sự kiểm tra của NH, cho mượn hoặc đưa người khác sử dụng. Đặc biệt, cơ quan công an phát hiện một số đối tượng mang POS không dây qua biên giới, sử dụng ở vùng chồng lấn sóng viễn thông như ở Móng Cái (Quảng Ninh), Lạng Sơn. Sau khi giao dịch “khống”, hóa đơn sẽ được gửi lại cho đơn vị chấp nhận thẻ qua mạng xã hội, SMS để đối chiếu, xác định số tiền báo có để rút chia nhau” - ông Tuấn kể.

Tình trạng mua, thuê người mở tài khoản để nhận chuyển tiền lừa đảo, cá độ trực tuyến và rửa tiền cũng được đại tá Trần Văn Doanh, Cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (C50) - Bộ Công an, cảnh báo do hiện nay không quy định một người được mở bao nhiêu tài khoản tại một NH nên các tài khoản này thường được các đối tượng người Trung Quốc móc nối với đối tượng trong nước thuê người mở tài khoản với giá từ 1-2 triệu đồng/tài khoản. “Hiện chưa có chế tài xử lý đối với những người mở tài khoản để bán, cho thuê tài khoản để nhận tiền lừa đảo” - ông Doanh nêu.

Bảo mật qua ánh mắt, giọng nói…

Hiện số lượng giao dịch, số tiền thanh toán qua Internet Banking, Mobile Banking của các NH tăng khá nhanh và còn tăng mạnh hơn nữa, các giao dịch bị gian lận gây thất thoát chiếm một tỉ lệ rất nhỏ nên các NH hoàn toàn có thể bù đắp các chi phí này. Có điều, theo ông Trần Công Quỳnh Lân, Phó Tổng Giám đốc NH TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank), bề ngầm của “tảng băng” là các thiệt hại không thể đo lường được về lòng tin của khách hàng đối với kênh thanh toán online. “Các sự cố gần đây tạo ra một làn sóng hoài nghi về sự an toàn của hệ thống NH và khách hàng e sợ hơn khi thực hiện thanh toán qua mạng. Một thất thoát bình thường có thể không gây ra sự chú ý nhưng chỉ cần một sự cố về hệ thống NH điện tử sẽ gây ra chấn động rất lớn trong người dân” - ông Lân cảnh báo.

Do đó, các chuyên gia khuyến cáo ngoài xu hướng dùng token với khả năng ký giao dịch (transaction signing), đã xuất hiện một số công nghệ tiên tiến như xác thực sinh trắc học qua vân tay, qua ánh mắt, giọng nói… Các NH cần tiếp cận tìm hiểu những công nghệ mới này để tăng cường an toàn bảo mật cho khách hàng của mình. NH cũng nên đầu tư về các công nghệ xác thực, cảnh báo rủi ro theo hành vi khách hàng, đưa công nghệ vào phân tích và giám sát thói quen giao dịch của khách hàng nhằm ngăn chặn những rủi ro có thể xảy ra trong thanh toán trực tuyến.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh yêu cầu Vụ Thanh toán, NHNN sớm nghiên cứu, ban hành tiêu chuẩn thẻ chip nội địa và chỉ đạo các tổ chức tín dụng chuyển đổi từ thẻ từ sang thẻ chip theo đúng lộ trình để giảm thiểu những rủi ro, tổn thất cho các bên khi tham gia giao dịch. Cục Công nghệ tin học sớm nghiên cứu và trình thống đốc ban hành lộ trình áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế về an ninh bảo mật như ISO 27001 cho hệ thống công nghệ thông tin và chuẩn PCI/DSS cho hệ thống thanh toán thẻ.

“Các NH thương mại tổng kiểm tra, rà soát toàn bộ quy trình nghiệp vụ, hạ tầng công nghệ, nguồn nhân lực và việc tổ chức thực hiện các quy định đã ban hành, các dịch vụ phụ trợ liên quan như tổng đài hỗ trợ trực tuyến, giải quyết các khiếu nại.... của các hệ thống thanh toán và thanh toán thẻ. Đối với các hạng mục còn chưa hoàn toàn tuân thủ quy định, NH thương mại phải đề xuất lộ trình triển khai, khắc phục trong năm 2016. Báo cáo kết quả kiểm tra về NHNN trước ngày 30-10” - Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh nhấn mạnh.