"Trái tim" thị trường chứng khoán Việt Nam đang bị tổn thương!

Ngày 10-3, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI) có công văn đến Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), đề xuất một số gỉải pháp để "trái tim" thị trường chứng khoán Việt Nam không còn tổn thương.

Cụ thể, VAFI cho rằng thị trường chứng khoán đã bị "tổn thương" trong 3 tháng qua, khi hệ thống giao dịch của Sở Giao dịch Chứng khoán (HoSE) thường xuyên diễn ra nghẽn lệnh. Có thời điểm nhà đầu tư không thể biết quan hệ cung cầu trong giao dịch chứng khoán hoặc không thể mua, bán chứng khoán… đã làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của nhà đầu tư và uy tín của thị trường chứng khoán Việt Nam với giới đầu tư quốc tế.

Theo VAFI, để xảy ra tình trạng này thể hiện năng lực quản trị điều hành HoSE thời gian qua còn yếu kém, vì đã 20 năm vận hành hệ thống giao dịch hiện hành mà không làm chủ được công nghệ vận hành. Sự yếu kém năng lực quản trị còn thể hiện khi dự án làm hệ thống giao dịch mới triển khai từ 2012 nhưng đến nay vẫn chưa xong và không biết chắc chắn rằng bao giờ mới hoàn thành. "Gần 10 năm trời mà không hoàn thành 1 dự án phần mềm không có gì là phức tạp lắm trong khi thông thường chỉ mất vài năm" - văn bản của hiệp hội này nhấn mạnh.

Tình trạng nghẽn lệnh kéo dài trên sàn HoSE khiến nhà đầu tư bị thiệt hại nặng

Theo VAFI, để "trái tim" thị trường chứng khoán Việt Nam không còn thương tổn, để HoSE và Sở giao dịch chứng khoán Việt Nnm thật sự đổi mới và nâng cấp ngang bằng với các thị trường chứng khoán hiện đại minh bạch hiệu quả, ngành chứng khoán cần thuê nhân sự giỏi nước ngoài, những người đã có nhiều kinh nghiệm và thành tích trong quản lý vận hành các sở giao dịch nổi tiếng trên thế giời làm điều hành, giám sát thị trường tại Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam. Những người này cũng phải có khả năng kiêm nhiệm các chức danh quản lý chủ chốt tại HoSE.

Việc tuyển chọn người giỏi và người nước ngoài vào các chức danh trên là thông lệ phổ biến trên thế giới. Sở giao dịch chứng khoán Hongkong, Singapore… có nhiều giai đoạn lịch sử đều thuê người nước ngoài quản lý.

Không bổ nhiệm lãnh đạo UBCKNN hay các cơ quan trong Bộ Tài chính vào các chức danh chủ chốt trong HĐQT, Ban điều hành của các Sở giao dịch, Trung tâm lưu ký chứng khoán như trước kia và hiện nay.

Bởi cần phân biệt quản lý hành chính nhà nước hoàn toàn khác xa với quản trị doanh nghiệp. "Nhìn vào lịch sử phát triển của các doanh nghiệp mạnh không độc quyền thì những vị trí như chủ tịch HĐQT, tổng giám đốc đều đi lên từ các nhân viên giỏi, kinh qua các cấp bậc từ thấp đến cao và họ đều giỏi ở tất cả các vị trị còn quan chức nhà nước chưa từng làm doanh nghiệp làm sao hiểu sâu sắc về đời sống doanh nghiệp…" - hiệp hội này lý giải.

Ngoài ra, VAFI cũng kiến nghị cần nhanh chóng cổ phần hóa Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và Tổng công ty Lưu ký chứng khoán để cho các đơn vị này có năng lực quản trị ngang tầm các nước trong khu vực theo hướng:

Lựa chọn 1 sở giao dịch chứng khoán nước ngoài có danh tiếng đang ở thị trường chứng khoán phát triển nhất làm cổ đông chiến lược, họ sẽ trách nhiệm chuyển giao công nghệ quản lý, đào tạo nhân sự; HĐQT phải có đại diện của nhà nước, của đối tác chiến lược và đại diện của giới đầu tư và công ty chứng khoán. "Luật Chứng khoán mới đã cho phép cổ phần hóa Sở giao dịch chứng khoán và Tổng công ty Lưu ký chứng khoán. Hy vọng rằng Bộ Tài chính sẽ sớm tiến hành việc này để thị trường chứng khoán Việt Nam thực sự được nâng hạng" - VAFI kiến nghị.