Vẫn phải "bồi dưỡng" cán bộ hải quan

Ngày 27-11, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Bộ Tài chính tổ chức hội nghị đối thoại về chính sách và thủ tục hành chính thuế và hải quan năm 2017.

Doanh nghiệp khó cập nhật quy định

Ông Đoàn Duy Khương, Phó Chủ tịch VCCI, đánh giá dù những thay đổi trong chính sách, pháp luật thuế trong thời gian gần đây đã theo hướng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp (DN) nhưng bản thân những thay đổi nhanh chóng cũng khiến không ít DN gặp khó khăn trong việc cập nhật thông tin để tuân thủ. "Có nhiều nghị định, thông tư về thuế vừa ra đời đã chỉnh sửa, bổ sung. Văn bản ra lúc nào DN cũng không biết. Nhiều DN phản ánh không nắm bắt kịp các thay đổi về thủ tục" - ông Khương phản ánh.

Doanh nghiệp vẫn còn phàn nàn nhiều về thủ tục thông quan Ảnh: TẤN THẠNH

Ngoài ra, các thông tư hướng dẫn về thuế của Bộ Tài chính cũng thường được ban hành chậm hơn so với thời hạn hiệu lực thi hành quy định tại các văn bản luật, nghị định làm cho DN phải điều chỉnh nhiều nghiệp vụ kinh tế đã phát sinh, như điều chỉnh hóa đơn, chứng từ, làm mất thời gian và gây khó khăn trong thực hiện. "Để áp dụng cho một tình huống cụ thể, DN phải tìm hiểu quá nhiều thông tư, nghị định để biết những quy định hiện hành về thuế. Do quy định, hướng dẫn về các loại thuế còn dàn trải ở nhiều thông tư, nghị định của các năm khác nhau khiến DN lúng túng trong việc áp dụng luật thuế" - ông Khương nêu thực tế và cho biết các DN mong muốn việc xây dựng, sửa đổi các văn bản pháp luật cần được thực hiện có chất lượng cao hơn, để có thể triển khai ổn định trong thực tiễn.

Ông Khương còn chỉ ra thực tế, DN vẫn e sợ thủ tục hải quan. Có thực trạng công chức, cán bộ hải quan viện lý do quá tải, phải giải quyết hồ sơ tồn đọng trước đó mà làm chậm hồ sơ của DN. Cũng có tình trạng bắt lỗi nhỏ nhặt của DN để làm khó dẫn đến DN phải tự bồi dưỡng cho cán bộ hải quan ở hầu hết các khâu trong thủ tục xuất nhập khẩu. Chi phí ngoài quy định quá nhiều vì còn quá nhiều khâu DN phải trực tiếp làm việc với phía hải quan.

Phó Chủ tịch VCCI kiến nghị Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, sửa đổi các văn bản luật và dưới luật theo hướng tiếp cận thực tiễn hoạt động của DN và thể chế bằng văn bản; có các giải thích rõ ràng về quy trình, thủ tục xuyên suốt quá trình giải quyết thủ tục hành chính từ trung ương đến các cấp dưới. Từ đó, hạn chế hiện tượng khi tiếp cận các thủ tục hành chính, DN nhận thấy khó hiểu, khó thực hiện.

Mong không bị "bỏ sót" kiểm tra thuế

Thanh tra, kiểm tra thuế cũng là khâu gây bức xúc lớn trong cộng đồng DN. Dẫn chứng thực tế, Phó Chủ tịch VCCI Đoàn Duy Khương nêu có một số trường hợp, thanh - kiểm tra thuế quá chậm. Đến khi kiểm tra thì kết quả tính phí nộp chậm của DN trong cả 5 năm, thậm chí 10 năm, khiến DN bị truy thu tiền lãi chậm nộp lên hơn 100 triệu đồng. "Như thế thì DN chỉ còn nước phá sản" - ông Khương nói và cho hay mong muốn của DN là công tác này nên nhanh chóng, gọn nhẹ và đúng mục đích, tạo điều kiện cho DN phát triển. Đặc biệt, đã kiểm tra thì kiểm tra hết, không cố tình bỏ sót các vấn đề để kỳ sau lại kiểm tra.

Ngoài ra, có trường hợp, khi thanh - kiểm tra, cán bộ thuế yêu cầu mẫu biểu vô lý như mẫu biểu 08 về Đăng ký tài khoản ngân hàng của khách hàng. Nếu không có biểu mẫu này thì DN bị phạt, mà để có biểu mẫu phục vụ mỗi lần thanh tra, kiểm tra, DN "phải đi van xin các đối tác, mà không phải đối tác nào cũng lưu trữ hồ sơ có hệ thống".

Khối DN siêu nhỏ, nhỏ và vừa còn lo ngại khả năng tuân thủ chính sách, pháp luật thuế khi họ không có nhiều thời gian cũng như nguồn lực dành cho bộ phận kế toán làm việc chuyên sâu và bài bản. Trong khi đó, các văn bản pháp luật về thuế ra liên tục, các DN hầu như không cập nhật kịp. "Các quy định về thủ tục liên quan lại tương đối phức tạp, cũng không có danh sách cụ thể về các loại thông báo, báo cáo phải nộp hằng năm gây ra một số khó khăn như không biết phải nộp những gì dẫn đến việc nộp chậm và bị phạt vi phạm hành chính. Còn nếu vẫn phức tạp như hiện nay, sẽ khiến khó khuyến khích hộ kinh doanh muốn đăng ký lên DN" - ông Khương nhấn mạnh.

Có mặt tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, cho rằng một trong những vướng mắc hiện tại là khâu hoàn thuế GTGT. Theo đó, mặt hàng có nguồn gốc tài nguyên khoáng sản có tổng trị giá tài nguyên khoáng sản cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên khi xuất khẩu không được áp dụng thuế GTGT 0%. Câu hỏi được bà đặt ra là xác định tỉ lệ 51% như thế nào, nhất là trong trường hợp DN mua lại ở một đơn vị sản xuất rồi mới xuất khẩu. Theo bà, điều này khiến nhiều DN gặp vướng mắc và đang mong nhận được câu trả lời từ phía cơ quan chức năng.

Với vướng mắc cụ thể này, bà Vũ Thị Mai, Thứ trưởng Bộ Tài chính, khẳng định tinh thần của quy định là không khuyến khích việc xuất khẩu khoáng sản thô và khuyến khích chế biến sản xuất trong nước. Tuy nhiên, bà cũng nhấn mạnh tinh thần "thực hiện phải thuận lợi, rõ ràng".

Ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế - Bộ Tài chính, thừa nhận có vấn đề như bà Cúc nêu và đây là nội dung đang được cơ quan chức năng xin ý kiến sửa đổi.