Kỳ vọng từ khu thương mại tự do 16 tỉ USD

Theo Sở Tài chính tỉnh Đồng Nai, khu thương mại tự do (TMTD) của tỉnh gắn với Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành, cảng Phước An với quy mô khoảng 8.100 ha.

Tổng vốn đầu tư khoảng 16 tỉ USD

Theo định hướng, Khu TMTD Đồng Nai bao gồm 4 khu chức năng chính là sản xuất; logistics; dịch vụ tài chính, thương mại - dịch vụ; nghiên cứu đổi mới sáng tạo, công nghệ thông tin kinh tế số.

Cụ thể, khu chức năng sản xuất gắn với mô hình khu TMTD xanh, tổng diện tích 3.095 ha gồm: một phần quy hoạch của Khu Công nghiệp (KCN) Bàu Cạn - Tân Hiệp, tiếp giáp sân bay Long Thành, diện tích khoảng 1.500 ha; một phần quy hoạch của KCN Xuân Quế - Sông Nhạn, cạnh sân bay Long Thành, diện tích khoảng 1.595 ha. Khu chức năng logistics, tổng diện tích 1.987 ha gồm: một phần quy hoạch của KCN Bàu Cạn - Tân Hiệp, tiếp giáp sân bay Long Thành, diện tích khoảng 623 ha; một phần đất thương mại - dịch vụ tại xã Phước An, tiếp giáp cảng Phước An, diện tích khoảng 364 ha; khu đất quy hoạch thương mại - dịch vụ cổng sau sân bay Long Thành, diện tích khoảng 1.000 ha.

Khu dịch vụ tài chính, thương mại - dịch vụ, tổng diện tích 1.500 ha gồm: một phần quy hoạch của KCN Xuân Quế - Sông Nhạn, diện tích khoảng 1.000 ha; một phần quy hoạch của KCN Bàu Cạn - Tân Hiệp, diện tích khoảng 500 ha. Khu nghiên cứu đổi mới sáng tạo, công nghệ thông tin gắn với mô hình khu TMTD số, tổng diện tích 1.419 ha gồm: một phần quy hoạch của KCN Xuân Quế - Sông Nhạn, diện tích khoảng 1.000 ha; khu đổi mới sáng tạo trong quy hoạch tỉnh tại huyện Long Thành (nay là xã Long Thành), diện tích khoảng 300 ha; khu công nghệ thông tin tập trung trong quy hoạch tỉnh tại xã Long Thành 119 ha. Tổng vốn đầu tư toàn khu TMTD khoảng 16 tỉ USD.

Việc thành lập khu TMTD sẽ có tác động thu hút nhà đầu tư chiến lược cho các ngành nghề mang lại giá trị gia tăng cao vào tỉnh Đồng Nai. Việc chuyển đổi cơ cấu sẽ tạo ra nguồn thu lớn cho ngân sách địa phương, góp phần nhanh chóng tăng tổng sản phẩm GRDP hằng năm của địa phương. Khu TMTD Đồng Nai triển vọng đóng góp khoảng 8%-9% GRDP vào năm 2030, 16%-17% giai đoạn 2030-2040 và 25%-26% vào năm 2050, góp phần thúc đẩy mức tăng trưởng hằng năm toàn tỉnh thêm 1,5 - 2,5 điểm qua từng thời kỳ so với quy hoạch tỉnh.

Qua đó, giúp nền kinh tế tỉnh Đồng Nai có sự đa dạng và thay đổi về chất, tạo động lực cho việc phát triển kinh tế của cả tỉnh. Nguồn ngân sách từ trung ương và địa phương cho những dự án kết nối các khu chức năng trong khu TMTD dự kiến không chiếm tỉ trọng lớn, trong khi những nguồn vốn đầu tư từ các nhà đầu tư kỳ vọng sẽ tăng lên cùng với sự phát triển của khu TMTD, tạo điều kiện cho địa phương có nguồn vốn đầu tư về cơ sở hạ tầng cứng và mềm, tạo ra một diện mạo mới.

Tạo sức lan tỏa chung

TS Trần Du Lịch, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia, thành viên Tổ Tư vấn kinh tế - xã hội tỉnh Đồng Nai, cho rằng việc xây dựng khu TMTD tại tỉnh Đồng Nai là hết sức cần thiết. Bởi lẽ, với các chức năng chính, khu TMTD này sẽ tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, khai thác lợi thế đặc biệt của Cảng HKQT Long Thành, cảng biển Phước An và gắn với cảng Cái Mép - Thị Vải. "Khu TMTD Đồng Nai không chỉ cho riêng địa phương mà còn cho cả vùng Đông Nam Bộ, từ đó tạo ra sức lan tỏa chung" - TS Trần Du Lịch nhấn mạnh.

Theo TS Trần Du Lịch, để Khu TMTD Đồng Nai thành công cần điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp với điều kiện mới sau khi sáp nhập. Ưu tiên những dự án đầu tư để tạo đột phá như hạ tầng giao thông đường bộ, đường sắt đô thị… Tổ chức nền công vụ trên mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đó là nền công vụ phục vụ doanh nghiệp và người dân. Tập trung phát triển công nghiệp trong khu TMTD, hoạt động dịch vụ logistics, thương mại, dịch vụ, du lịch.

Đại diện Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) kiến nghị trung ương và chính quyền địa phương đồng hành, cam kết chính sách ổn định lâu dài. Khu TMTD cần có các cơ chế, chính sách ưu đãi để thiết lập một "khu vực miễn thuế dành cho logistics và sản xuất" - nơi hàng hóa có thể được nhập khẩu, sản xuất, lưu trữ, tái xuất khẩu mà không phải chịu các loại thuế, trừ khi được lưu chuyển vào thị trường nội địa. Đơn vị quản lý, khai thác cảng hàng không giữ vai trò quản lý hạ tầng và điều phối khai thác trong khu TMTD sân bay, bảo đảm kết nối thông suốt giữa hàng hóa, hãng hàng không, các đơn vị giao nhận và những doanh nghiệp hoạt động trong khu TMTD.

Cùng với đó, Khu TMTD Cảng HKQT Long Thành nói riêng và khu TMTD của tỉnh Đồng Nai nói chung cần hợp tác và thu hút các doanh nghiệp trong những ngành nghề chiến lược như chất bán dẫn, chip, điện tử, chuỗi lạnh, logistics hàng không... đầu tư và hoạt động lâu dài. Tỉnh Đồng Nai, các bộ, ngành liên quan cần quy hoạch và đầu tư trục giao thông chiến lược kết nối trực tiếp giữa Cảng HKQT Long Thành và cảng biển Phước An. Ngoài ra, tỉnh tập trung đầu tư, mở rộng các đơn vị giáo dục - đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực có chuyên môn về logistics để sẵn sàng cung ứng cho khu TMTD trong và ngoài sân bay.