Lắng nghe người dân hiến kế: Dịch vụ công trực tuyến dành cho nhóm yếu thế

Khi xã hội không ngừng phát triển, sự tiện lợi trong mọi hoạt động phải được đặt lên hàng đầu và dịch vụ công trực tuyến đã trở thành một yêu cầu tất yếu trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.

Nhóm yếu thế trong xã hội như người già neo đơn, trẻ em mồ côi, người khuyết tật… thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến. Do đó, cần có giải pháp để giúp nhóm này trong việc sử dụng các dịch vụ trực tuyến từ chính phủ để không gặp bất kỳ trở ngại nào.

Thực trạng và khó khăn

Thời gian qua, TP HCM đã tiến hành nhiều hướng dẫn về thủ tục hành chính online. Người dân có thể hoàn tất thủ tục ở bất cứ đâu mà không cần phải liên hệ trực tiếp với cơ quan chức năng. 

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết lợi ích của việc sử dụng công nghệ thông tin để xử lý công việc cũng như các quy trình hành chính. 

Hơn nữa, đối với nhóm người yếu thế, dù dịch vụ công trực tuyến giúp giảm bớt khó khăn, tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại nhưng họ không có đủ khả năng hoặc điều kiện để tiếp cận các dịch vụ này.

Đầu tiên, việc thiếu các thiết bị điện tử, internet là một trong những trở ngại cản trở nhóm yếu thế sử dụng các dịch vụ công; chưa kể trình độ học vấn và khả năng tiếp cận công nghệ.

Thứ hai, tâm lý lâu nay của người dân khi làm các thủ tục hành chính vẫn còn xu hướng gặp mặt trực tiếp. Thông thường họ đến trực tiếp cơ quan nhà nước để làm thủ tục hành chính vì cho rằng việc này an toàn và được hướng dẫn cụ thể về các văn bản.

Thứ ba, một trong những nguyên nhân khiến người dân không hứng thú sử dụng dịch vụ công trực tuyến là do các thiết bị công nghệ hỗ trợ khó sử dụng. Đặc biệt, người già và người khuyết tật khó có thể vận hành các thiết bị điện tử và thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến một cách suôn sẻ.

Xây dựng chính sách, kế hoạch

Hỗ trợ nhóm yếu thế tham gia các dịch vụ công trực tuyến cũng là giúp trao họ quyền bình đẳng, giảm bớt những bất tiện không đáng có, tạo động lực để họ cống hiến hết mình cho xã hội.

TP HCM cần có chính sách hỗ trợ để bảo đảm nhóm yếu thế được tiếp cận với điện thoại thông minh và máy tính. 

Cần xây dựng các nhóm tình nguyện viên trong khu vực thành phố giúp đỡ họ sử dụng điện thoại, máy tính nhằm hoàn thành các thủ tục hành chính, bao gồm cả việc tìm hiểu cách bảo vệ thông tin cá nhân, tài khoản và mật khẩu. 

Ví dụ không lưu thông tin cá nhân, mật khẩu hoặc số thẻ thanh toán trên điện thoại thông minh hoặc máy tính là một nguyên tắc cực kỳ quan trọng khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến.

Mỗi quận, huyện tại TP HCM nên có danh sách tất cả người dân thuộc nhóm yếu thế đang sống tại địa phương; có sẵn kế hoạch giúp họ tham gia vào các dịch vụ trực tuyến của Chính phủ. 

Hoàn thiện quy trình cung cấp dịch vụ công trực tuyến bằng cách quy định rõ về việc xác thực thông tin của cá nhân, tổ chức khi tiếp nhận và hoàn thành thủ tục hành chính đối với các giao dịch thứ cấp.

Khi nhận được yêu cầu, các cơ quan hành chính tại mỗi quận, huyện của TP HCM cần xác định rõ thời gian phản hồi và độ chính xác của kết quả. Quá trình chấp nhận và thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến cần gắn với quá trình đơn giản hóa thủ tục phù hợp với thực tế cung cấp dịch vụ điện tử. 

Bên cạnh đó, cần xây dựng các tiêu chuẩn cụ thể để thiết lập các thủ tục hành chính có thể thực hiện trực tuyến và rà soát những thủ tục hành chính nào không phù hợp đối với việc cung cấp dịch vụ công.

Cuối cùng, TP HCM cần thiết lập một nhóm cộng đồng về công nghệ kỹ thuật số ủng hộ việc nhóm yếu thế tiếp cận và sử dụng các nền tảng kỹ thuật số trong việc thực hiện thủ tục hành chính. 

Đây sẽ là một hiệp hội có quy mô ở cấp thành phố với vai trò là cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ về công nghệ trong lĩnh vực hành chính, là động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi kỹ thuật số lớn hơn trong Chính phủ.