Lý Sơn trước cơ hội "cất cánh"

Đặc khu Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi từ lâu được mệnh danh là "thiên đường du lịch" giữa biển Đông. Sở hữu cảnh quan núi lửa hàng triệu năm tuổi, hệ sinh thái biển phong phú, cùng bề dày lịch sử văn hóa gắn liền với đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải, Lý Sơn vừa là điểm đến du lịch hấp dẫn, vừa mang ý nghĩa chiến lược về quốc phòng - an ninh.

"Cú hích" mới cho đặc khu

Lý Sơn cách đất liền 15 hải lý. Khách du lịch đến Lý Sơn chủ yếu di chuyển bằng tàu cao tốc từ cảng Sa Kỳ, mất hơn 1 giờ. Tuy không quá xa nhưng hành trình này lại phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Vào mùa gió lớn, biển động, tàu thường phải dừng hoạt động, khiến lượng khách giảm đáng kể. Việc ra vào đất liền của người dân trên đảo cũng gặp trở ngại. Đây được coi là một trong những "điểm nghẽn" lớn nhất hạn chế tiềm năng phát triển du lịch của đảo.

Trong bối cảnh đó, dự án sân bay Lý Sơn - nằm trong quy hoạch hạ tầng giao thông của Quảng Ngãi và vùng duyên hải miền Trung - đang thu hút sự quan tâm đặc biệt.

Mới đây, sau buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ngãi vào ngày 9-2, Thủ tướng Phạm Minh Chính đồng ý về mặt chủ trương về việc bổ sung, cập nhật cảng hàng không Lý Sơn vào Quy hoạch tổng thể hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tại tờ trình trước đó gửi Chính phủ, UBND tỉnh Quảng Ngãi đề xuất xây dựng sân bay lưỡng dụng quân sự và dân dụng cấp 4C ở Lý Sơn, năng lực khai thác từ 3 - 3,5 triệu hành khách/năm. Nhằm cụ thể hóa mục tiêu đạt chuẩn đô thị loại V trong năm 2025, loại III vào năm 2040, Đặc khu Lý Sơn đã đề ra mục tiêu đưa dự án sân bay Lý Sơn vào danh mục công trình đặc biệt quốc gia, ưu tiên đầu tư với phân kỳ 2 giai đoạn 2026 - 2030 và 2031 - 2035.

Tỉnh Quảng Ngãi kỳ vọng sân bay Lý Sơn trở thành động lực để đặc khu này khẳng định vai trò hạt nhân ở cả 3 trụ cột kinh tế, du lịch và quốc phòng - an ninh.

Đối với ngành du lịch, sự xuất hiện của sân bay chính là "cú hích" mới. Hiện nay, khách quốc tế muốn đến Lý Sơn thường phải bay đến Đà Nẵng hoặc Chu Lai, sau đó di chuyển bằng đường bộ khoảng 2 - 3 giờ rồi mới ra cảng Sa Kỳ để tiếp tục đi tàu. Quá trình này mất nhiều thời gian, dễ làm giảm sức hút của đảo so với những điểm đến có hạ tầng thuận lợi hơn. Ngược lại, nếu có thể bay thẳng hoặc nối chuyến nhanh chóng, Lý Sơn sẽ trở nên gần gũi và dễ tiếp cận hơn bao giờ hết.

Có thể nói, hạ tầng hàng không sẽ giúp du lịch Lý Sơn chuyển mình từ giai đoạn khai thác nhỏ lẻ, mang tính khám phá cá nhân, sang giai đoạn phát triển bài bản, quy mô, hướng đến thị trường quốc tế.

Cần xây dựng bản sắc riêng

Tuy nhiên, có sân bay mới chỉ là điều kiện cần. Để du lịch Lý Sơn thật sự "cất cánh", cần giải quyết cùng lúc nhiều vấn đề khác.

Trước hết là hạ tầng dịch vụ. Hiện nay, trên đảo chủ yếu có nhà nghỉ, khách sạn tầm trung, một số homestay phục vụ du khách trẻ chứ chưa có khu nghỉ dưỡng, resort cao cấp nào. Vì thế, việc quy hoạch và kêu gọi đầu tư vào các cơ sở lưu trú chất lượng cao là rất cần thiết.

Bên cạnh đó, hệ thống giao thông, điện, nước, xử lý rác thải cũng cần được đầu tư đồng bộ. Lượng khách tăng nhanh nhưng hạ tầng môi trường không đáp ứng kịp sẽ dẫn đến quá tải, gây ô nhiễm, tác động tiêu cực đến hệ sinh thái vốn rất nhạy cảm của đảo. Bài học từ nhiều điểm đến du lịch biển khác cho thấy nếu không chú trọng phát triển bền vững, lợi ích ngắn hạn có thể đánh đổi bằng thiệt hại lâu dài.

Một yếu tố then chốt khác là nguồn nhân lực. Người dân Lý Sơn chủ yếu sống bằng nghề biển và trồng tỏi, ít có kinh nghiệm trong lĩnh vực dịch vụ - du lịch chuyên nghiệp. Do đó, cần sớm triển khai các chương trình đào tạo ngoại ngữ, kỹ năng phục vụ, quản lý du lịch cho người dân, đồng thời khuyến khích họ tham gia phát triển du lịch cộng đồng.

Ngoài ra, để tạo sự khác biệt, Lý Sơn cần xây dựng thương hiệu du lịch dựa trên những giá trị độc đáo địa chất núi lửa, văn hóa Hoàng Sa, nông sản tỏi đặc trưng. Đây là những "tài sản riêng" mà không nơi nào có thể sao chép. Nếu biết khai thác đúng cách, kết hợp quảng bá hiệu quả, Lý Sơn hoàn toàn có thể trở thành một "Phú Quốc thứ hai" của miền Trung nhưng mang màu sắc riêng.

Ở góc độ rộng hơn, sự phát triển của sân bay Lý Sơn cũng góp phần nâng cao an sinh xã hội. Người dân trên đảo sẽ thuận lợi hơn trong việc tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục, việc làm. Những trường hợp cấp cứu khẩn cấp có thể được vận chuyển nhanh chóng đến các bệnh viện lớn bằng đường hàng không.

Sân bay trên đảo tiền tiêu cũng sẽ hỗ trợ công tác tuần tra, kiểm soát vùng trời, vùng biển, tăng cường khả năng ứng phó nhanh trong tình huống khẩn cấp. Đây là yếu tố mang tính chiến lược, gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - du lịch với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.