Nâng cao hiệu quả sản xuất

Vụ đông xuân 2021-2022, ĐBSCL đã xuống giống hơn 1,5 triệu ha lúa (giảm 15.000 ha so với cùng kỳ năm trước), sản lượng ước đạt hơn 10,9 triệu tấn (giảm 75.000 tấn).

Sản xuất không có lãi

Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), cho biết vụ đông xuân năm nay chịu tác động lớn của dịch Covid-19 làm đứt gãy chuỗi cung ứng vật tư và tiêu thụ nông sản trong toàn vùng. Ngoài ra, giá vật tư nông nghiệp, nhất là phân bón, tăng cao; diễn biến hạn hán, xâm nhập mặn phức tạp đã làm chi phí sản xuất tăng theo.

Nông dân trồng lúa ở ĐBSCL đang giảm mạnh lợi nhuận do giá vật tư nông nghiệp tăng cao.Ảnh: NGỌC TRINH

Theo số liệu của Cục Trồng trọt, lợi nhuận vụ đông xuân 2021-2022 của 11 tỉnh, thành ĐBSCL bình quân đạt 18,2 triệu đồng/ha, trong khi vụ đông xuân 2020-2021 là 29,1 triệu đồng/ha. Tỉnh có lợi nhuận cao nhất là An Giang với 39,8 triệu đồng/ha, thấp nhất là Trà Vinh với 4,4 triệu đồng/ha.

Ông Nguyễn Công Lý - ngụ xã Phương Thịnh, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp - cho hay ông gieo sạ giống lúa OM 18 với diện tích 10 ha trong vụ đông xuân. "Tôi bán cho cả thương lái và doanh nghiệp (DN) với giá 5.700 đồng/kg, thấp hơn năm rồi 1.000 đồng/kg nên chỉ thu hồi được vốn. Năm nay giá phân bón tăng gấp đôi, trong khi giá lúa xuống thấp, ai thuê đất trồng lúa thì lời ít hoặc huề vốn. Nông dân nào có đất sản xuất thì cũng chỉ thu được 500.000-700.000 đồng/công" - ông Lý dẫn chứng.

Theo ông Nguyễn Văn Liêm, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Vĩnh Long, với giá lúa các loại dao động 5.500-6.000 đồng/kg, lợi nhuận vụ đông xuân năm nay của nông dân trong tỉnh đạt 12-20 triệu đồng/ha - giảm gần một nửa so với vụ trước (khoảng 40 triệu đồng/ha). Ông Liêm cho rằng lợi nhuận của người trồng lúa giảm mạnh là do giá vật tư, phân bón, xăng dầu tăng rất cao. Cụ thể, phân DAP tại đại lý lên tới 1,33 triệu đồng/bao, tới tay nông dân khoảng 1,4 triệu đồng - tăng 3 lần so với cùng kỳ… Từ đó, sản xuất không có lãi, thậm chí nhiều người bỏ đất không làm.

"Kiến nghị Bộ NN-PTNT cùng các bộ, ngành tăng cường quản lý về giá vật tư nông nghiệp vì có thể có tình trạng găm hàng; mặt khác có thể có hàng giả, hàng kém chất lượng trà trộn vào. Ngoài ra, cần hướng dẫn các gói kỹ thuật để giảm giá thành sản xuất, sử dụng phân hữu cơ…" - ông Liêm đề xuất.

Để chăm sóc 4 công quýt hồng, gia đình ông Nguyễn Văn Hùng - xã Long Hậu, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp - phải bỏ ra khoảng 20 triệu đồng tiền phân bón các loại. Hiện giá phân bón tăng gấp đôi khiến chi phí đầu tư đội thêm rất nhiều. Ông Hùng cho biết người mua phân bón trả tiền ngay còn đỡ; chứ gia đình nào khó khăn, phải mua nợ của đại lý đến cuối vụ thanh toán thì càng "thiệt đơn, thiệt kép".

Cần nhân rộng nhiều mô hình canh tác

Theo Cục Bảo vệ Thực vật - Bộ NN-PTNT, thời gian qua, giá phân bón liên tục tăng và hiện vẫn neo ở mức cao. Năm 2021, Bộ NN-PTNT và Bộ Công Thương đã họp với các DN sản xuất - kinh doanh phân bón, đưa ra nhiều giải pháp. Trong đó, 2 bộ yêu cầu các DN minh bạch nguồn phân phối cụ thể, tránh găm hàng, dự trữ để thổi giá; đồng thời tạm dừng các hợp đồng xuất khẩu đã ký để ưu tiên cho trong nước.

Ông Huỳnh Tất Đạt, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Đồng Tháp, đề nghị Cục Quản lý thị trường tỉnh thường xuyên kiểm tra, kiểm soát tình hình kinh doanh vật tư nông nghiệp trên địa bàn nhằm hạn chế tình trạng lợi dụng để tăng giá, bán hàng không bảo đảm chất lượng; kịp thời xử lý các trường hợp vi phạm.

Bên cạnh đó, ông Đạt yêu cầu các địa phương, DN quan tâm phát triển vùng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị; phát triển nông sản an toàn, nông sản hữu cơ gắn với chứng nhận mã số vùng trồng, truy suất nguồn gốc... nhằm hỗ trợ nông dân trong việc giảm giá thành sản xuất, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp.

Ông Đạt khuyến cáo nông dân phải chủ động trong sản xuất để giảm tối đa chi phí mùa vụ. "Hiện nay, tình hình dịch bệnh trên thế giới vẫn còn diễn biến phức tạp, việc thiếu nguyên liệu, chi phí vận tải tăng có thể sẽ còn diễn ra. Vì vậy, nông dân không nên trông chờ mà phải tự đổi mới, chủ động hơn trong việc sản xuất để giảm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất cho chính mình".

Tại hội nghị sơ kết sản xuất vụ đông xuân 2021-2022, triển khai vụ hè thu và vụ mùa 2022 khu vực Nam Bộ tổ chức ở Vĩnh Long mới đây, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Quốc Doanh cũng cho rằng để giảm giá thành sản xuất, các địa phương cần nhân rộng nhiều mô hình canh tác như: "3 giảm 3 tăng", "1 phải 5 giảm", sử dụng phân bón hữu cơ… Trong bối cảnh giá phân bón tăng, cần phải bón phân hợp lý, tiết kiệm; qua đó vừa giảm tác động môi trường vừa nâng cao hiệu quả sản xuất. 

ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH