Người thắp lửa đam mê cổ vật

Ông Nguyễn Ngọc Ẩn (45 tuổi; ở phường Mũi Né, TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) đến với nghề sưu tầm cổ vật cách đây gần 35 năm. Vào thời điểm đó, ở Mũi Né thường xuất hiện các vụ đào trộm mộ cổ. Khi các ngôi mộ cổ bị đào bới lên, những vật ít giá trị như ly, chén, sành sứ… thường bị bỏ lại, cậu bé Ẩn thường nhặt về, chôn riêng một góc trong vườn nhà.

Ông Nguyễn Ngọc Ẩn (thứ ba, từ trái qua) trao đổi với đoàn khảo cổ về một số cổ vật của các thời kỳ phong kiến ở Việt Nam

Mũi Né thời ấy cũng có khá nhiều cổ vật có giá trị lẫn lộn trong những giỏ hàng của những người buôn đồng nát. Qua sách vở, hiểu giá trị của cổ vật nên cậu bé Ẩn thường để dành tiền mua lại từ những người gánh đồng nát này.

Đến nay, bộ sưu tầm đồ cổ của ông Ẩn đã có trên 40.000 hiện vật, trong đó, nhiều cổ vật có giá trị lớn như: bộ đàn đá có niên đại 3.500 năm, bộ tượng Kut, các tấm bia đá cổ thời tiền Angkor… Tuy sở hữu kho hiện vật cổ đồ sộ nhưng ông Ẩn rất ít khi bán mà giữ lại để giới thiệu cho du khách tham quan khu trưng bày của ông.

Với ông Ẩn, mỗi hiện vật đều chứa đựng giá trị văn hóa, lịch sử riêng, cần được trân trọng. Tuy nhiên, ông cũng sẵn sàng cho đi hàng ngàn cổ vật nếu như những nơi nhận có thể phát huy giá trị văn hóa của chúng. Cách đây vài năm, đọc báo thấy tình trạng điểm thi môn lịch sử của nhiều học sinh rất thấp, ông Ẩn quyết định hiến tặng nhiều cổ vật cho các trường học phổ thông với mong muốn đánh thức niềm đam mê, tìm hiểu thêm về các di sản văn hóa tổ tiên trong thế hệ trẻ.

Trong một lần đến Bảo tàng TP Cần Thơ tham quan, ông Ẩn quyết định hiến tặng hơn 300 hiện vật, rồi sau đó, nhiều lần ông hiến tặng cổ vật cho các tỉnh, thành khác. Tính đến nay, ông Ẩn đã hiến tặng hơn 16.000 cổ vật cho gần 30 tỉnh, thành.

Ông Uông Trung Hòa, Trưởng Phòng Nghiệp vụ Bảo tàng tỉnh Bình Thuận, đánh giá hành động của ông Nguyễn Ngọc Ẩn rất đáng trân trọng. "Từ khi Luật Di sản văn hóa ra đời năm 2001, các nhà sưu tầm tư nhân như ông Ẩn đã phát huy công tác gìn giữ hiện vật trong nước, việc làm này giúp tránh để tình trạng hiện vật cổ bị bán ra nước ngoài" - ông Hòa cho biết.

Hiện nay, ông Ẩn có 2 khu trưng bày ngoài trời, 4 phòng trưng bày cổ vật trong nhà với bình quân trên 10.000 lượt khách đến tham quan, tìm hiểu cổ vật mỗi năm.