Mô hình aquaponics: Lợi ích thiết thực

Trang trại Tomochan Farm (đường Nguyễn Văn Cừ, phường Chánh Mỹ, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương) là một trong vài mô hình aquaponics gây ấn tượng hiện nay. Chủ nhân trang trại này là vợ chồng chị Huỳnh Thị Tú Thuyết (SN 1983) - anh Đặng Đức Hiếu (SN 1982), đều là dân nơi khác đến Bình Dương lập nghiệp, từng có công việc rất tốt với mức lương đáng mơ ước.

Hệ sinh thái tuần hoàn khép kín

Với mô hình aquaponics, việc trồng rau sẽ không cần đất hay phân bón. Rau sẽ lấy chất dinh dưỡng trong nước nuôi cá để sinh trưởng và phát triển. Môi trường nuôi cá cũng sẽ được làm sạch nhờ vào việc trồng rau, giúp cá phát triển tốt. Đây là mô hình hoàn thiện với hệ thống nhà màng, hồ cá, bể lọc kết hợp trồng rau.

Vừa dẫn chúng tôi tham quan trang trại, chị Thuyết vừa giới thiệu về quy trình làm nông nghiệp tại đây. Cá và rau sẽ được nuôi trồng trong cùng một hệ tuần hoàn. Cá ăn thức ăn và tạo ra chất thải trong nước. Nước có chứa chất thải từ bể thủy sản được đưa vào hệ thống lọc cơ học và vi sinh. Sự tham gia của vi khuẩn có lợi sẽ biến đổi nước thải từ bể thủy sản thành chất dinh dưỡng hữu cơ, phù hợp cho cây trồng phát triển. Sau đó, nước được dẫn vào các bể trồng rau. Rau hấp thụ dưỡng chất trong nước rồi lọc sạch nước và cung cấp ngược trở lại cho bể cá.

Đây là mô hình khép kín, tuần hoàn, tận dụng lợi ích của rau và cá trên cơ chế cộng sinh. "Nói nôm na là nước được cấp vào bể cá, cá ăn thức ăn, phần chất thải và thức ăn dư thừa của cá sẽ theo đường ống chuyển vào bể lọc. Nước từ bể lọc sẽ tiếp tục chảy vào bể vi sinh. Tại bể này, vi sinh hoạt động phân hủy chất thải và tạo ra chất dinh dưỡng cho cây rau" - chị Thuyết giải thích.

Theo chị Thuyết, hệ thống aquaponics được duy trì nhờ vào các yếu tố chính: Cá, vi sinh vật, cây trồng, nước, không khí, ánh sáng, thức ăn cho cá và năng lượng điện. Trong đó, nước từ hệ thống nuôi thủy sản được đưa vào hệ thống thủy canh. Ở đấy, sản phẩm phụ sẽ bị vi khuẩn nitrat hóa phân hủy thành các nitrat và nitrit - là những dưỡng chất được cây trồng hấp thụ. Sau đó, nước được lưu thông trở lại hệ thống nuôi thủy sản. Trồng bằng phương pháp này, rau phát triển tự nhiên và bảo đảm sạch.

Chị Thuyết cho biết hiện tại, Tomochan Farm trồng trên 20 loại rau cải như: cải xoăn, cải bó xôi, xà lách xoăn... và các loại rau gia vị: tía tô Nhật Bản, húng quế, tai vị, oải hương, bạc hà, lá é; ngoài ra còn có rau muống, cần tây… Tất cả được trồng từ hạt giống vào những khay gieo mầm, đến khi đủ lá thì sẽ chuyển vào những rọ nhỏ chuyên dụng rồi đưa vào hệ thống thủy canh, đợi đến kỳ thu hoạch.

Với cá, Tomochan Farm nuôi một số loại làm cảnh như chép koi, cá dĩa… Tuy nhiên, theo chị Thuyết, nguồn thu nhập chính của trang trại lại là lươn, với mỗi ký được bán giá 250.000 đồng. "Lươn ở đây được cho ăn theo đúng tiêu chuẩn xuất khẩu, đủ dinh dưỡng, không có kháng sinh" - chị khẳng định.

Vợ chồng chủ trang trại Tomochan Farm dự tính sắp tới sẽ phát triển thêm giống lươn, cá; ngoài phục vụ thị trường trong nước sẽ xuất khẩu.

Theo đuổi đam mê

Nhiều người tò mò hỏi chị Thuyết tại sao đang làm mức lương đáng mơ ước, với vị trí cao trong một doanh nghiệp của Nhật Bản, chị lại bỏ ngang để theo đuổi công việc đầy may rủi này? Chị cho biết cả hai vợ chồng đã có kế hoạch với mô hình aquaponics từ lâu.

Chị Thuyết nhớ lại: "Lúc mới vào công ty làm việc, tôi đã lên kế hoạch sau 10 năm sẽ nghỉ để theo đuổi đam mê của mình. Cuộc sống nếu cứ chạy theo "cơm áo gạo tiền" suốt ngày sẽ rất mệt mỏi. Để thực hiện được công việc này, vợ chồng tôi phải tích lũy được một khoản kinh phí kha khá".

Chị Thuyết cho biết ban đầu, vợ chồng chị mạnh dạn đầu tư vốn thuê trang trại rộng khoảng 1.500 m2, vừa làm mô hình aquaponics vừa học hỏi. Thời gian đầu liên tiếp gặp thất bại nhưng hai vợ chồng không chùn bước.

Sau khi "nướng" số tiền hơn 2 tỉ đồng, đến khoảng năm 2020, vợ chồng chị Thuyết mới được nếm trải vị ngọt của sự thành công. Mỗi tháng, trừ các khoản chi phí, gia đình chị thu lợi nhuận 20-50 triệu đồng. Các sản phẩm tại trang trại luôn trong tình trạng "cháy" hàng.

"Ngoài việc bỏ mối ở thị trường TP HCM, sản phẩm của trang trại chúng tôi đa phần phục vụ người dân Bình Dương. Họ đã lập thành 1 nhóm và chủ yếu đặt hàng trên Zalo, cứ người này giới thiệu cho người kia. Dần dần, Tomochan Farm có được lượng khách ổn định, dù giá bán sản phẩm cao hơn ngoài thị trường khá nhiều" - chị Thuyết tự hào.