Chống ô nhiễm từ trong nhà

Ô nhiễm môi trường, khói bụi ngày càng nghiêm trọng. Mỗi lần cơ quan chức năng phát đi thông báo về mức độ ô nhiễm, ngay lập tức nhiều người kéo nhau tìm mua máy lọc không khí (MLKK). Thị trường MLKK trở nên sôi động gần 2 năm qua.

Tốt hay kém tùy... quảng cáo!

MLKK là thiết bị được xem là giúp loại bỏ các chất ô nhiễm trong không khí như khói bụi, phấn hoa, vi khuẩn, virus, nấm mốc, các chất hữu cơ bay hơi, khí độc… tùy theo công nghệ và cấu tạo của mỗi loại máy. Sản phẩm đang được bày bán đa dạng trên thị trường với nhiều mẫu mã, thương hiệu như Sharp, Panasonic, Daikin, Hitachi, Xiaomi, Coway… Giá bán từ 1 - 6 triệu đồng, thậm chí có nhiều loại cao cấp từ 10-25 triệu đồng.

Người bán giải thích máy giá rẻ chỉ có những tính năng cơ bản như lọc bụi, phấn hoa, lông thú, chất lượng vừa đủ xài. Còn máy đắt tiền có thêm nhiều tính năng như kiểm soát chất lượng không khí, khử mùi, diệt khuẩn, nấm mốc… với đủ loại công nghệ phin lọc tĩnh điện, lọc bằng ion, plasma, HEPA, cảm biến phát hiện bụi, kể cả diệt muỗi nhờ đèn UV.

Kỹ sư Tống Kim Ty, một chuyên gia lâu năm trong ngành điện máy tại TP HCM, cho biết MLKK hoạt động dựa trên nguyên tắc phát ra điện tích âm vào không khí. Các điện tích âm này sẽ trung hòa với ion dương có hại để tạo hiệu ứng gió điện hút không khí từ bên ngoài vào trong máy và đẩy qua màng lọc. Các ion âm sẽ bám dính những độc tố gây hại như bụi bẩn, ẩm mốc hay khói thuốc trong không khí. Các loại màng lọc phổ biến trên thị trường như màng lọc thô có khả năng xử lý bụi bẩn kích thước lớn. Màng lọc than hoạt tính khử chất độc, mùi hôi, khói thuốc lá. Màng lọc phấn hoa giúp giảm các tác nhân gây dị ứng như lông vật nuôi, hạt phấn hoa. Màng lọc nước giúp giữ lại bụi bẩn trong nước, cho hơi nước sạch phát ra bên ngoài. Màng lọc titan khử mùi, màng lọc HEPA lọc bụi có kích thước nhỏ.

Máy lọc không khí được bán nhiều tại các trung tâm, siêu thị điện máy

Dễ thành ổ chứa vi khuẩn, nấm mốc

Theo giới chuyên môn, hiện cũng chưa thấy có nghiên cứu, kiểm tra nào từ cơ quan chức năng đối với MLKK. Các tính năng lọc không khí chỉ do các nhà sản xuất cung cấp cho khách hàng.

Ông Lê Hoàng Minh - chủ tiệm sửa chữa quạt hơi nước, MLKK tại quận 5, TP HCM - cho rằng thiết bị lọc không khí sau một thời gian sử dụng, màng lọc sẽ giảm đi tính năng và không còn tác dụng nên cần phải thường xuyên vệ sinh các màng lọc, nếu không sẽ dẫn đến bụi bám tạo thành nơi tích tụ virus, vi khuẩn và trở thành tác nhân gây ô nhiễm không khí trong phòng. Mỗi màng lọc sử dụng công nghệ khác nhau và có thế mạnh riêng nên không thể so sánh công nghệ nào tốt hơn. Về chức năng hút ẩm và cân bằng độ ẩm cũng chưa được kiểm chứng, kể cả tính năng làm ẩm da và tóc cũng chỉ là quảng cáo.

Kỹ sư Tống Kim Ty còn cảnh báo những loại thiết bị rẻ tiền có chất lượng không ổn định, khả năng lọc không khí kém do sử dụng tấm lọc tương tự như lớp bông vải. Chưa kể tấm lọc có chất lượng kém chỉ sử dụng được vài ba tuần thì hết khả năng lọc, do đó phải thay mới tấm lọc thường xuyên. Còn theo PGS-TS Nguyễn Trí Quang Hưng, giảng viên Khoa Môi trường - Trường ĐH Nông Lâm TP HCM, sử dụng MLKK cần lưu ý môi trường Việt Nam có nhiều bụi mịn, độ ẩm cao làm cho thiết bị trở thành ổ phát triển vi khuẩn, nấm mốc và phát tán trong nhà còn nguy hiểm hơn.

TS Nguyễn Nhật Huy, Trưởng Phòng Thí nghiệm phân tích môi trường - Khoa Môi trường và Tài nguyên Trường ĐH Bách khoa TP HCM, cho biết các thiết bị lọc không khí hầu hết đều là hàng nhập khẩu, do đó với điều kiện thực tế, môi trường, mức độ ô nhiễm khác nhau tại các nước sản xuất nên khi sử dụng ở Việt Nam có thể không phù hợp. Ngoài ra, chuyên gia này khuyên người dùng cũng không nên tin tưởng tuyệt đối vào những lời quảng cáo bởi chưa có kiểm chứng nào cho thấy MLKK có thể lọc được các loại bụi mịn và siêu mịn. Do đó, để biết được hiệu quả chính xác cần phải được kiểm chứng thực tế tại điều kiện trong nước với thiết bị đo kiểm chuyên dụng.