Giải cứu ô nhiễm không khí ở TP HCM và Hà Nội

Ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM, cho biết vấn đề kiểm soát ô nhiễm không khí, phía sở không phải cơ quan tham mưu chính cho UBND TP. Tuy nhiên, trước thực trạng khí thải giao thông là một trong những tác nhân hàng đầu gây ô nhiễm, sở chủ động triển khai hàng loạt giải pháp để kiểm soát.

TP HCM: Kiểm soát bụi, khí thải

Ông Lâm đánh giá trong hoạt động giao thông, nhiều lĩnh vực ảnh hưởng đến môi trường như khí thải từ các loại xe cơ giới, quá trình thi công công trình, vệ sinh, duy tu đường bộ... Để khắc phục, Sở GTVT TP đã tăng cường thực hiện một số đầu việc như kiểm tra, chấn chỉnh các nhà thầu thi công công trình giao thông, công trình thi công trên đường bộ không bảo đảm vệ sinh, để vật liệu rơi vãi và sắp tới sẽ ban hành các chế tài cụ thể hơn trong vấn đề này. Việc kiểm tra nhằm bảo đảm trong quá trình thi công, phương tiện phải được vệ sinh sạch sẽ, tưới nước mặt đường đá dăm, không để bụi bay ảnh hưởng đến môi trường xung quanh; vật liệu phế thải phải được thu gom, chuyển đi xử lý.

Ngoài ra, sở sẽ yêu cầu chủ đầu tư lập báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với các dự án công trình giao thông thuộc đối tượng phải lập báo cáo theo quy định; khuyến khích chủ đầu tư, nhà thầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thân thiện môi trường, sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng sạch trong GTVT.

Tình trạng xe cũ xả thải gây ô nhiễm môi trường còn phổ biến ở TP HCM Ảnh: GIA MINH

Riêng đối với việc vệ sinh mặt đường, mặt cầu, Sở GTVT TP đang đề xuất xịt rửa để giảm bụi, ô nhiễm. Cụ thể, 31 tuyến đường trục chính do sở quản lý với chiều dài hơn 260 km, chủ yếu được quét hút bụi bằng máy với tần suất 8 lần/tuyến/tháng, sẽ được xịt rửa thường xuyên.

Tuy nhiên, lãnh đạo Sở GTVT TP cho rằng vấn đề căn cơ và tác động lớn nhất đến môi trường ở hoạt động giao thông là từ khí thải của các loại xe cơ giới. Toàn TP hiện có hơn 7,8 triệu xe các loại, trong đó trên 7,1 triệu xe máy. Ô nhiễm không khí do xe máy gây ra nghiêm trọng và nguy hiểm hơn nhiều so với khí thải từ ôtô. Tuy nhiên, đối với ôtô, đã có biện pháp kiểm soát thông qua các đợt đăng kiểm định kỳ, có tiêu chuẩn cụ thể cho từng loại xe. Riêng xe máy chưa có quy định và đang chờ Luật Giao thông đường bộ sửa đổi nhưng dự tính sớm nhất phải 2 năm.

Vì vậy, trước mắt, Sở GTVT TP làm việc với Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam cùng Viện Khoa học - Công nghệ (thuộc Bộ GTVT) xây dựng kế hoạch kiểm soát khí thải đối với loại xe này, dự kiến thực hiện thí điểm trong quý I hoặc quý II/2020.

Một trong những nhóm giải pháp khác cũng đang được Sở GTVT TP đề xuất là hướng vào đối tượng xe buýt. Hiện tại, trong tổng số 2.457 xe buýt, chỉ có 428 xe chạy bằng khí CNG. Theo lộ trình, giai đoạn 2018-2020, TP đầu tư mới 3.121 xe buýt, trong đó khoảng 75% phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch (điện, LPG, CNG, LNG...). Theo lộ trình này, đến hết năm 2020, TP đầu tư 109 xe chạy bằng nhiên liệu sạch cho 9 tuyến mới; chuyển đổi, bổ sung 816 xe cho các tuyến hiện hữu, trong đó 614 xe sử dụng nhiên liệu sạch.

Ngoài xe buýt chạy bằng nhiên liệu sạch, Sở GTVT cũng đề xuất UBND TP tái khởi động đề án thí điểm cho thuê xe đạp tại trung tâm TP; đồng thời thí điểm triển khai hình thức vận chuyển khách bằng xe máy điện tại một số khu vực trung tâm TP.

Hà Nội: Khẩn cấp khắc phục

Mức độ ô nhiễm không khí trong thời gian qua được cho là rất đáng sợ. Chỉ số chất lượng không khí (AQI) của Hà Nội ở mức "xấu" và "rất xấu", ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân và hoạt động du lịch, sản xuất, kinh doanh.

Để khắc phục, hạn chế ô nhiễm, cải thiện chỉ số chất lượng không khí, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã ký ban hành chỉ thị yêu cầu các đơn vị, tổ chức và cá nhân thực hiện nghiêm túc một số biện pháp khẩn cấp.

Cụ thể, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) chỉ đạo Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội vận hành liên tục ổn định hệ thống quan trắc môi trường không khí, thường xuyên tổng hợp kết quả thông báo công khai các số liệu ô nhiễm không khí để người dân biết, có kế hoạch hành động, phòng tránh. Trong trường hợp ô nhiễm không khí chạm mức "nguy hại" (chỉ số AQI>300), Sở TN-MT có trách nhiệm thông báo tới Sở Giáo dục và Đào tạo để chỉ đạo các trường mầm non, trường tiểu học sắp xếp lịch học phù hợp; thông báo tới Sở Y tế để có các biện pháp bảo vệ sức khỏe nhân dân, phòng ngừa bệnh về đường hô hấp; thông báo tới các sở, ngành liên quan để có các biện pháp xử lý, khắc phục hạn chế phát thải. Sở Y tế xây dựng phương án cụ thể để kịp thời hướng dẫn người dân các biện pháp phòng ngừa, bảo đảm sức khỏe trong những ngày chất lượng không khí ở mức "xấu", "rất xấu" và "nguy hại".

Sở Xây dựng có trách nhiệm chỉ đạo, đôn đốc các công ty môi trường đô thị, cùng các quận, huyện rà soát kiểm tra, phải tăng cường tần suất sử dụng xe hút bụi, hút rác và dùng xe tưới nước rửa đường. Sở GTVT và Công an TP tăng cường lực lượng điều tiết giao thông; tăng cường kiểm tra xử lý nghiêm tất cả các xe chở vật liệu xây dựng, phế thải xây dựng không đúng quy chuẩn, không phủ bạt che chắn, chở quá tải, để rơi vãi ra đường gây mất an toàn, vệ sinh môi trường.

Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Phạm Xuân Tiến cho biết đã yêu cầu các nhà trường thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP Hà Nội. Trả lời về trường hợp nếu những ngày không khí xấu, rất xấu, nguy hại, các trường có cho học sinh nghỉ học hay không, ông Tiến cho rằng việc cho học sinh nghỉ học là cả một vấn đề, do đó sở phải chờ khuyến cáo của Bộ Y tế, Bộ TN-MT cũng như được sự cho phép của Chính phủ, UBND TP Hà Nội.