Vạt bầu thúng của mẹ

Có làm giàn không hở mẹ? Không! Giống bầu này là bầu thúng, không cần làm giàn - mẹ cười. "Bầu thúng", cái tên lạ lẫm, lần đầu tôi nghe. Xưa nay nói tới bầu, tôi hình dung ngay những kiểu trái dài thuôn hay hình chiếc hồ lô buông lủng lẳng từ giàn cao xuống. Thứ bầu ấy nhà hàng xóm vẫn trồng.

Không làm giàn cao nhưng mẹ cũng kéo mấy nhánh chà tre bỏ giữa vạt đất cho dây đu, bò, bớt phần chen chúc. Đất tốt, thêm những trận mưa tưới tắm, mấy dây bầu thúng của mẹ ngày càng mướt xanh; chớp mắt đã tỏa trùm, ôm kín cả vạt đất hoang; bắt đầu lấp ló những nụ hoa trăng trắng. Vài hôm sau, mẹ kêu: Đậu trái rồi! Mẹ bảo khi nào trái bầu lớn, con sẽ biết vì sao nó có tên "bầu thúng". Trái lớn rất nhanh; nháy mắt đã bằng cái rổ con, rổ nhỡ rồi rổ to. Mẹ cẩn thận bê trái bầu lên, lót bên dưới lớp rơm êm phòng ngừa bầu bị thối hoặc sâu bọ dưới đất đục phá. Giờ, thấy mẹ nói đúng, trái bầu trưởng thành nằm ềnh trên rơm, tròn to như... cái thúng! Cân nặng phải tới chục ký. Món "lộc" đầu mùa to tướng ấy mẹ tôi cắt đem chia bớt cho hàng xóm nấu canh; mỗi nhà một miếng. Bầu thúng ăn ngon hơn bầu dài, ai cũng đều công nhận, nhưng vì thưa trái nên ít người trồng.

Bầu nấu canh tôm nêm lá é (hương nhu) trắng là một trong những món ăn đệ nhất khoái khẩu. Chán thì chuyển sang món bầu xào thịt hoặc bầu luộc chấm mắm nêm ăn kèm với cá bống kho tiêu. Giản đơn nhưng vì lạ miệng thành ngon. Nhớ hoài...

Đó là lần đầu tiên, cũng là lần cuối cùng, tôi thấy "bầu thúng" của mẹ! Mẹ giờ ra người thiên cổ. Lục ký ức xưa, không biết tìm ai để hỏi. May sao, vào tìm trên Google, biết được tận phương Nam xa xôi vẫn còn một người đàn ông (năm 2020) đang nỗ lực trồng, lưu giữ và quảng bá giống bầu tưởng chừng đã tuyệt chủng! Hấp tấp tìm địa chỉ đặt hàng online để gửi mấy hạt bầu giống ra miền Trung. Cảm ơn "người bạn" phương xa đã giúp tôi giữ gìn ký ức. Nhìn những hạt bầu mọc lên, vươn hai chiếc lá mầm xanh mướt, bất chợt tưởng chừng đâu đây có bóng mẹ tôi về...