Xanh từ mỗi ngôi nhà

Nhà những người giàu có nhất ở Mỹ - bộ phận dễ dàng chi trả cho các thiết bị hiện đại để bảo vệ khí hậu - lại phát ra khoảng 25% khí thải nhà kính, nhiều hơn tính trên đầu người so với người thu nhập thấp. Đây là vấn đề có thể giải quyết được, thông qua công nghệ mới và ưu đãi của chính phủ.

Dùng điện có lợi hơn

Chuyển từ lò sưởi chạy bằng khí tự nhiên, cũng là nhiên liệu hóa thạch, sang máy bơm nhiệt điện để sưởi ấm và làm mát nhà, tức dùng điện, có thể là giải pháp quan trọng. Bởi lẽ, hơn một nửa năng lượng mà nhà cửa ở Mỹ sử dụng là cho 2 việc này. Hiện nay, gần 2/3 số nhà ở Mỹ dùng nhiên liệu hóa thạch để sưởi ấm.

Lợi ích của việc này sẽ tăng theo thời gian, trong đó hóa đơn năng lượng sẽ thấp xuống. Tại sao chưa chuyển đổi? Vì phần lớn người dân Mỹ không nghĩ mình đang sưởi ấm nhà bằng nhiên liệu hóa thạch. Các công ty điện lực vẫn ra sức quảng cáo khí tự nhiên, cho rằng đây là "nhiên liệu cháy sạch hơn".

Khí tự nhiên thải ra khoảng một nửa lượng CO2 so với than khi tạo ra cùng một lượng năng lượng. Thế nhưng, sản xuất và vận chuyển khí tự nhiên đến nhà dân sẽ phát thải khí methane, có thể gây hiệu ứng nóng trái đất nhanh hơn 86 lần so với CO2. Đây là một trong những lý do ở Mỹ, khí tự nhiên "đóng góp" vào biến đổi khí hậu cũng nhiều như than vậy.

Nhà tranh vách đất ở ven biển Mexico chống biến đổi khí hậu rất tốt Ảnh: NGỌC TRÂN

Thay đổi cách sưởi ấm nhà ở Mỹ là nhiệm vụ lớn và người dân nước này từng làm điều đó. Than hoặc gỗ đã sưởi ấm khoảng 77% nhà cửa ở Mỹ vào năm 1940 và khoảng 16% vào năm 1960. Hiện nay, hơn 50 thành phố ở California, New York... đã ngừng hoặc dự tính ngừng cấp phép cho những công trình sử dụng khí tự nhiên hay các loại nhiên liệu hóa thạch khác.

Tuy nhiên, một số tiểu bang khác lại đi theo hướng ngược lại. Đến cuối năm 2021, 20 tiểu bang ở Mỹ đã âm thầm chuẩn bị "luật ưu đãi" - miễn trừ các công ty dịch vụ khí tự nhiên khỏi các quy định xanh của địa phương. Điều này có nghĩa nhiều công trình sẽ tiếp tục sử dụng khí tự nhiên trong nhiều thập kỷ nữa.

Quy định ưu đãi này là một ví dụ về việc tại sao chính phủ Mỹ phải ra tay. Kế hoạch "Build back better - Xây dựng lại tốt đẹp hơn" của chính phủ Mỹ sẽ cung cấp hàng tỉ USD cho việc dùng điện và cải tiến nhà cửa. Việc dùng điện đã tăng đột ngột ở những nơi chính phủ Mỹ chịu chi trả một phần chi phí năng lượng…

Đầu tư công nghệ

Khi công nghệ tiến bộ, việc dùng điện cho đủ loại thiết bị giúp nhà cửa là nơi sinh sống tốt đẹp hơn thì dân chúng sẽ áp dụng công nghệ này. Qua đó, họ không chỉ tiết kiệm tiền mà còn được sống thoải mái hơn.

Tấm pin năng lượng mặt trời là ví dụ rõ ràng về cách công nghệ có thể thay đổi tiêu dùng. Về chi phí, ở Mỹ, từ năm 2009 đến 2019, chi phí sản xuất năng lượng mặt trời đã giảm 89%, từ 359 USD cho 1 megawatt/giờ xuống còn chỉ 40 USD, tiết kiệm được nhiều tiền.

Cách xây dựng, trang trí nhà cửa ở Mỹ cũng đang thay đổi. Nhà tiền chế từ nhà máy của Plant Prefab và Veev đang giúp giảm thiểu tác động môi trường khi xây dựng và vận hành. Chúng còn giúp xây nhanh, ít tốn tiền hơn mà chất lượng công trình lại được nâng cao.

Các công ty khác, như Advanced Earthen Construction Technologies, thì sản xuất nhà từ đất sét, tránh dùng gỗ và bê-tông, qua đó giúp giảm hiệu ứng nhà kính. Nhà từ đất sét có khả năng cách nhiệt tự nhiên đối với nhiệt độ cực đoan và chống cháy.

Như vậy, sở hữu nhà ở Mỹ hiện đi kèm với trách nhiệm mới. Đó cũng là cơ hội mới để tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn, mà lại bớt tốn tiền hơn.