Nguồn thu và bản quyền: 2 vấn đề trọng yếu của báo chí

Sau một ngày rưỡi, Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2024 đã khép lại với 10 phiên thảo luận về 10 vấn đề cốt lõi của báo chí Việt Nam. Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang dự phiên bế mạc diễn đàn vào chiều 16-3.

Linh hoạt để vượt khó

Tại phiên thảo luận chuyên đề "Đa dạng nguồn thu cho các cơ quan báo chí" diễn ra sáng 16-3, nhà báo Tô Đình Tuân - Tổng Biên tập Báo Người Lao Động - chia sẻ một số giải pháp của đơn vị để vượt qua khó khăn, bảo đảm tài chính duy trì bộ máy. Theo ông Tuân, hiện đa số các cơ quan báo chí đối mặt với thực tế "khó khăn chồng khó khăn", do đó báo chí "phải tìm thấy cơ hội trong khó khăn, thách thức này".

Theo ông Tô Đình Tuân, không có giải pháp chung nào cho tất cả các cơ quan báo chí. Mà theo đó, mỗi cách làm, mỗi suy nghĩ khi áp dụng vào thực tế cần linh hoạt, uyển chuyển, song phải bảo đảm được nội dung thông tin chuẩn - chỉnh, đúng quy định, đồng thời cũng tạo nguồn thu cho cơ quan.

Thời gian qua, Báo Người Lao Động xác định và kiên trì theo đuổi tiêu chí "Nhanh - Hay - Chính xác - Trách nhiệm - Nhân văn". Báo đã thực hiện nhiều chương trình để phục vụ cộng đồng, qua đó tạo ra được uy tín cho tờ báo, để lại những tình cảm tốt đẹp trong lòng bạn đọc, người dân và doanh nghiệp. Từ đây, nhiều đơn vị đã chủ động đến hợp tác với Báo Người Lao Động.

Báo Người Lao Động cũng tăng cường các hoạt động sau mặt báo, gần 5 năm qua đã đẩy mạnh tổ chức các hoạt động, sự kiện với tinh thần "vừa làm vừa học". Đến nay, đội ngũ của báo tuy không quá hùng hậu nhưng khá chuyên nghiệp trong tổ chức sự kiện.

Một trong những giải pháp đa dạng hóa nguồn thu mà Báo Người Lao Động thực hiện thời gian qua là tổ chức thu phí bạn đọc qua chuyên mục báo chí chất lượng cao "Dành cho bạn đọc VIP". Báo xác định không bán tin tức mà bán sản phẩm mang hàm lượng chất xám cao và có đời sống lâu dài. Đến nay, cổng thu phí bạn đọc có khoảng hơn 30.000 tài khoản đăng ký, chuyên mục này đã xuất bản hơn 260 sản phẩm chuyên sâu ở nhiều lĩnh vực khác nhau.

Theo nhà báo Tô Đình Tuân, trong bối cảnh khó khăn chung, các cơ quan báo chí cần gắn bó, hỗ trợ, chia sẻ với nhau, thay vì là đối thủ cạnh tranh thì trở thành đối tác với nhau.

Bảo vệ bản quyền - chuyện sống còn

Chiều cùng ngày, phát biểu đề dẫn phiên thảo luận chuyên đề "Bảo vệ bản quyền báo chí trong kỷ nguyên số", nhà báo Nguyễn Đức Hiển - Phó Tổng Biên tập Báo Pháp Luật TP HCM - nhấn mạnh: "Nếu không bảo vệ được bản quyền báo chí, không thể khuyến khích nhà báo và các cơ quan báo chí đầu tư vào phát triển nội dung. Bảo vệ bản quyền báo chí còn giúp ngăn chặn hiện tượng ăn cắp các chất liệu báo chí, giả mạo báo chí để lan truyền các thông tin sai lệch, xuyên tạc. Bảo vệ bản quyền là điều kiện tiên quyết để bảo vệ nguồn tài chính của cơ quan báo chí cũng như thực thi hiệu quả các mô hình kinh doanh nội dung số, góp phần giải bài toán về kinh tế báo chí truyền thông ở các cơ quan báo chí hiện nay".

Phiên thảo luận tập trung phân tích thực trạng vi phạm bản quyền tác phẩm báo chí; kiến giải những giải pháp hữu hiệu để bảo vệ bản quyền báo chí trong môi trường số; nâng cao năng lực bảo vệ và khai thác bản quyền; đóng góp vào quá trình sửa đổi Luật Báo chí nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý về bản quyền báo chí và thúc đẩy hoạt động kinh tế phát triển...

Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng Biên tập Báo Thanh Niên, chỉ ra nhiều dạng thức, vấn đề nghiêm trọng về xâm phạm bản quyền báo chí thời gian qua. Theo ông, đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự sa sút về doanh thu của các cơ quan báo chí đàng hoàng. Ông Toàn đề xuất sớm thành lập Liên minh Bảo vệ bản quyền báo chí.

Nhà báo Dương Quang, Phó Tổng Biên tập Báo Người Lao Động, nêu 2 vụ bị xâm phạm bản quyền gần nhất mà báo và phóng viên của báo gặp phải, nhằm chỉ ra thực tế: Nếu thiếu công nghệ và "tai mắt" để rà soát thì báo chí không thể biết được hết mình đang bị ăn cắp bản quyền như thế nào, ai xâm phạm? Có hiện tượng chính người làm báo cũng vi phạm bản quyền, lấy tin - bài của đồng nghiệp mà không xin phép. Từ đó, theo ông Dương Quang, để chống xâm phạm bản quyền, trước hết người làm báo phải gương mẫu tuân thủ luật về sở hữu trí tuệ; khi sửa Luật Báo chí 2016, cần có chương riêng về bản quyền và bảo vệ bản quyền, đồng thời đưa bộ môn bản quyền, quyền tác giả vào giảng dạy chính thức cho sinh viên báo chí , sinh viên những ngành gần.