Nhận diện, minh bạch thị trường hàng hóa

"Tick xanh trách nhiệm" không chỉ là một dấu hiệu nhận diện mà còn là cú hích quan trọng nhằm tạo lập sự minh bạch, phân biệt rõ ràng giữa hàng thật và hàng giả, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, vinh danh doanh nghiệp (DN) làm ăn chân chính, loại bỏ những kẻ gian dối.

Hàng giả hoành hành, thủ đoạn tinh vi

Theo Chi cục Quản lý thị trường TP HCM, trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã kiểm tra 533 vụ, xử lý 526 vụ vi phạm. Tổng số tiền xử phạt và giá trị hàng hóa bị tịch thu, nộp ngân sách lên đến hơn 15 tỉ đồng. Riêng trong đợt cao điểm kiểm tra thị trường từ ngày 15-5 đến 15-6, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 137 vụ - dù giảm gần 70% so với cùng kỳ năm trước, song tính chất vi phạm ngày càng tinh vi, phức tạp hơn.

Ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP HCM, cho biết hiện nay, các đối tượng kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng giả thường sử dụng thủ đoạn "ẩn danh" trên các nền tảng trực tuyến. Họ dùng các ứng dụng nhắn tin ngoài luồng, livestream ở nơi này nhưng cất hàng chỗ khác, giao hàng qua đơn vị trung gian, tạo nên lớp vỏ bọc rất khó kiểm tra. 

Nhiều trường hợp thuê căn hộ hoặc nhà riêng trong hẻm sâu để cất giấu hàng hóa nhằm tránh sự chú ý. Hàng hóa thường không có hóa đơn, chứng từ, nhãn mác, thậm chí làm giả nhãn hiệu nổi tiếng để đánh lừa người tiêu dùng.

"Hàng giả được đóng gói rất bắt mắt, làm nhái y hệt hàng chính hãng, khiến người tiêu dùng rất khó phân biệt. Có người biết mình bị lừa nhưng vì mua hàng với giá rẻ nên không muốn khiếu nại, lâu dần tạo nên sự thỏa hiệp ngầm với cái sai" - ông Huy lo ngại.

Ngoài ra, không ít người nổi tiếng (KOL/KOC) cũng vô tình tiếp tay cho hàng kém chất lượng khi quảng bá các sản phẩm chưa được kiểm chứng, thổi phồng công dụng hoặc đưa ra thông tin sai lệch. Điều này không chỉ làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng mà còn gây thiệt hại lớn cho các DN làm ăn chân chính.

Giám đốc một DN thực phẩm tại TP HCM bức xúc: "Sản phẩm được sản xuất đàng hoàng, kiểm định chất lượng nghiêm ngặt, đóng thuế đầy đủ lại phải cạnh tranh với hàng hóa trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Điều đó thật sự bất công".

Không để "vàng thau lẫn lộn"

Từ tháng 3-2024, TP HCM đã triển khai chương trình "Tick xanh trách nhiệm" nhằm kiểm soát chất lượng hàng hóa, nhất là thực phẩm, trên địa bàn. Mục tiêu của chương trình là minh bạch chuỗi cung ứng từ nhà sản xuất - nhà phân phối đến người tiêu dùng.

Đến nay, 11 nhà phân phối, 308 nhà cung cấp và 2.049 sản phẩm đã được đưa vào hệ thống "tick xanh". Các đơn vị này cam kết cung cấp hàng hóa đúng tiêu chuẩn, có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ pháp luật và minh bạch thông tin với người tiêu dùng.

Theo ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP HCM, "Tick xanh trách nhiệm" không phải là giấy phép hành chính hay tiêu chuẩn bắt buộc. Đây là công cụ nhận diện nhằm khuyến khích DN làm đúng, đồng thời giúp người tiêu dùng có thêm cơ sở để lựa chọn hàng hóa uy tín.

"TP HCM là địa phương tiên phong trong cả nước thực hiện chương trình "Tick xanh trách nhiệm" theo hướng tiếp cận thị trường, tức là để thị trường tự điều tiết thông qua hành vi lựa chọn của người tiêu dùng. Đây là cách tiếp cận mới, không đơn thuần dựa vào kiểm tra và xử phạt mà khuyến khích sự tự giác, minh bạch, có trách nhiệm từ phía DN" - ông Phương thông tin.

Chương trình vẫn đang được đẩy mạnh, với mục tiêu thúc đẩy tính minh bạch trong toàn bộ chuỗi cung ứng hàng hóa. "Chúng tôi thấy cần tăng tốc độ tham gia của các đơn vị. Thành phố đang hỗ trợ các hệ thống phân phối chủ động triển khai "Tick xanh trách nhiệm" để có thể mở rộng chương trình lên các sàn thương mại điện tử (TMĐT). Điều này giúp cơ quan quản lý kiểm soát hiệu quả hơn, đồng thời đi sâu vào bản chất vấn đề" - ông Phương nhìn nhận.

Cụ thể, TP HCM sẽ phát huy tinh thần cộng đồng, phát triển "Tick xanh trách nhiệm" trên các nền tảng TMĐT. Sàn TMĐT được kỳ vọng trở thành "người gác cổng" sàng lọc minh bạch; nhà bán hàng trở thành người tiên phong về đạo đức sản phẩm; còn nhà sáng tạo nội dung không chỉ đóng vai trò quảng bá mà còn là người bảo vệ niềm tin số. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một thị trường hàng hóa minh bạch, có trách nhiệm, nơi các DN tự nguyện nâng cao đạo đức kinh doanh.

"DN nào thấy chương trình mang lại lợi ích cho xã hội và người tiêu dùng sẽ tự nguyện tham gia và sẽ được ghi nhận, vinh danh" - ông Phương nhấn mạnh.