Nhân viên trường học cần cải thiện thu nhập

Theo Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), hiện toàn quốc có khoảng 246.800 nhân viên (NV) trường học (95.600 biên chế, 151.200 hợp đồng) làm việc trong các trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT, thuộc nhóm viên chức chuyên ngành và chuyên môn dùng chung theo danh mục vị trí việc làm. Trong đó, gồm NV y tế trường học (khoảng 21.000 người), kế toán (gần 36.000 người), văn thư (hơn 16.000 người), thư viện (gần 17.000 người), thiết bị thí nghiệm (gần 21.500 người) và khoảng 135.300 người là giáo vụ, thủ quỹ, quản trị công sở, kỹ thuật công nghệ thông tin (CNTT), hỗ trợ giáo dục người khuyết tật.

Đời sống bấp bênh

Tại Nghị định 111/2022/NĐ-CP ngày 30-12-2022 của Chính phủ quy định người lao động (NLĐ) làm công việc hỗ trợ, phục vụ được hưởng tiền lương và các chế độ chính sách theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động (HĐLĐ).

Tiền lương trong HĐLĐ áp dụng một trong hai hình thức là tiền lương theo thỏa thuận phù hợp với quy định của pháp luật lao động hoặc áp dụng tiền lương theo bảng lương của công chức, viên chức phù hợp với khả năng ngân sách của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Trường hợp thỏa thuận áp dụng tiền lương theo bảng lương của công chức, viên chức thì các loại phụ cấp được hưởng (nếu có) được tính vào tiền lương; chế độ nâng bậc lương và các chế độ, chính sách khác có liên quan đến tiền lương thực hiện như công chức, viên chức.

Bộ GD-ĐT cho biết hiện nay các trường học vẫn thực hiện chính sách tiền lương cho đội ngũ NV theo Nghị định số 204/2004/NĐ-CP. Cụ thể, các vị trí kế toán, giáo vụ, thiết bị thí nghiệm, hỗ trợ người khuyết tật được xếp lương theo hệ số lương viên chức loại A0 (hệ số lương từ 2,10 - 4,89). Ngoài lương nhóm NV kế toán, thủ quỹ được hưởng phụ cấp trách nhiệm mức 0,1 so với mức lương cơ sở; NV thiết bị thí nghiệm được hưởng phụ cấp trách nhiệm mức 0,2 thì các vị trí khác như thư viện, y tế, văn thư, CNTT được xếp lương viên chức loại B, hệ số lương từ 1,86 - 4,06. Trong nhóm này chỉ có NV y tế được hưởng phụ cấp ưu đãi 20% so với mức lương cơ bản; NV văn thư, thư viện, CNTT không có phụ cấp.

Theo tính toán của Bộ GD-ĐT, trước ngày 1-7-2024, tổng thu nhập của NV trường học (bao gồm cả chi phí đóng các loại bảo hiểm) có thời gian công tác dưới 15 năm dao động từ 3,6 triệu đến dưới 7 triệu đồng/tháng. Từ ngày 1-7-2024, mức lương cơ sở được nâng từ 1,8 triệu đồng lên 2,34 triệu đồng nên lương và phụ cấp đội ngũ này cũng được tăng tương ứng. Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT nhận định mức thu nhập của đội ngũ NV trường học vẫn khá thấp khiến cuộc sống của họ gặp nhiều khó khăn. Trong khi khối lượng công việc của đội ngũ này rất lớn và phải kiêm thêm nhiều nhiệm vụ khác.

Trường học khó tuyển người

Ông Lương Văn Minh, Hiệu trưởng Trường THPT Cần Thạnh (huyện Cần Giờ, TP HCM), cho biết lao động ở các trường THPT gồm có 3 nhóm: điều hành, hoạt động nghề nghiệp (giáo viên) và nhóm thực hiện các hoạt động hỗ trợ, phục vụ (kế toán, y tế, văn thư, thư viện, thiết bị, CNTT…). Đội ngũ nhà giáo tuy lương thấp nhưng có một số khoản phụ cấp khác như phụ cấp nghề, phụ cấp thâm niên… nhưng nhóm NV trường học thì chỉ có một số bộ phận có phụ cấp nghề nhưng rất thấp và không có phụ cấp thâm niên nghề, dẫn đến chênh lệch thu nhập giữa nhóm giáo viên và NV phục vụ.

Trong khi đó, thực hiện chương trình cải cách giáo dục và chuyển đổi số, hiện các trường rất cần các vị trí có chuyên môn, không thể kiêm nhiệm như CNTT, thư viện, thiết bị thí nghiệm... nhưng rất khó tuyển người. "Tổng thu nhập của một NV CNTT mới vào làm việc tại trường (gồm lương theo hệ số và các khoản phụ cấp) chỉ khoảng 5 triệu đồng/tháng. Nếu họ ra ngoài làm việc mức lương sẽ cao hơn nhiều. Do đó, nếu không có chính sách hỗ trợ, cải thiện thu nhập thì rất khó thu hút NLĐ vào làm việc cho ngành giáo dục" - ông Minh nói. Từ thực tế này, theo ông Minh, bên cạnh việc cải thiện tiền lương cho giáo viên thì cũng cần quan tâm nâng cao chế độ phúc lợi cho đội ngũ NV trường học để NLĐ an tâm làm việc và gắn bó.

Bà Nguyễn Bích Thủy, Hiệu trưởng Trường Mầm non Họa Mi 3 (quận 5, TP HCM), cho hay theo quy định hiện hành, đối với công việc hỗ trợ, phục vụ khác thuộc danh mục vị trí việc làm hỗ trợ, phục vụ trong cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập không được xác định là công chức, viên chức theo quy định của pháp luật, các đơn vị được giao quyền tự chủ ký HĐLĐ, trả lương cho NLĐ, không sử dụng ngân sách. Tuy nhiên, số biên chế dành cho nhóm hỗ trợ, phục vụ giáo dục hiện chưa đáp ứng nhu cầu giảng dạy tại các trường. Trong khi đó, nguồn thu ngoài ngân sách của các trường hạn chế, không có đủ kinh phí để chi trả tiền lương hay thực hiện các chế độ phúc lợi khác cho NLĐ.

Bà Thủy kiến nghị đối với nhóm vị trí việc làm văn thư, thủ quỹ, thư viện, kế toán ở khối trường mầm non có 9 lớp trở lên nên được bố trí 4 người để đáp ứng nhu cầu giảng dạy. Bên cạnh đó, nên xem xét đưa chức danh NV y tế trường học vào danh mục nghề nghiệp chuyên môn vì thực tế vị trí này cần trình độ chuyên môn; đưa nhóm hỗ trợ, phục vụ giáo dục vào diện biên chế để NLĐ an tâm gắn bó lâu dài.