Nhật Bản: Liên minh cầm quyền gặp khó sau bầu cử

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba hôm 28-10 bác bỏ ý tưởng thay đổi thành phần liên minh cầm quyền vào thời điểm hiện tại nhưng bày tỏ mong muốn kết hợp các ý tưởng chính sách từ phe đối lập.

Theo hãng tin Kyodo, phát biểu này được đưa ra sau khi Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của ông và đối tác Đảng Công minh mất thế đa số tại Hạ viện trong cuộc tổng tuyển cử diễn ra một ngày trước đó. Cụ thể, liên minh này chỉ còn nắm 215/465 ghế Hạ viện, giảm đáng kể so với con số 288 ghế trước đó. Kết quả này đánh dấu lần đầu tiên sau 15 năm LDP mất quyền kiểm soát Hạ viện.

Riêng LDP chỉ giành 191 ghế, giảm mạnh so với con số 259 của cuộc bầu cử năm 2021. Ở chiều ngược lại, số ghế do đảng đối lập chính là Đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản (CDPJ) giành được tăng vọt từ 98 lên 148.

Ông Ishiba, người đồng thời là Chủ tịch LDP, cam kết cải cách mạnh mẽ đảng mình để khôi phục lòng tin của cử tri sau vụ bê bối quỹ đen. Ông cho biết thêm sẽ tiếp tục làm thủ tướng để lãnh đạo chính phủ và đối phó với những thách thức ngày càng gia tăng về kinh tế và an ninh. 

LDP đã bắt đầu các cuộc thảo luận về cách thức duy trì chính phủ của ông Ishiba trước phiên họp đặc biệt của Quốc hội, dự kiến được tổ chức trong vòng 30 ngày sau cuộc tổng tuyển cử để bầu thủ tướng tiếp theo. 

Ông Ishiba ban đầu cân nhắc triệu tập phiên họp này vào ngày 7-11 nhưng chính phủ ông đã điều chỉnh kế hoạch để có thêm thời gian tìm kiếm thế đa số trước khi cuộc bỏ phiếu diễn ra. Thời điểm mới dự kiến là ngày 11-11 tới.

Trong lúc này, CDPJ cũng đang tìm cách bắt tay với các đảng khác nhằm thay đổi chính phủ. Cựu Thủ tướng Yoshihiko Noda, Chủ tịch CDPJ, cho biết sẽ có các cuộc thảo luận "chân thành" với những đảng đối lập khác trước phiên họp đặc biệt của quốc hội. 

Đảng Dân chủ vì Nhân dân (DPP) là một cái tên đáng chú ý sau khi giành 29 ghế trong cuộc bầu cử vừa qua. Ông Yuichiro Tamaki, Chủ tịch DPP, ban đầu cho biết đảng này sẽ không tham gia liên minh cầm quyền. 

Dù vậy, ông Tamaki hôm 28-10 nói với các phóng viên rằng DPP sẵn sàng thảo luận về việc phối hợp chính sách với các đảng khác, trong đó có cả LDP và CDPJ. Trong khi đó, một đảng đối lập khác là Đảng Đổi mới Nhật Bản (JIP), nắm 38 ghế, hiện chưa có ý định hợp tác với liên minh LDP - Đảng Công minh.

Chuyên gia Rintaro Nishimura tại Công ty Tư vấn The Asia Group (Mỹ) nhận định với hãng tin Reuters rằng việc LDP thuyết phục được DPP và JIP đứng về phía mình phụ thuộc nhiều vào việc LDP có thể cho 2 đảng này những gì. 

Kịch bản tốt nhất là đưa họ vào chính phủ liên minh nhưng đây không phải là chuyện dễ. Trong khi đó, các đảng đối lập, tập hợp cả lực lượng tự do và thiên hữu, cũng không dễ hợp tác lập liên minh do sự khác biệt trong các mục tiêu chính sách của mình.