NHÌN RA THẾ GIỚI: Tích cực giải nhiệt đô thị

Trước 20 giờ, cư dân hiếm khi ra khỏi nhà và việc trẻ em chơi ngoài trời sau nửa đêm là chuyện bình thường ở đây.

Thật ra, luồng khí nóng từ Bắc Phi đã khiến Seville chết tên "lò nướng Iberia" từ nhiều thế kỷ nay. Khi thế giới ngày càng nóng lên, "lò nướng" này đang biến thành "lò luyện kim". Không chỉ Seville, theo sáng kiến C40 Cities - một mạng lưới các thành phố lớn toàn cầu cùng hành động chống biến đổi khí hậu, số lượng thành phố phải đối mặt với "nhiệt độ cực đoan" dự kiến tăng gấp 3 trong 15 năm tới. Đến năm 2050, hơn 970 thành phố sẽ trải qua mùa hè với nhiệt độ trung bình từ 35 độ C trở lên.

Seville là thành phố đầu tiên trên thế giới phân loại các đợt nắng nóng thành 3 cấp độ dựa trên mức độ nghiêm trọng (tương tự bão). Khi sắp xảy ra nắng nóng, một loạt biện pháp sẽ được kích hoạt, như mở cửa miễn phí các bể bơi và công viên nước công cộng, cử nhân viên y tế đến kiểm tra sức khỏe người cao tuổi và các nhóm đối tượng nguy cơ.

Để chống lại sự gia tăng nhiệt độ đô thị, Seville kết hợp cả giải pháp cũ và mới. Ở trung tâm thành phố, người ta thường thấy những tấm vải trắng căng giữa các tòa nhà để tạo bóng râm. Các làn đường xe đạp được mở rộng nhằm giảm lưu lượng xe cơ giới. Từ năm 2020, chính quyền Seville trồng khoảng 5.000 cây bóng mát mỗi năm, sử dụng vật liệu xây dựng chịu nhiệt, lắp đặt các đài phun nước công cộng…

Hiện nay, khoảng 20% diện tích Seville được bao phủ bởi cây xanh, đạt 1,3 m2 không gian xanh trên mỗi cư dân trong khi ngân sách thành phố dành ra 36,5 triệu euro để mở rộng không gian xanh vào năm 2023. "Những biện pháp này rất thiết yếu nếu chúng ta muốn trẻ em có thể chơi đùa hoặc người dân đi mua sắm, hoạt động ngoài trời" - cựu Thị trưởng Seville, ông Antonio Muñoz, nhận định với Bloomberg.

Ngoài ra, Seville đang thử nghiệm một hệ thống kênh ngầm gọi là "qanat" - đã được sử dụng hơn 3.000 năm tại Trung Đông và Trung Quốc để hỗ trợ nông dân. Hệ thống này hoạt động bằng cách làm mát nước vào ban đêm và dùng các ống dẫn thẳng đứng để luân chuyển luồng khí mát lên mặt đất vào ban ngày, với mục tiêu giảm 10 độ C trong một khu vực rộng cỡ 2 sân bóng đá mà vẫn tiêu thụ năng lượng tối thiểu.

Không phải ai cũng ủng hộ các giải pháp công nghệ phức tạp. Nhiều nhà quy hoạch đô thị và chuyên gia khí hậu ủng hộ các biện pháp đơn giản hơn và đã được kiểm chứng: Quy hoạch đô thị thông minh với cấu trúc tạo bóng râm và trồng cây hàng loạt - theo trang Calcalist.

Nói về hình mẫu làm mát đô thị hiệu quả thì không thể không nhắc đến Singapore. Chính phủ Singapore đã đặt mục tiêu đến cuối thập kỷ này, mỗi cư dân đều có thể đến công viên trong vòng 10 phút đi bộ, đồng thời trồng thêm 1 triệu cây xanh. Singapore cũng áp dụng biện pháp tạo bóng mát dọc bằng cách trồng cây trên các tòa nhà, giúp giảm 10%-30% năng lượng dùng để làm mát. Những khu nhà ở công cộng được sơn bằng các màu "làm mát", có khả năng phản xạ đến 75% năng lượng mặt trời và giúp giảm nhiệt độ xung quanh xuống 2 độ C.

Một phương pháp khác đang ngày càng phổ biến là loại bỏ nhựa đường và bê-tông để tạo không gian xanh. Ở Pháp, một dự án gần rừng Saint Autrop đang thay thế 45.000 m2 bãi đậu xe bằng các kênh nước và cây cối, nhằm làm mát khu vực và giảm nguy cơ lũ lụt.