"Nỗi buồn chiến tranh" xứng đáng được vinh danh

Tiểu thuyết "Nỗi buồn chiến tranh" của nhà văn Bảo Ninh vừa được Bộ VH-TT-DL vinh danh trong lễ công bố 50 tác phẩm văn học nghệ thuật biểu diễn Việt Nam tiêu biểu xuất sắc sau ngày đất nước thống nhất.

Ngay sau lễ vinh danh 50 tác phẩm văn học, nhà văn Bảo Ninh và tiểu thuyết của ông đã gây ra những tranh luận đa chiều. Đã có ý kiến đòi thu hồi quyết định dành cho "Nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh, nhưng nhiều nhà văn tên tuổi lại đánh giá đó là tác phẩm xứng tầm, đáng được tôn vinh.

Trên trang cá nhân, Trung tướng Nguyễn Thanh Tuấn, nguyên Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam, nêu ý kiến tác phẩm ''hạ thấp tính anh hùng của quân đội ta và đã nhen nhóm sự lật sử thông qua văn học nghệ thuật''. Đồng thời, ông cho rằng ban tổ chức nên thu hồi quyết định dành cho cuốn sách của Bảo Ninh.

Nhận xét về "Nỗi buồn chiến tranh", nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, cho rằng không phải ngẫu nhiên mà thế giới chọn tác phẩm này để dịch ra hàng chục thứ tiếng và phát hành trên nhiều quốc gia. "Nỗi buồn chiến tranh" là một trong những tác phẩm văn học hiếm hoi của Việt Nam nằm trong thư viện của Nobel, để được lựa chọn vào thư viện này, Việt Nam chỉ có vài tác phẩm.

Theo nhà thơ Trần Đăng Khoa, sở dĩ tác phẩm gây ra cãi nhau là vì trước đây chúng ta thường rõ ràng về thế đứng (điểm nhìn của tác giả). Ví dụ, địch thì đứng ở phía địch, ta thì đứng ở phía ta. Bảo Ninh không đứng ở phía ta, càng không đứng ở phía địch… Nhà văn Bảo Ninh đứng về phía chủ nghĩa nhân đạo mà nhìn cuộc chiến. Đây là cái rất khác của Bảo Ninh. Vì cái này mà nhiều người cho rằng Bảo Ninh lật sử và phủ nhận cuộc chiến tranh thần thánh của nhân dân.

"Tôi cực kỳ vui mừng, trân trọng và đánh giá cao Bộ VH-TT-DL đã vinh danh Nguyễn Huy Thiệp và Bảo Ninh. Vì đây là hai nhân vật mà người ta tranh cãi nhiều nhất trong suốt mấy chục năm qua. Kỳ thực tác phẩm "Nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh là một cuốn rất hay" – Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nêu quan điểm.

Ông cho rằng chính vì Bảo Ninh đứng về phía chủ nghĩa nhân đạo nên cách nhà văn viết về chiến tranh rất khác. Đọc xong tác phẩm của ông, chúng ta vẫn thấy người lính Việt Nam rất vĩ đại. Nhưng để giành được chiến thắng thì cực kỳ gian khổ. Những nhà văn thực sự tâm huyết và tài năng đều đều đánh giá cao tác phẩm của Bảo Ninh.

PGS-TS Phạm Xuân Thạch nhận xét cái mới của tiểu thuyết "Nỗi buồn chiến tranh" không chỉ ở việc nhà văn đưa vào những chất liệu hiện thực qua một lăng kính chưa từng có trong văn học chiến tranh. Ông đã tìm đến phương pháp tiếp cận hiện thực khác, xây dựng và tô đậm tính cá biệt của số phận nhân vật.

Trong khi đó, nhà văn Phạm Ngọc Tiến cho rằng Bảo Ninh có lẽ là nhà văn Việt Nam có dấu ấn nhất trong việc mang văn học Việt ra ngoài biên giới một cách hệ thống và được thế giới đón chào trọng thị trong suốt một quãng thời gian dài hai mấy năm bằng cuốn tiểu thuyết duy nhất "Nỗi buồn chiến tranh".