Nuôi cua biển... trong nhà

Sau Trung Quốc, Philippines là nước đứng thứ hai thế giới về sản xuất cua lột với sản lượng nuôi đạt 16.500 tấn trong năm 2012. Loại cua này cũng được nuôi phổ biến ở Myanmar, Malaysia, Indonesia, nhất là Thái Lan. Tại Việt Nam, mô hình nuôi cua lột này mới xuất hiện hơn 1 năm nay. Một số hộ dân đã nuôi thử nghiệm và thành công không ngờ.

Thu tiền tỉ mỗi năm

Trang trại nuôi cua lột ở thôn Tiền Lệ, xã Tiền Yên, huyện Hoài Đức, TP Hà Nội của anh Nguyên Vũ với diện tích nhà nuôi chỉ hơn 400 m2 nhưng đem lại lợi nhuận 150 triệu đồng/tháng.

Vũ cho biết toàn bộ nước sử dụng nuôi cua tại đây là nước biển từ Hạ Long, được anh mua về với giá 500.000 đồng/m3. Hiện tại, trang trại sử dụng khoảng 50 m3 nước biển, lượng hao hụt khoảng 10% mỗi tháng, có thể bổ sung bằng nước ngọt. Thức ăn cho cua là vẹm xanh, dắt biển, hàu…; chi phí trung bình khoảng 1.000 đồng/con/ngày. Cua nuôi khoảng 10-15 ngày là có thể thu hoạch, bán cho thương lái với giá 800.000-1 triệu đồng/kg.

"Tỉ lệ cua chết trong quá trình nuôi vẫn còn cao, khoảng 15%. Do mô hình này còn mới mẻ nên tôi vừa mày mò nuôi vừa đúc kết kinh nghiệm, quy trình kỹ thuật. Dù vậy, bình quân mỗi ký cua xuất bán mang về lợi nhuận 150.000-180.000 đồng, mỗi lứa tôi thu được khoảng 120 triệu đồng" - Vũ phấn khởi.

Trong khi đó, nhận thấy nhu cầu của thị trường cũng như lợi thế từ vùng nuôi trồng thủy sản nước lợ ở xã Hoằng Phong và các xã lân cận thuộc huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa, Giám đốc Công ty TNHH SH79 Lê Văn Châu đã đầu tư mô hình nuôi cua lột trong hộp nhựa. Diện tích nuôi cua của công ty gần 1 ha, nằm tại vùng nuôi trồng thủy sản ngoại đê ở xã Hoằng Phong. Cua lột SH79 cũng đã được công nhận đạt chuẩn OCOP (chương trình "Mỗi xã 1 sản phẩm") 3 sao của huyện Hoằng Hóa năm 2023.

Theo ông Châu, cua được chọn lựa kỹ trước khi đưa vào nuôi, phải là loại có trọng lượng 150-250 g, bảo đảm khỏe mạnh, chắc thịt, đạt chất lượng. Loại cua này được chọn mua từ các đầm nuôi trồng thủy sản ở địa phương. Sau khi tuyển chọn, cua được khử khuẩn và cho vào lồng nhựa để chăm sóc, theo dõi hằng ngày, bảo đảm các điều kiện môi trường để chúng có thể lột vỏ. Khi cua đạt trọng lượng trung bình 250 g sẽ được bán với giá 1 triệu đồng/kg (không dây cột).

Công ty của ông Châu đã xây dựng rất nhiều hệ thống, mỗi hệ thống nuôi được 1.080 con. Trừ chi phí, mỗi hệ thống cho thu nhập 80-100 triệu đồng/ tháng.

Một người khác cũng nuôi cua biển trong nhà là anh Nguyễn Bá Cảnh ở phường Bắc Cường, TP Lào Cai. Cảnh cho biết khác với mô hình nuôi cua biển trong nhà đã được giới thiệu tại một số tỉnh, thành - thường nuôi mỗi con trong một hộp nhỏ, mô hình của anh sử dụng khay nhựa kích thước lớn, có thể nuôi 8-9 con. Khay nhựa được xếp thành nhiều hàng và nhiều tầng.

Theo anh Cảnh, cách làm này tiết kiệm chi phí đầu tư, tạo không gian thoáng, đồng thời cũng thuận lợi hơn cho người nuôi chăm sóc, cho cua ăn. Hệ thống nước chảy từ khay trên xuống khay dưới cũng góp phần tạo thêm ôxy. Vì nuôi chung trong một khay nên những đôi càng to khỏe của cua phải được buộc kín để chúng không va chạm, ăn thịt nhau.

Sau khoảng 25-30 ngày nuôi, cua lột bắt đầu được thu hoạch, trọng lượng trung bình 250-350 g/con, có con gần 500 g. Anh Cảnh đang duy trì 48 khay nuôi. Thời điểm thu hoạch, mỗi ngày anh có thể xuất bán 3-4 kg cua cốm lột.

"Từ khi có mô hình nuôi này, người dân tại TP Lào Cai và các địa phương lân cận được thưởng thức cua cốm tươi sống, thay vì sử dụng sản phẩm cấp đông nhập từ các tỉnh, thành ven biển" - anh Cảnh tự tin.

Ở đâu cũng nuôi được

Việc nuôi cua lột trong hộp bằng hệ thống tuần hoàn nước có thể phù hợp với cả điều kiện đô thị như TP HCM.

Ưu điểm nổi bật của hệ thống này là không cần nhiều lượng nước đầu vào nhờ nguyên lý tuần hoàn, sục khí tạo ôxy. Khi đưa nước vào hộp nuôi cua, thức ăn thừa và chất cặn bẩn thải ra sẽ đi qua hệ thống lọc thô, sau đó ra bể vi sinh và hệ thống khử khuẩn bằng tia UV. Những vi sinh sống trong hệ thống lọc sinh học có vai trò lọc thức ăn thừa và chất thải, giúp môi trường sống của cua sạch hơn. Nhờ vậy, nguồn nước được tái sử dụng hoàn toàn.

Cua được nuôi và thu hoạch liên tục, chất lượng sản phẩm có thể kiểm soát dễ dàng trước khi đưa ra thị trường. Mô hình này tốn ít diện tích nhưng cho năng suất cao, sản phẩm bảo đảm an toàn.

Hệ thống nuôi cua biển trong nhà cho thấy tính sáng tạo của người dân trong việc ứng dụng công nghệ tuần hoàn nước và hệ thống lọc vi sinh. Bằng cách tận dụng lại các hộp nhựa và xếp chồng lên nhau, hệ thống nuôi cua biển này tiết kiệm diện tích tối đa, tăng cường năng suất và mật độ nuôi, giúp người nuôi nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm.

Ưu điểm khác của hệ thống nuôi cua biển trong nhà là có khả năng thực hiện ở bất kỳ khu vực nào, không phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên. Điều này rất hữu ích cho việc nuôi tại các vùng không có diện tích mặt nước thủy sản hoặc đô thị lớn ở Việt Nam hiện nay. Việc áp dụng công nghệ này sẽ giúp tận dụng không gian tối đa, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về thủy sản trong các khu đô thị.

Quy trình sản xuất của mô hình nuôi cua biển trong nhà mang tính kỹ thuật cao, ổn định, đáp ứng điều kiện nuôi trong đô thị và vùng ven, phù hợp với chương trình phát triển thủy sản tại TP HCM. Mô hình này có thể nhân rộng với quy mô sản xuất lớn, cung cấp sản phẩm cho tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. 

Trong các sản phẩm của cua biển, cua lột có giá trị kinh tế cao, hiện có giá bán cao hơn cua thường từ 4 đến 5 lần.

Cua lột có giá trị kinh tế vì là sản phẩm được ưa chuộng trên thị trường do thành phần dinh dưỡng cao, đặc biệt là hàm lượng can-xi, phốt-pho nhiều và dễ hấp thụ. Thịt cua lột có hàm lượng đạm 57,02%-65,95%, khoáng 10,41%-16,71%, lipid 3,52%-9,45%...