Phát triển xe buýt xanh: Nhanh nhưng phải chắc

Công ty CP Xe khách Phương Trang (Công ty Phương Trang) vừa có đề xuất đầu tư xe buýt thuần điện cho mạng lưới giao thông công cộng tại TP HCM.

Càng sớm, môi trường càng lợi

Trong văn bản gửi Bí thư Thành ủy TP HCM, Chủ tịch UBND thành phố và các sở ngành liên quan, Công ty Phương Trang viện dẫn Quyết định 876/2022 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình hành động chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí methane của ngành giao thông vận tải. 

Quyết định này đưa ra lộ trình chuyển đổi đối với vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, theo đó, từ năm 2025, 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh.

Với mong muốn thực hiện sớm lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh trước 7 tháng cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ xe buýt, Công ty Phương Trang kiến nghị từ ngày 10-5-2024, các hồ sơ mời thầu cung cấp dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt tại TP HCM được yêu cầu sử dụng xe buýt thuần điện mới 100%.

Ông Đào Viết Ánh, Tổng Giám đốc Công ty Phương Trang, cho biết việc đề xuất đưa xe buýt thuần điện vào hoạt động không chỉ phù hợp với Quyết định của Thủ tướng Chính phủ mà còn sớm góp phần giảm ô nhiễm môi trường, nâng cao chất lượng dịch vụ cho hệ thống xe buýt hiện nay của TP HCM. "Nếu các gói thầu mới được đưa ra đấu thầu, công ty chúng tôi sẽ tham gia với cam kết đưa 100% phương tiện mới thuần điện vào phục vụ" - ông Ánh quả quyết.

Chờ chính sách tốt hơn

Một doanh nghiệp đầu tư xe buýt điện trong thành phố là Công ty TNHH Dịch vụ Vận tải Vinbus. Từ tháng 3-2022, khi TP HCM chấp thuận chủ trương thí điểm 5 tuyến xe buýt điện thì Vinbus tham gia. Trong 5 tuyến được chấp thuận, đến nay doanh nghiệp này triển khai 1 tuyến D4 (Bến xe buýt Sài Gòn - Vinhomes Grand Park).

Vinbus thông tin để tổ chức hoạt động 5 tuyến buýt điện với quy mô gần 100 xe, công ty tìm kiếm và đầu tư quỹ đất xây dựng depot khoảng 1,5-2 ha tại TP Thủ Đức. Tuy nhiên, quy trình thực hiện các thủ tục pháp lý của dự án phải trải qua nhiều bước và chờ thẩm định, phê duyệt từ nhiều sở ngành. Ngoài ra, mức trợ giá cho tuyến xe điện D4 theo Vinbus không cao nên công ty đang lỗ. Đó là những nguyên nhân toàn bộ 5 tuyến chưa thể triển khai như mong muốn.

Liên quan chủ trương xanh hóa hệ thống giao thông công cộng tại TP HCM, đại diện Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM cho biết, dựa trên Quyết định 876 của Thủ tướng Chính phủ, Sở GTVT đã gửi thông tin về lộ trình chuyển đổi phương tiện đến các doanh nghiệp, hiệp hội vận tải để chủ phương tiện chủ động thực hiện theo lộ trình.

Hiện nay, đơn giá định mức cho xe buýt điện chưa có nên tạm thời áp dụng đơn giá định mức của CNG nhưng tỉ lệ trợ giá vẫn đang thấp hơn, chỉ bằng 2/3 mức thành phố trợ giá cho xe buýt chạy bằng diesel, CNG. Trung tâm Quản lý giao thông công cộng thành phố đang phối hợp với đơn vị tư vấn xây dựng bộ định mức, đơn giá để trình cơ quan có thẩm quyền ban hành trong quý III/2024.

Ngoài ra, Sở GTVT TP HCM đang phối hợp các đơn vị có liên quan để xác định khả năng đáp ứng nhu cầu sử dụng điện phù hợp với kế hoạch, lộ trình chuyển đổi phương tiện sử dụng điện trên địa bàn TP theo từng giai đoạn. Đồng thời, nghiên cứu các phương án đầu tư phát triển hệ thống trạm sạc để báo cáo UBND TP xem xét. "Sau khi có bộ đơn giá, định mức buýt điện, Sở GTVT sẽ xây dựng kế hoạch tổ chức đấu thầu các tuyến xe buýt phù hợp với kế hoạch, lộ trình chuyển đổi phương tiện sử dụng điện" - đại diện Sở GTVT cho hay.

Nói về việc phổ biến xe buýt điện, ông Lê Trung Tính - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách du lịch và ô tô liên tỉnh TP HCM - cho rằng việc này không chỉ thực hiện chủ trương của Chính phủ mà còn góp phần tăng mỹ quan đô thị khi phương tiện đẹp, thân thiện môi trường, thuận tiện và an toàn.

"Điểm hay chính là phù hợp với Quyết định 876 của Thủ tướng Chính phủ về chương trình hành động chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí methane... Nếu thực hiện sớm hơn lộ trình của Chính phủ sẽ góp phần phát triển giao thông xanh, giảm ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm tiếng ồn và khói bụi khu vực trung tâm thành phố" - ông Lê Trung Tính đánh giá.

Toàn thành phố hiện có hơn 500 xe buýt sử dụng năng lượng sạch. Trong đó, 489 xe sử dụng CNG và 20 xe điện, còn lại là xe buýt sử dụng dầu diesel. Việc áp dụng rộng rãi xe buýt dùng năng lượng sạch sớm hay muộn phụ thuộc các động thái khuyến khích doanh nghiệp cũng như tối giản thủ tục của ngành chức năng…